UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pyszność

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

1. cecha charakteru

Definicja

cecha kogoś, kto ocenia siebie zbyt wysoko

Pochodzenie

Zob. pycha (cecha charakteru)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  duma, pycha I, zarozumialstwo, zarozumiałość
antonimy:  pokora, skromność

Cytaty

Kreon wierzy, że prawo ustanowione jest ważniejsze od boskiego. [...] Ukazuje to pyszność władcy. Kreon jest zaślepiony władzą.

źródło: Internet

Małego Księcia zaskoczyła jego pyszność i samozachwyt.

źródło: Internet

[...] ciekawą sprawą jest pyszność ludzi bogatych, którzy myślą, że są fajni, bo są bogaci.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pyszność
pyszności
D. pyszności
pyszności
C. pyszności
pysznościom
B. pyszność
pyszności
N. pysznością
pysznościami
Ms. pyszności
pysznościach
W. pyszności
pyszności

Inne uwagi

Zwykle lp

2. cecha czegoś smacznego

Definicja

cecha czegoś, czego smak ktoś uznaje za bardzo dobry

Pochodzenie

Zob. pyszny (smaczny)

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie przyprawy, smaki

Cytaty

Pocieszmy miłośników herbaty - i z tego napoju przyrządzano krem, chociaż gdzie mu tam do pyszności kawowego kremu lub mrożonej kawy!

źródło: NKJP: Kawa - ciąg dalszy, Dziennik Polski, 2001-07-28

[...] z góry decydowałem się ograniczyć do [...] kieliszeczka grappy - mocnego trunku ogromnej pyszności, który sprytni Włosi pędzą z wytłoczyn winogronowych.

źródło: NKJP: Piotr Bikont: Zło mięsem zwyciężaj, Gazeta Wyborcza, 1996-06-28

Matka, żona, babcia opowiadająca wnukom opowieści o dawnych czasach i przyrządzająca smakołyki przedziwnej pyszności, zawsze stanowiła podporę domu.

źródło: NKJP: Wdzięczność, Dziennik Polski, 2003-05-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pyszność
pyszności
D. pyszności
pyszności
C. pyszności
pysznościom
B. pyszność
pyszności
N. pysznością
pysznościami
Ms. pyszności
pysznościach
W. pyszności
pyszności

Inne uwagi

Zwykle lp

3. coś smacznego

Definicja

coś, czego smak ktoś uznaje za bardzo dobry

Pochodzenie

Zob. pyszny (smaczny)

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie przyprawy, smaki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przysmak, rarytes, smakołyk

Połączenia

  • spróbować pyszności

Cytaty

Pieczenie mazurków, odbywające się w Wielkim Tygodniu, było wydarzeniem oszałamiającym, tym bardziej że mogliśmy próbować różnych pyszności, którymi okładane było kruche ciasto.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1997

Smakołyki przygotują członkinie miejscowych kół gospodyń wiejskich, w tym panie, które prezentują swoje potrawy w tymże wydawnictwie. Za drobną opłatą będzie można skosztować wszystkich pyszności.

źródło: NKJP: Wieści gminne, Nowiny Raciborskie, 2005-11-29

Druga potrawa, to barszcz czerwony z krokietem, obowiązkowo mocno doprawiony. I trzecia pyszność, to ciasto z jabłkami z kruszonką na górze.

źródło: NKJP: Agnieszka Kozłowska: Zjeść krewetki z grilla i... umrzeć, Dziennik Polski, 2006-07-20

[...] od dobrych kilku lat miałam taki nawyk, że jak udało mi się jakąś wyjątkową pyszność przyrządzić, to mając aparat pod ręką, robiłam jej zdjęcie.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pyszność
pyszności
D. pyszności
pyszności
C. pyszności
pysznościom
B. pyszność
pyszności
N. pysznością
pysznościami
Ms. pyszności
pysznościach
W. pyszności
pyszności

Inne uwagi

Zwykle lm

4. okazałość

Definicja

cecha czegoś, co odznacza się wystawnością i bogactwem

Pochodzenie

Zob. pyszny (okazały)

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  okazałość, wytworność
hiperonimy:  bogactwo

Cytaty

Odkopane częściowo ruiny niewiele mówią o pyszności Palmyry, zatem samemu poniekąd trzeba sobie wyobrazić, jak wyglądało to najpiękniejsze miasto starożytnego Wschodu.

źródło: NKJP: Doskonała Palmyra, Dziennik Polski, 2008-12-29

Ubogacanie wnętrz uderza jeszcze bardziej niż wymarzona przez lokatorów niespokojna pyszność fasad.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Reportaż, Gazeta Wyborcza, 1994-12-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pyszność
pyszności
D. pyszności
pyszności
C. pyszności
pysznościom
B. pyszność
pyszności
N. pysznością
pysznościami
Ms. pyszności
pysznościach
W. pyszności
pyszności

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 18.09.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj