UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

całkiem

Chronologizacja

1522, SPXVI

Pochodzenie

Zleksykalizowana forma narzędnika dawnego przymiotnika całki, będącego zdrobnieniem od cały.

1. całkiem ładna

Definicja

to, o czym mowa, ma daną cechę w takim stopniu, że można o tym powiedzieć, że ją ma, choć mówiący nie spodziewał się, że tak będzie

Kategoria znaczeniowa

wykładnik stopnia cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zupełnie
(quasi)synonimy:  dosyć II, dość III, wcale

Cytaty

Wyglądałam całkiem nieźle. Umalowałam się dyskretnie, co dodało mi dokładnie tyle lat, ile trzeba.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1995

Miał w dorobku kilkanaście tomów całkiem dobrych liryków.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet, 2004

To całkiem powabna pani porucznik, dziennikarka, chyba Czeszka albo Słowaczka.

źródło: NKJP: Andrzej Czcibor-Piotrowski: Cud w Isfahanie, 2001

Wtedy gdy Hipolit ożenił się z Agatą, była całkiem przyjemna zabawa.

źródło: NKJP: Krzysztof Varga: Chłopaki nie płaczą, 1996

Odmiana

część mowy: operator metapredykatywny

podklasa: operator gradacji

Składnia

całkiem _
Przym. st. równy, Przysł.st. równy - cecha stopniowalna, oceniana dodatnio
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z Przym. st. wyższy i najwyższy
nie: z Przysł. st. wyższy i najwyższy
nie: z hiperbolą
szyk: stały: antepozycja

2. całkowicie

Definicja

to, o czym mowa, ma daną cechę w stopniu tak dużym, że w większym jej mieć nie musi, by można było powiedzieć, że ją ma

Noty o użyciu

Występuje w pozycji akcentowanej.

Kategoria znaczeniowa

wykładnik stopnia cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  całkowicie, zupełnie
(quasi)synonimy:  kompletnie II, na amen
antonimy:  częściowo II, niezupełnie
(quasi)antonimy:  nieco II, trochę II, troszeczkę II, troszkę II

Cytaty

Głupia rada, całkiem głupia!

źródło: NKJP: Halina Auderska: Babie lato, 1974

– Myśli pani, że ktoś może zsyłać takie sny na człowieka? – wymamrotał już całkiem niemądrze.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

Całkiem zapomniał o bufetowej.

źródło: NKJP: Wiesław Dymny: Opowiadania zwykłe, 1997

A później odrzuciła pani całkiem macierzyństwo.

źródło: NKJP: Witold Horwath (Łagowski): Seans, 1997

Odmiana

część mowy: operator metapredykatywny

podklasa: operator gradacji

Składnia

całkiem _
Cz., Przym. st. równy, Przysł. st. równy - cecha stopniowalna
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z Przym. st. wyższy i najwyższy
nie: z Przysł. st. wyższy i najwyższy
nie: z Przym. utworzonymi za pomocą formantów wyrażających osłabienie natężenia danej cechy, np. -awy
szyk: zmienny: neutralna antepozycja
Data ostatniej modyfikacji: 23.02.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj