UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozbić się

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. roz-bić

1. talerz

Definicja

zniszczyć się, rozpadając na małe kawałki

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozłupać się, stłuc się, zbić się
hiperonimy:  rozpaść się

Połączenia

  • talerz rozbił się

Cytaty

Po godzinie przyszedł do biura pan Julo i oświadczył, że ciocia ustawiła filiżanki na stole, a potem jedną niebacznie strąciła. Spadła na podłogę i rozbiła się na drobne kawałeczki.

źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995

Donica urwała się i rozbiła na trotuarze, między parkanem nabijanym szpicami w kształcie strzał a ścianą kamienicy.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005

Na jej głowie rozbiły się dwie szyby.

źródło: NKJP: Irena Morawska: Diabeł spacerował po niebie, Gazeta Wyborcza, 1992-03-31

Gdy kupowali alkohol, butelka wypadła Grzegorzowi A. na podłogę i się rozbiła.

źródło: NKJP: Zadyma w Procencie, Express Ilustrowany, 2002-03-23

Zapewnia, że nic się nie stało, to tylko talerz spadł na podłogę, rozbił się i stąd ten hałas.

źródło: NKJP: Stop przemocy, Wieści Podwarszawskie, 2006-02-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbiję się
rozbijemy się
2 os. rozbijesz się
rozbijecie się
3 os. rozbije się
rozbiją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłem się
+(e)m się rozbił
rozbiłam się
+(e)m się rozbiła
rozbiłom się
+(e)m się rozbiło
rozbiliśmy się
+(e)śmy się rozbili
rozbiłyśmy się
+(e)śmy się rozbiły
2 os. rozbiłeś się
+(e)ś się rozbił
rozbiłaś się
+(e)ś się rozbiła
rozbiłoś się
+(e)ś się rozbiło
rozbiliście się
+(e)ście się rozbili
rozbiłyście się
+(e)ście się rozbiły
3 os. rozbił się
rozbiła się
rozbiło się
rozbili się
rozbiły się

bezosobnik: rozbito się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbijmy się
2 os. rozbij się
rozbijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłbym się
bym się rozbił
rozbiłabym się
bym się rozbiła
rozbiłobym się
bym się rozbiło
rozbilibyśmy się
byśmy się rozbili
rozbiłybyśmy się
byśmy się rozbiły
2 os. rozbiłbyś się
byś się rozbił
rozbiłabyś się
byś się rozbiła
rozbiłobyś się
byś się rozbiło
rozbilibyście się
byście się rozbili
rozbiłybyście się
byście się rozbiły
3 os. rozbiłby się
by się rozbił
rozbiłaby się
by się rozbiła
rozbiłoby się
by się rozbiło
rozbiliby się
by się rozbili
rozbiłyby się
by się rozbiły

bezosobnik: rozbito by się

bezokolicznik: rozbić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy się

gerundium: rozbicie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rozbicie się
rozbicia się
D. rozbicia się
rozbić się
C. rozbiciu się
rozbiciom się
B. rozbicie się
rozbicia się
N. rozbiciem się
rozbiciami się
Ms. rozbiciu się
rozbiciach się
W. rozbicie się
rozbicia się

odpowiednik aspektowy: rozbijać się

Składnia

Rznieżywotny + rozbić się +
(na CO) + (GDZIE)

2. całość

Definicja

podzielić się na części

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:  podzielić się, rozdzielić się, zatomizować się

Cytaty

Czy wystarczy elektoratu dla formacji lewicowych? Poza SLD i SDPL do gry weszły jeszcze Unia Lewicy i „Ordynacka”. - Na pewno ten elektorat się rozbije, ale jestem pewien, że rozsądny wyborca dostrzeże różnice.

źródło: NKJP: Internet

[...] żaden z nich nie wszedł do Sejmu, bo głosy się rozbiły.

źródło: NKJP: Tomasz Wosk: Zobaczymy, czy zrobią z Polski drugą Irlandię, Sztafeta, 2007-10-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbiję się
rozbijemy się
2 os. rozbijesz się
rozbijecie się
3 os. rozbije się
rozbiją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłem się
+(e)m się rozbił
rozbiłam się
+(e)m się rozbiła
rozbiłom się
+(e)m się rozbiło
rozbiliśmy się
+(e)śmy się rozbili
rozbiłyśmy się
+(e)śmy się rozbiły
2 os. rozbiłeś się
+(e)ś się rozbił
rozbiłaś się
+(e)ś się rozbiła
rozbiłoś się
+(e)ś się rozbiło
rozbiliście się
+(e)ście się rozbili
rozbiłyście się
+(e)ście się rozbiły
3 os. rozbił się
rozbiła się
rozbiło się
rozbili się
rozbiły się

bezosobnik: rozbito się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbijmy się
2 os. rozbij się
rozbijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłbym się
bym się rozbił
rozbiłabym się
bym się rozbiła
rozbiłobym się
bym się rozbiło
rozbilibyśmy się
byśmy się rozbili
rozbiłybyśmy się
byśmy się rozbiły
2 os. rozbiłbyś się
byś się rozbił
rozbiłabyś się
byś się rozbiła
rozbiłobyś się
byś się rozbiło
rozbilibyście się
byście się rozbili
rozbiłybyście się
byście się rozbiły
3 os. rozbiłby się
by się rozbił
rozbiłaby się
by się rozbiła
rozbiłoby się
by się rozbiło
rozbiliby się
by się rozbili
rozbiłyby się
by się rozbiły

bezosobnik: rozbito by się

bezokolicznik: rozbić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy się

gerundium: rozbicie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rozbicie się
rozbicia się
D. rozbicia się
rozbić się
C. rozbiciu się
rozbiciom się
B. rozbicie się
rozbicia się
N. rozbiciem się
rozbiciami się
Ms. rozbiciu się
rozbiciach się
W. rozbicie się
rozbicia się

odpowiednik aspektowy: rozbijać się

3. samochód

Definicja

zniszczyć się w wyniku uderzenia o coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  strzaskać się
hiperonimy:  zniszczyć się

Połączenia

  • samochód, samolot, statek rozbił się
  • rozbić się na drzewie
  • rozbić się o drzewo, o skały, o ścianę

Cytaty

Concorde, który jest dziełem francuskich i brytyjskich konstruktorów, rozbił się pod Paryżem w lipcu 2000 r.

źródło: NKJP: Toksyczne szczątki, Dziennik Polski, 2002-01-21

Zawodnicy podróżujący samolotem na mecz do Chile rozbili się w Andach i przez siedemdziesiąt dni czekali na pomoc.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: Zjeść bliźniego swego…, Esensja, 2008-06

[...] rozbił się w czwartek podczas pierwszego treningu w Monte Carlo. Miał wielkiego pecha. Nie jechał z wielką prędkością, ale doznał obrażeń głowy.

źródło: NKJP: Cichy start, Gazeta Wyborcza, 1994-05-18

Co najmniej 7 osób zginęło, a 4 zostały ranne w wyniku katastrofy dwóch amerykańskich śmigłowców wojskowych, które rozbiły się podczas nocnych ćwiczeń na Hawajach.

źródło: NKJP: Kolejne ofiary hawajskich ćwiczeń, Metropol, 2001, nr 14/02

Petesuchos nie miał odwagi lawirować pod wiatr wobec grożącego w każdej chwili niebezpieczeństwa rozbicia się o skały. Kazał wykręcić ster.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński, Święty miecz, 1949

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbiję się
rozbijemy się
2 os. rozbijesz się
rozbijecie się
3 os. rozbije się
rozbiją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłem się
+(e)m się rozbił
rozbiłam się
+(e)m się rozbiła
rozbiłom się
+(e)m się rozbiło
rozbiliśmy się
+(e)śmy się rozbili
rozbiłyśmy się
+(e)śmy się rozbiły
2 os. rozbiłeś się
+(e)ś się rozbił
rozbiłaś się
+(e)ś się rozbiła
rozbiłoś się
+(e)ś się rozbiło
rozbiliście się
+(e)ście się rozbili
rozbiłyście się
+(e)ście się rozbiły
3 os. rozbił się
rozbiła się
rozbiło się
rozbili się
rozbiły się

bezosobnik: rozbito się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbijmy się
2 os. rozbij się
rozbijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłbym się
bym się rozbił
rozbiłabym się
bym się rozbiła
rozbiłobym się
bym się rozbiło
rozbilibyśmy się
byśmy się rozbili
rozbiłybyśmy się
byśmy się rozbiły
2 os. rozbiłbyś się
byś się rozbił
rozbiłabyś się
byś się rozbiła
rozbiłobyś się
byś się rozbiło
rozbilibyście się
byście się rozbili
rozbiłybyście się
byście się rozbiły
3 os. rozbiłby się
by się rozbił
rozbiłaby się
by się rozbiła
rozbiłoby się
by się rozbiło
rozbiliby się
by się rozbili
rozbiłyby się
by się rozbiły

bezosobnik: rozbito by się

bezokolicznik: rozbić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy się

gerundium: rozbicie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rozbicie się
rozbicia się
D. rozbicia się
rozbić się
C. rozbiciu się
rozbiciom się
B. rozbicie się
rozbicia się
N. rozbiciem się
rozbiciami się
Ms. rozbiciu się
rozbiciach się
W. rozbicie się
rozbicia się

odpowiednik aspektowy: rozbijać się

Składnia

bez ograniczeń + rozbić się +
(GDZIE)
bez ograniczeń + rozbić się +
(o CO)

4. nad jeziorem

Definicja

przygotować otwartą przestrzeń do tymczasowego życia i zorganizować tam miejsca do spania i gotowania

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozłożyć się

Cytaty

Z użytku wychodzą namioty starego typu - ciężkie i dość niewygodne do rozkładania. Jednak i one mają swoje zalety: są stabilne, wysokie (można w nich poruszać się bez trudu). Sprawdzają się wówczas, gdy mamy zamiar rozbić się nad jeziorem czy na łące na dłużej.

źródło: NKJP: Lato czeka, Dziennik Bałtycki, 2000-06-08

Harcerze rozbili się na samym cyplu. Można do nich trafić, podążając zielonym szlakiem, który przechodzi bezpośrednio przez ich obóz.

źródło: Internet

Oddział rozbił się na noc, wystawiono wartowników.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbiję się
rozbijemy się
2 os. rozbijesz się
rozbijecie się
3 os. rozbije się
rozbiją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłem się
+(e)m się rozbił
rozbiłam się
+(e)m się rozbiła
rozbiłom się
+(e)m się rozbiło
rozbiliśmy się
+(e)śmy się rozbili
rozbiłyśmy się
+(e)śmy się rozbiły
2 os. rozbiłeś się
+(e)ś się rozbił
rozbiłaś się
+(e)ś się rozbiła
rozbiłoś się
+(e)ś się rozbiło
rozbiliście się
+(e)ście się rozbili
rozbiłyście się
+(e)ście się rozbiły
3 os. rozbił się
rozbiła się
rozbiło się
rozbili się
rozbiły się

bezosobnik: rozbito się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbijmy się
2 os. rozbij się
rozbijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłbym się
bym się rozbił
rozbiłabym się
bym się rozbiła
rozbiłobym się
bym się rozbiło
rozbilibyśmy się
byśmy się rozbili
rozbiłybyśmy się
byśmy się rozbiły
2 os. rozbiłbyś się
byś się rozbił
rozbiłabyś się
byś się rozbiła
rozbiłobyś się
byś się rozbiło
rozbilibyście się
byście się rozbili
rozbiłybyście się
byście się rozbiły
3 os. rozbiłby się
by się rozbił
rozbiłaby się
by się rozbiła
rozbiłoby się
by się rozbiło
rozbiliby się
by się rozbili
rozbiłyby się
by się rozbiły

bezosobnik: rozbito by się

bezokolicznik: rozbić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy się

gerundium: rozbicie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rozbicie się
rozbicia się
D. rozbicia się
rozbić się
C. rozbiciu się
rozbiciom się
B. rozbicie się
rozbicia się
N. rozbiciem się
rozbiciami się
Ms. rozbiciu się
rozbiciach się
W. rozbicie się
rozbicia się

odpowiednik aspektowy: rozbijać się

Składnia

Rzosobowy + rozbić się +
(GDZIE)

5. sprawa

Definicja

nie zakończyć się pomyślnie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  upaść

Połączenia

  • rzecz, sprawa rozbiła się o coś

Cytaty

Rokowania zaraz na początku utknęły. Rzecz rozbiła się o brak zgody na polski postulat określenia w traktacie handlowym wysokości zakupów w danym okresie; w zamian proponowano zawarcie bliżej niesprecyzowanych umów długoterminowych.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Sprawa rozbiła się o brak pieniędzy.

źródło: NKJP: Roman Frister: Oaza jednorękiego bandyty, Polityka, 2001-06-16

Według dyrekcji negocjacje rozbiły się o ulgi podatkowe i inwestycyjne, których przyznanie zależało od rządu.

źródło: NKJP: Adam Taukert: Starachowicka beczka prochu, Gazeta Wyborcza, 1993-07-22

Kolejna rozbieżność, o którą m.in. rozbiły się wczorajsze rozmowy, to kwestia, jak szybko szpitale podpisałyby umowy z niepublicznymi ZOZ-ami anestezjologicznymi.

źródło: NKJP: Marta Wołkowycka: Nie ma końca protestu anestezjologów, Gazeta Wyborcza, 1999-02-13

Jeszcze przed wyborami Unia próbowała się dogadać z prawicą. Rzecz rozbiła się właśnie o osobę Lassoty.

źródło: NKJP: Magistrackie układanki, Gazeta Wyborcza, 1994-07-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbiję się
rozbijemy się
2 os. rozbijesz się
rozbijecie się
3 os. rozbije się
rozbiją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłem się
+(e)m się rozbił
rozbiłam się
+(e)m się rozbiła
rozbiłom się
+(e)m się rozbiło
rozbiliśmy się
+(e)śmy się rozbili
rozbiłyśmy się
+(e)śmy się rozbiły
2 os. rozbiłeś się
+(e)ś się rozbił
rozbiłaś się
+(e)ś się rozbiła
rozbiłoś się
+(e)ś się rozbiło
rozbiliście się
+(e)ście się rozbili
rozbiłyście się
+(e)ście się rozbiły
3 os. rozbił się
rozbiła się
rozbiło się
rozbili się
rozbiły się

bezosobnik: rozbito się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozbijmy się
2 os. rozbij się
rozbijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozbiłbym się
bym się rozbił
rozbiłabym się
bym się rozbiła
rozbiłobym się
bym się rozbiło
rozbilibyśmy się
byśmy się rozbili
rozbiłybyśmy się
byśmy się rozbiły
2 os. rozbiłbyś się
byś się rozbił
rozbiłabyś się
byś się rozbiła
rozbiłobyś się
byś się rozbiło
rozbilibyście się
byście się rozbili
rozbiłybyście się
byście się rozbiły
3 os. rozbiłby się
by się rozbił
rozbiłaby się
by się rozbiła
rozbiłoby się
by się rozbiło
rozbiliby się
by się rozbili
rozbiłyby się
by się rozbiły

bezosobnik: rozbito by się

bezokolicznik: rozbić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy się

gerundium: rozbicie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rozbicie się
rozbicia się
D. rozbicia się
rozbić się
C. rozbiciu się
rozbiciom się
B. rozbicie się
rozbicia się
N. rozbiciem się
rozbiciami się
Ms. rozbiciu się
rozbiciach się
W. rozbicie się
rozbicia się

odpowiednik aspektowy: rozbijać się

Składnia

Rznieżywotny + rozbić się +
o KOGO/CO

Frazeologizmy

rozbiła się bania z czymś
Data ostatniej modyfikacji: 02.01.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj