Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. kłaść
1. na łóżku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | podnosić się, wstawać | |
| hiperonimy: | kłaść się |
Połączenia
- układać się do snu
- układać się wygodnie
Cytaty
|
Żebracy zostali napadnięci, gdy układali się do snu na klatce schodowej jednego z wysokościowców na ulicy Zwierzynieckiej w Tarnobrzegu. źródło: NKJP: Joanna Rybczyńska: Zabił, bo mu śmierdział?, Sztafeta, 2005 |
|
|
I stąd ta niebywała zręczność i sztuka ekwilibrystyki, jaką posiadły najlepiej wśród wszystkich naszych sikor. Widziałem kiedyś, jak układały się do snu, podlatując jedna po drugiej na tę samą gałąź. źródło: NKJP: Zygmunt Szych: Poranne raniuszki, Gazeta Krakowska, 2002-01-11 |
|
|
Układamy się pod płachtą biwakową, w puchowych kurtkach i śpiworach. źródło: NKJP: Wanda Rutkiewicz: Na jednej linie, 2010 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
układam się |
układamy się |
|||
| 2 os. |
układasz się |
układacie się |
|||
| 3 os. |
układa się |
układają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
układałem się +(e)m się układał |
układałam się +(e)m się układała |
układałom się +(e)m się układało |
układaliśmy się +(e)śmy się układali |
układałyśmy się +(e)śmy się układały |
| 2 os. |
układałeś się +(e)ś się układał |
układałaś się +(e)ś się układała |
układałoś się +(e)ś się układało |
układaliście się +(e)ście się układali |
układałyście się +(e)ście się układały |
| 3 os. |
układał się |
układała się |
układało się |
układali się |
układały się |
bezosobnik: układano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się układał będę się układać |
będę się układała będę się układać |
będę się układało będę się układać |
będziemy się układali będziemy się układać |
będziemy się układały będziemy się układać |
| 2 os. |
będziesz się układał będziesz się układać |
będziesz się układała będziesz się układać |
będziesz się układało będziesz się układać |
będziecie się układali będziecie się układać |
będziecie się układały będziecie się układać |
| 3 os. |
będzie się układał będzie się układać |
będzie się układała będzie się układać |
będzie się układało będzie się układać |
będą się układali będą się układać |
będą się układały będą się układać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
układajmy się |
|
| 2 os. |
układaj się |
układajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
układałbym się bym się układał |
układałabym się bym się układała |
układałobym się bym się układało |
układalibyśmy się byśmy się układali |
układałybyśmy się byśmy się układały |
| 2 os. |
układałbyś się byś się układał |
układałabyś się byś się układała |
układałobyś się byś się układało |
układalibyście się byście się układali |
układałybyście się byście się układały |
| 3 os. |
układałby się by się układał |
układałaby się by się układała |
układałoby się by się układało |
układaliby się by się układali |
układałyby się by się układały |
bezosobnik: układano by się
bezokolicznik: układać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
układając się
gerundium: układanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | układanie się |
układania się |
| D. | układania się |
układań się |
| C. | układaniu się |
układaniom się |
| B. | układanie się |
układania się |
| N. | układaniem się |
układaniami się |
| Ms. | układaniu się |
układaniach się |
| W. | układanie się |
układania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: układający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | układający się |
układający się |
układający się |
układające się |
układająca się |
| D. | układającego się |
układającego się |
układającego się |
układającego się |
układającej się |
| C. | układającemu się |
układającemu się |
układającemu się |
układającemu się |
układającej się |
| B. | układającego się |
układającego się |
układający się |
układające się |
układającą się |
| N. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającą się |
| Ms. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | układający się |
układający się |
układające się |
układające się |
| D. | układających się |
układających się |
układających się |
układających się |
| C. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
| B. | układających się |
układających się |
układających się |
układające się |
| N. | układającymi się |
układającymi się |
układającymi się |
układającymi się |
| Ms. | układających się |
układających się |
układających się |
układających się |
odpowiednik aspektowy: ułożyć się
Składnia
| Rzżywotny | + | układać się | + |
(GDZIE) +
(do CZEGO)
|
2. o włosach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury
Połączenia
- obłoki, włosy układają się
Cytaty
|
Miała też owalną twarz, trochę za duży nos, a jej usta niezmiennie układały się w podkówkę, nie dodając twarzy uroku. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, Esensja, 2008-11 |
|
|
Telegraf optyczny, semaforowy. Trzy ramiona na dachu układały się w symbol oznaczający literę. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Nie ma takiego miasta, 2010 |
|
|
Piasek błyszczał łagodnie, na niebie układały się drobne obłoki. źródło: NKJP: Wojcech Chmielewski: Brzytwa, 2008 |
|
|
Ruszyliśmy na zachód przez coraz bardziej nawodnione łąki, aż w końcu musieliśmy zdjąć buty i o chłodzie wczesnej wiosny albo późnej jesieni, gdy na łąkach śnieg jeszcze albo już układał się białymi smużkami, przedzieraliśmy się do stałego lądu. źródło: NKJP: Zdzisław Skrok: Wielkie Rozdroże: ćwiczenia terenowe z archeologii wyobraźni, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
układam się |
układamy się |
|||
| 2 os. |
układasz się |
układacie się |
|||
| 3 os. |
układa się |
układają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
układałem się +(e)m się układał |
układałam się +(e)m się układała |
układałom się +(e)m się układało |
układaliśmy się +(e)śmy się układali |
układałyśmy się +(e)śmy się układały |
| 2 os. |
układałeś się +(e)ś się układał |
układałaś się +(e)ś się układała |
układałoś się +(e)ś się układało |
układaliście się +(e)ście się układali |
układałyście się +(e)ście się układały |
| 3 os. |
układał się |
układała się |
układało się |
układali się |
układały się |
bezosobnik: układano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się układał będę się układać |
będę się układała będę się układać |
będę się układało będę się układać |
będziemy się układali będziemy się układać |
będziemy się układały będziemy się układać |
| 2 os. |
będziesz się układał będziesz się układać |
będziesz się układała będziesz się układać |
będziesz się układało będziesz się układać |
będziecie się układali będziecie się układać |
będziecie się układały będziecie się układać |
| 3 os. |
będzie się układał będzie się układać |
będzie się układała będzie się układać |
będzie się układało będzie się układać |
będą się układali będą się układać |
będą się układały będą się układać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
układajmy się |
|
| 2 os. |
układaj się |
układajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
układałbym się bym się układał |
układałabym się bym się układała |
układałobym się bym się układało |
układalibyśmy się byśmy się układali |
układałybyśmy się byśmy się układały |
| 2 os. |
układałbyś się byś się układał |
układałabyś się byś się układała |
układałobyś się byś się układało |
układalibyście się byście się układali |
układałybyście się byście się układały |
| 3 os. |
układałby się by się układał |
układałaby się by się układała |
układałoby się by się układało |
układaliby się by się układali |
układałyby się by się układały |
bezosobnik: układano by się
bezokolicznik: układać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
układając się
gerundium: układanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | układanie się |
układania się |
| D. | układania się |
układań się |
| C. | układaniu się |
układaniom się |
| B. | układanie się |
układania się |
| N. | układaniem się |
układaniami się |
| Ms. | układaniu się |
układaniach się |
| W. | układanie się |
układania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: układający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | układający się |
układający się |
układający się |
układające się |
układająca się |
| D. | układającego się |
układającego się |
układającego się |
układającego się |
układającej się |
| C. | układającemu się |
układającemu się |
układającemu się |
układającemu się |
układającej się |
| B. | układającego się |
układającego się |
układający się |
układające się |
układającą się |
| N. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającą się |
| Ms. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | układający się |
układający się |
układające się |
układające się |
| D. | układających się |
układających się |
układających się |
układających się |
| C. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
| B. | układających się |
układających się |
układających się |
układające się |
| N. | układającymi się |
układającymi się |
układającymi się |
układającymi się |
| Ms. | układających się |
układających się |
układających się |
układających się |
odpowiednik aspektowy: ułożyć się
Składnia
| Rznieżywotny | + | układać się | + |
w CO
|
| Rznieżywotny | + | układać się | + |
(CZYM) +
(GDZIE)
|
3. o życiu
Definicja
Noty o użyciu
Bez przysłówka oznacza pomyślny przebieg zdarzeń.
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | składać się, ustalać się |
Połączenia
- współpraca, życie układa się; kontakty, relacje, stosunki układają się
- układać się po myśli gospodarzy, gości...
- układać się dobrze, fatalnie, harmonijnie, idealnie, pomyślnie, poprawnie, różnie, wspaniale, wzorowo, znakomicie, źle
Cytaty
|
Mecz [...] nie układał się od początku dla MUKS Ksawera zbyt dobrze. źródło: NKJP: Cenny awans, Dziennik Zachodni, 2006-01-23 |
|
|
Małżeństwo pani B. od lat układało się fatalnie. źródło: NKJP: Gwałt na rozsądku, Polityka, 2005-03-26 |
|
|
Stosunki polsko-jugosłowiańskie w latach następnych nie były zbyt aktywne, ale układały się poprawnie. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995 |
|
|
Trudno im cokolwiek zarzucić, nasza współpraca układa się dobrze. źródło: NKJP: Jan Strzałka: „Na początku miał być pomnik”, rozmowa z Aleksandrem Gurianowem, Tygodnik Powszechny, 1994 |
|
|
Taka gra odpowiadała jednak mojej rywalce, która doskonale czuje się na kortach ziemnych. Wszystko zaczęło się układać dopiero wtedy, gdy przyspieszyłam. źródło: NKJP: Hubert Zdankiewicz: Marta z Paryża do Pekinu, Dziennik Zachodni, 2008-05-29 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
układam się |
układamy się |
|||
| 2 os. |
układasz się |
układacie się |
|||
| 3 os. |
układa się |
układają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
układałem się +(e)m się układał |
układałam się +(e)m się układała |
układałom się +(e)m się układało |
układaliśmy się +(e)śmy się układali |
układałyśmy się +(e)śmy się układały |
| 2 os. |
układałeś się +(e)ś się układał |
układałaś się +(e)ś się układała |
układałoś się +(e)ś się układało |
układaliście się +(e)ście się układali |
układałyście się +(e)ście się układały |
| 3 os. |
układał się |
układała się |
układało się |
układali się |
układały się |
bezosobnik: układano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się układał będę się układać |
będę się układała będę się układać |
będę się układało będę się układać |
będziemy się układali będziemy się układać |
będziemy się układały będziemy się układać |
| 2 os. |
będziesz się układał będziesz się układać |
będziesz się układała będziesz się układać |
będziesz się układało będziesz się układać |
będziecie się układali będziecie się układać |
będziecie się układały będziecie się układać |
| 3 os. |
będzie się układał będzie się układać |
będzie się układała będzie się układać |
będzie się układało będzie się układać |
będą się układali będą się układać |
będą się układały będą się układać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
układajmy się |
|
| 2 os. |
układaj się |
układajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
układałbym się bym się układał |
układałabym się bym się układała |
układałobym się bym się układało |
układalibyśmy się byśmy się układali |
układałybyśmy się byśmy się układały |
| 2 os. |
układałbyś się byś się układał |
układałabyś się byś się układała |
układałobyś się byś się układało |
układalibyście się byście się układali |
układałybyście się byście się układały |
| 3 os. |
układałby się by się układał |
układałaby się by się układała |
układałoby się by się układało |
układaliby się by się układali |
układałyby się by się układały |
bezosobnik: układano by się
bezokolicznik: układać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
układając się
gerundium: układanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | układanie się |
układania się |
| D. | układania się |
układań się |
| C. | układaniu się |
układaniom się |
| B. | układanie się |
układania się |
| N. | układaniem się |
układaniami się |
| Ms. | układaniu się |
układaniach się |
| W. | układanie się |
układania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: układający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | układający się |
układający się |
układający się |
układające się |
układająca się |
| D. | układającego się |
układającego się |
układającego się |
układającego się |
układającej się |
| C. | układającemu się |
układającemu się |
układającemu się |
układającemu się |
układającej się |
| B. | układającego się |
układającego się |
układający się |
układające się |
układającą się |
| N. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającą się |
| Ms. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | układający się |
układający się |
układające się |
układające się |
| D. | układających się |
układających się |
układających się |
układających się |
| C. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
| B. | układających się |
układających się |
układających się |
układające się |
| N. | układającymi się |
układającymi się |
układającymi się |
układającymi się |
| Ms. | układających się |
układających się |
układających się |
układających się |
odpowiednik aspektowy: ułożyć się
Składnia
| Rznieżywotny | + | układać się | + |
JAK +
(dla KOGO)
|
4. z kimś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | dogadywać się, negocjować, porozumiewać się, uładzać się |
Cytaty
|
Franz układa się właśnie w tej sprawie z producentami koki z Kolumbii. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Kilkanaście rozmów w zaciszu gabinetów, spotkania nieformalne, ba, nawet sympozjum poświęcone tej kwestii sprawiały wrażenie, że po pierwszych drobnych konfliktach władza układa się z kupcami. źródło: NKJP: Marek Chrzanowski: Czar prysł, Wieści Podwarszawskie, 2002-03-17 |
|
|
– Dwie strony układają się, dwie rodziny. – Dwie rodziny. A młodzi mają coś do powiedzenia czy nic? źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
układam się |
układamy się |
|||
| 2 os. |
układasz się |
układacie się |
|||
| 3 os. |
układa się |
układają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
układałem się +(e)m się układał |
układałam się +(e)m się układała |
układałom się +(e)m się układało |
układaliśmy się +(e)śmy się układali |
układałyśmy się +(e)śmy się układały |
| 2 os. |
układałeś się +(e)ś się układał |
układałaś się +(e)ś się układała |
układałoś się +(e)ś się układało |
układaliście się +(e)ście się układali |
układałyście się +(e)ście się układały |
| 3 os. |
układał się |
układała się |
układało się |
układali się |
układały się |
bezosobnik: układano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się układał będę się układać |
będę się układała będę się układać |
będę się układało będę się układać |
będziemy się układali będziemy się układać |
będziemy się układały będziemy się układać |
| 2 os. |
będziesz się układał będziesz się układać |
będziesz się układała będziesz się układać |
będziesz się układało będziesz się układać |
będziecie się układali będziecie się układać |
będziecie się układały będziecie się układać |
| 3 os. |
będzie się układał będzie się układać |
będzie się układała będzie się układać |
będzie się układało będzie się układać |
będą się układali będą się układać |
będą się układały będą się układać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
układajmy się |
|
| 2 os. |
układaj się |
układajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
układałbym się bym się układał |
układałabym się bym się układała |
układałobym się bym się układało |
układalibyśmy się byśmy się układali |
układałybyśmy się byśmy się układały |
| 2 os. |
układałbyś się byś się układał |
układałabyś się byś się układała |
układałobyś się byś się układało |
układalibyście się byście się układali |
układałybyście się byście się układały |
| 3 os. |
układałby się by się układał |
układałaby się by się układała |
układałoby się by się układało |
układaliby się by się układali |
układałyby się by się układały |
bezosobnik: układano by się
bezokolicznik: układać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
układając się
gerundium: układanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | układanie się |
układania się |
| D. | układania się |
układań się |
| C. | układaniu się |
układaniom się |
| B. | układanie się |
układania się |
| N. | układaniem się |
układaniami się |
| Ms. | układaniu się |
układaniach się |
| W. | układanie się |
układania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: układający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | układający się |
układający się |
układający się |
układające się |
układająca się |
| D. | układającego się |
układającego się |
układającego się |
układającego się |
układającej się |
| C. | układającemu się |
układającemu się |
układającemu się |
układającemu się |
układającej się |
| B. | układającego się |
układającego się |
układający się |
układające się |
układającą się |
| N. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającą się |
| Ms. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | układający się |
układający się |
układające się |
układające się |
| D. | układających się |
układających się |
układających się |
układających się |
| C. | układającym się |
układającym się |
układającym się |
układającym się |
| B. | układających się |
układających się |
układających się |
układające się |
| N. | układającymi się |
układającymi się |
układającymi się |
układającymi się |
| Ms. | układających się |
układających się |
układających się |
układających się |
odpowiednik aspektowy: ułożyć się
Składnia
| Rzosobowy | + | układać się | + |
z KIM/CZYM
|
| Rzosobowy; pl | + | układać się | + |
|