UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

usunąć się

Chronologizacja

1814, SL

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	usunę się	usuniemy się
2 os.	usuniesz się	usuniecie się
3 os.	usunie się	usuną się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usunąłem się +(e)m się usunął	usunęłam się +(e)m się usunęła	usunęłom się +(e)m się usunęło	usunęliśmy się +(e)śmy się usunęli	usunęłyśmy się +(e)śmy się usunęły
2 os.	usunąłeś się +(e)ś się usunął	usunęłaś się +(e)ś się usunęła	usunęłoś się +(e)ś się usunęło	usunęliście się +(e)ście się usunęli	usunęłyście się +(e)ście się usunęły
3 os.	usunął się	usunęła się	usunęło się	usunęli się	usunęły się

bezosobnik: usunięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usuńmy się
2 os.	usuń się	usuńcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usunąłbym się bym się usunął	usunęłabym się bym się usunęła	usunęłobym się bym się usunęło	usunęlibyśmy się byśmy się usunęli	usunęłybyśmy się byśmy się usunęły
2 os.	usunąłbyś się byś się usunął	usunęłabyś się byś się usunęła	usunęłobyś się byś się usunęło	usunęlibyście się byście się usunęli	usunęłybyście się byście się usunęły
3 os.	usunąłby się by się usunął	usunęłaby się by się usunęła	usunęłoby się by się usunęło	usunęliby się by się usunęli	usunęłyby się by się usunęły

bezosobnik: usunięto by się

bezokolicznik: usunąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usunąwszy się

gerundium: usunięcie się

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usunięcie się	usunięcia się
D.	usunięcia się	usunięć się
C.	usunięciu się	usunięciom się
B.	usunięcie się	usunięcia się
N.	usunięciem się	usunięciami się
Ms.	usunięciu się	usunięciach się
W.	usunięcie się	usunięcia się

odpowiednik aspektowy: usuwać się

Pochodzenie

Zob. sunąć

1. z przejścia

Definicja

przestać być obecnym w jakimś miejscu, aby zwolnić je dla kogoś lub czegoś innego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	umieścić się
	hiperonimy:	opuścić

Połączenia

usunąć się na bok
usunąć się z drogi
pospiesznie, szybko usunąć się

Cytaty

	Kto zawinił? Trudno rzucać oskarżenia na tłum i na organizatorów, których przecież nie było. Może więc na handlarzy, którzy nie usunęli się na czas przed szalonym tłumem? źródło: NKJP: Piotr Kaczor: Wyzywam Cię na poduszki!, Manko, 2009-01-05
	No, to powstań! - wrzasnął, po czym szybko usunął się przed kopniakiem [...]. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002
	Kowalik otworzył swoją butelkę, usunęli się pod okno, bo do kantyny weszli sierżanci [...]. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
	Palce pani Ramoł naraz usunęły się wszystkie z mojej jamy ustnej. źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002
	Oczywiście żubry nie atakują dzików, nie są w ogóle drapieżnikami, ale wtedy było bardzo dużo śniegu, dziki znalazły się w miejscu dokarmiania żubrów i nie potrafiły usunąć się w porę w głębokim, kopnym śniegu, więc żubry bez trudu wzięły je na rogi. źródło: NKJP: Janusz Korbel: Drapieżniki i ofiary, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 2006-04-01

Składnia

	+	usunąć się	+	(przed KIM/CZYM)
	+	usunąć się	+	(SKĄD) + (DOKĄD)

2. z towarzystwa

Definicja

wycofać się z aktywnego udziału w działaniach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wycofać się

Połączenia

usunąć się z życia
usunąć się dyskretnie

Cytaty

Zdradził grupę, ale za to uniknął procesu, na pewien czas usunął się z branży, po czym wrócił na Bałkany.

źródło: NKJP: Artur Górski: Magia „Sacro Arsenale”, 2006

Rozumiał, że musi odejść, usunąć się z jej życia.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

Choć kardynał [...] usunął się w ostatnich latach z życia politycznego i dworskiego, panu Sapieże udzielił chętnie audiencji.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Składnia

usunąć się

SKĄD

3. spod stóp

Definicja

przesunąć się, tracąc punkt oparcia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

osunąć się

Połączenia

grunt usunął się; ziemia usunęła się

Cytaty

Druga [metoda przetrwania trzęsienia ziemi] poleca stanąć wewnątrz budynku pod masywnym elementem, np. belką nośną. Wyznawcy tej metody giną szybko i efektownie, rozpłatani przez taką belkę, gdy ściany usuną się spod jej końców.

źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

Za chwilę wszystko się wyjaśniło: deskę śnieżną podcięli „torowacze”; ich instruktor, któremu spod nóg usunęła się lawina, z trudem zdołał utrzymać się na stoku.

źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979

Doszło do usunięcia się ziemi, powstała nisza i woda stoi.

źródło: NKJP: Łukasz Żyła: Spartaczona murawa, Tygodnik Rybnicki, 2008-10-14

Składnia

usunąć się

SKĄD

Frazeologizmy

ktoś usunął się na drugi plan

Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2016