UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

równy

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *õrvьnъ 'równy, gładki, płaski'

1. teren

Definicja

pozbawiony wgłębień, wypukłości lub krzywizn

Noty o użyciu

W rodzaju nijakim używane w znaczeniu 'równa powierzchnia, równy teren', np. stanąć na równym, iść po równym.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	prosty I
	antonimy:	krzywy, nierówny

Połączenia

równy asfalt; równa droga; warstwa; równe podłoże; równe ściany; rządki, szeregi, linie; zęby
idealnie równy
równy jak stół

Cytaty

	Plac szkolny ma dużo równiejszą nawierzchnię. źródło: NKJP: wr: Wygrała... ulewa, Dziennik Łódzki, 2003-07-11
	Pierwszą rolkę rozwiń wzdłuż najrówniejszej i najdłuższej ściany. Pas wykładziny powinien być około 5 cm dłuższy od pomieszczenia. źródło: NKJP: (EBu): Lepiej jeśli zrobi to fachowiec, Dziennik Bałtycki, 2004-03-02
	W szafie w korytarzu wisiały dwa garnitury, trzy pary czarnych półbutów [...] stały w równym rządku na najniższej półce. źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Bardzo dużo pajacyków, 2005
	Miała nową fryzurę, włosy - splecione zazwyczaj w węzeł - ścięte krótko, równą linią dokoła głowy. źródło: NKJP: Ida Fink: Ślady, 1996
	Śmiała się na całe gardło, rechotała, odrzucała głowę w tył, rude włosy spadały jej na plecy i błyszczał jej złoty ząb, a kiedyś miała wszystkie równe i białe jak koraliki na sznurku. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równy	równy	równy	równe	równa
D.	równego	równego	równego	równego	równej
C.	równemu	równemu	równemu	równemu	równej
B.	równego	równego	równy	równe	równą
N.	równym	równym	równym	równym	równą
Ms.	równym	równym	równym	równym	równej
W.	równy	równy	równy	równe	równa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równi	równi	równe	równe
D.	równych	równych	równych	równych
C.	równym	równym	równym	równym
B.	równych	równych	równych	równe
N.	równymi	równymi	równymi	równymi
Ms.	równych	równych	równych	równych
W.	równi	równi	równe	równe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równiejszy	równiejszy	równiejszy	równiejsze	równiejsza
D.	równiejszego	równiejszego	równiejszego	równiejszego	równiejszej
C.	równiejszemu	równiejszemu	równiejszemu	równiejszemu	równiejszej
B.	równiejszego	równiejszego	równiejszy	równiejsze	równiejszą
N.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszą
Ms.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równiejsi	równiejsi	równiejsze	równiejsze
D.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejszych
C.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym
B.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejsze
N.	równiejszymi	równiejszymi	równiejszymi	równiejszymi
Ms.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejszych

2. krok

Definicja

powtarzający się z jednakową częstotliwością lub odbywający się w jednakowym tempie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu częstotliwość

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rytmiczny
	antonimy:	nierówny

Połączenia

równy krok, oddech, puls, rytm; równa praca silnika

Cytaty

	Na ulicy wziął ją pod ramię. Szli szybko, równym krokiem. Siwy, rumiany, niewysoki mężczyzna i wyższa od niego, smukła, ładna kobieta. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990
	W końcu jednak bieg koni stał się równiejszy i szybszy. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1995
	Zgasił światło. Siedzieli w ciemności. Zaczął padać deszcz. Równe uderzenia kropel w szyby. A wkrótce jej równy, głęboki oddech. Usnęła. źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Gdzie jest droga na walne?, 2007
	Straciliśmy całkowicie widoczność. Kompletna szarość. Samolot jak gdyby tkwił w gęstej zawiesinie wodnej. Na szczęście równa praca silnika mówiła, że jednak lecimy. źródło: NKJP: Jan Gać: W ojczyźnie Majów, 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równy	równy	równy	równe	równa
D.	równego	równego	równego	równego	równej
C.	równemu	równemu	równemu	równemu	równej
B.	równego	równego	równy	równe	równą
N.	równym	równym	równym	równym	równą
Ms.	równym	równym	równym	równym	równej
W.	równy	równy	równy	równe	równa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równi	równi	równe	równe
D.	równych	równych	równych	równych
C.	równym	równym	równym	równym
B.	równych	równych	równych	równe
N.	równymi	równymi	równymi	równymi
Ms.	równych	równych	równych	równych
W.	równi	równi	równe	równe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równiejszy	równiejszy	równiejszy	równiejsze	równiejsza
D.	równiejszego	równiejszego	równiejszego	równiejszego	równiejszej
C.	równiejszemu	równiejszemu	równiejszemu	równiejszemu	równiejszej
B.	równiejszego	równiejszego	równiejszy	równiejsze	równiejszą
N.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszą
Ms.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równiejsi	równiejsi	równiejsze	równiejsze
D.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejszych
C.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym
B.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejsze
N.	równiejszymi	równiejszymi	równiejszymi	równiejszymi
Ms.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejszych

3. usposobienie

Definicja

taki, który nie zmienia się przez dłuższy czas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	nierówny
	hiperonimy:	niezmienny

Połączenia

równa forma; równe usposobienie

Cytaty

	Od wielu lat równy, wysoki poziom i często organizowane wystawy. Galeria nie ma ambicji promocyjnych, w swe progi wpuszcza tylko artystów zweryfikowanych przez rynek, czas, krytyków. źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Galerie jak malowane, Polityka, 2002-05-04
	[...] mam nadzieję, że będziemy prezentowali równiejszą formę niż w minionym sezonie. źródło: NKJP: Zadowoleni z debiutu, Dziennik Polski, 2000-07-07
	Palące się równym płomieniem świece nadawały wróżce ciepły i tajemniczy blask. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wielką miłość tanio sprzedam, 2003
	Niania mogła być wściekła na mnie, że się spóźniam, ale generalnie miała miłe i równe usposobienie. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równy	równy	równy	równe	równa
D.	równego	równego	równego	równego	równej
C.	równemu	równemu	równemu	równemu	równej
B.	równego	równego	równy	równe	równą
N.	równym	równym	równym	równym	równą
Ms.	równym	równym	równym	równym	równej
W.	równy	równy	równy	równe	równa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równi	równi	równe	równe
D.	równych	równych	równych	równych
C.	równym	równym	równym	równym
B.	równych	równych	równych	równe
N.	równymi	równymi	równymi	równymi
Ms.	równych	równych	równych	równych
W.	równi	równi	równe	równe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równiejszy	równiejszy	równiejszy	równiejsze	równiejsza
D.	równiejszego	równiejszego	równiejszego	równiejszego	równiejszej
C.	równiejszemu	równiejszemu	równiejszemu	równiejszemu	równiejszej
B.	równiejszego	równiejszego	równiejszy	równiejsze	równiejszą
N.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszą
Ms.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równiejsi	równiejsi	równiejsze	równiejsze
D.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejszych
C.	równiejszym	równiejszym	równiejszym	równiejszym
B.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejsze
N.	równiejszymi	równiejszymi	równiejszymi	równiejszymi
Ms.	równiejszych	równiejszych	równiejszych	równiejszych

4. wzrost

Definicja

pod jakimś względem taki sam jak inne wskazane osoby, rzeczy, zdarzenia

Noty o użyciu

Stopień wyższy równiejszy używany jest jedynie w wypowiedziach o zabarwieniu ironicznym, np. Są równi i równiejsi, i oznacza, że ktoś ma większe prawa, choć powinien być traktowany jak inni.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

jednakowy

Połączenia

równy poziom, status; dystans; równe traktowanie; równe obowiązki, prawa, uprawnienia, warunki, zasady; porcje, raty, udziały; równego wzrostu; w równym wieku
równy wobec prawa
niemal równe

Cytaty

	Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie pracy. źródło: NKJP: Sejm RP: Kodeks Pracy
	Szufladkowanie uczniów, ponoć odwieczne, nasiliło się zdaniem pedagogów wraz z reformą systemu edukacji. Wbrew jej założeniom, bo przecież w państwowym szkolnictwie wszyscy mieli mieć równe szanse. źródło: NKJP: Agnieszka Niezgoda: Nowa walka klasowa, Polityka, 2001-10-06
	[...] pokazałem całą zawartość teczki, obnażyłem przed nią tajny plan Gmachu i szkielet operacji dywersyjnej - z równym skutkiem mógłbym jej pokazywać stare gazety. Była to sekretarka absolutna: nie dostrzegała niczego, co wykraczało poza jej kompetencje. źródło: NKJP: Stanisław Lem: Pamiętnik znaleziony w wannie, 1961
	Zasnuta lepką mgłą stolica potężnego imperium powitała czerwonoskórych gości z pompą należną koronowanym głowom, jako że wódz wojenny Irokezów został uznany za równego rangą królowi. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994
	[...] popyt był praktycznie równy podaży. źródło: NKJP: Miłosz Węglewski: 984. sesja giełdy, Gazeta Wyborcza, 1997-01-15

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równy	równy	równy	równe	równa
D.	równego	równego	równego	równego	równej
C.	równemu	równemu	równemu	równemu	równej
B.	równego	równego	równy	równe	równą
N.	równym	równym	równym	równym	równą
Ms.	równym	równym	równym	równym	równej
W.	równy	równy	równy	równe	równa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równi	równi	równe	równe
D.	równych	równych	równych	równych
C.	równym	równym	równym	równym
B.	równych	równych	równych	równe
N.	równymi	równymi	równymi	równymi
Ms.	równych	równych	równych	równych
W.	równi	równi	równe	równe

Inne uwagi

Tylko stopień równy

Składnia

	+	równy	+	(KOMU/CZEMU)
szyk: neutralny

5. miesiąc

Definicja

mający wielkość dokładnie taką jak ta nazwana przez mówiącego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie szczegółowe określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:

okrągły

Połączenia

równy tydzień, miesiąc, rok; milion

Cytaty

	Jesienią oznajmiła mi o zawartym już w urzędzie małżeństwie z Wiesławem. [...] Tosiek przyszedł na świat w równe dziewięć miesięcy potem. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	Pierwszy przyjazd nastąpił nazajutrz po słynnej, straszliwej powodzi listopadowej 1824 roku, na równy rok przed rewolucją dekabrystów. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Wenecja i inne szkice, 2008
	Płacił najwyższy czynsz - równe 100 zł. źródło: NKJP: W. Hagedorny, Polska przeciwko Zdziarskim, Zdziarscy przeciwko Polsce, Tygodnik Ciechanowski, 2004-01-18
	Jezioro Niedzięgiel, zwane też Skorzęcińskim, rozlewa swoje wody w Powidzkim Parku Krajobrazowym. Równe 200 km od Wrocławia w kierunku Konina. źródło: NKJP: Jerzy Łętowski: Ach, te płocie!, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2005-08-13

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równy	równy	równy	równe	równa
D.	równego	równego	równego	równego	równej
C.	równemu	równemu	równemu	równemu	równej
B.	równego	równego	równy	równe	równą
N.	równym	równym	równym	równym	równą
Ms.	równym	równym	równym	równym	równej
W.	równy	równy	równy	równe	równa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równi	równi	równe	równe
D.	równych	równych	równych	równych
C.	równym	równym	równym	równym
B.	równych	równych	równych	równe
N.	równymi	równymi	równymi	równymi
Ms.	równych	równych	równych	równych
W.	równi	równi	równe	równe

Inne uwagi

Tylko stopień równy

6. facet

Definicja

pot.

sympatyczny i koleżeński

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

równa babka; równy chłop, gość, facet; równe chłopaki

Cytaty

- Szedłeś z tą Maryśką.
- A tak, szedłem. Równa babka i klawo się z nią łazi.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1993

- Przy tym bynajmniej nie jest pantoflarzem. To równy facet, jakiego chciałoby się mieć w swoim otoczeniu - dodaje Sienkiewicz.

źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Pani Ministra, Polityka, 2004-05-08

Co powiesz o swoich kolegach z zespołu?
To równi goście. Atmosfera w drużynie jest znakomita.

źródło: NKJP: mb: Żużel: Osiem autokarów, Nowiny, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	równy	równy	równy	równe	równa
D.	równego	równego	równego	równego	równej
C.	równemu	równemu	równemu	równemu	równej
B.	równego	równego	równy	równe	równą
N.	równym	równym	równym	równym	równą
Ms.	równym	równym	równym	równym	równej
W.	równy	równy	równy	równe	równa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	równi	równi	równe	równe
D.	równych	równych	równych	równych
C.	równym	równym	równym	równym
B.	równych	równych	równych	równe
N.	równymi	równymi	równymi	równymi
Ms.	równych	równych	równych	równych
W.	równi	równi	równe	równe

Inne uwagi

Tylko stopień równy

Frazeologizmy

dla równego rachunku
ktoś zerwał się na równe nogi
ktoś skoczył na równe nogi
ktoś poderwał się na równe nogi
ktoś stanął na równe nogi
ktoś zrywa się na równe nogi
ktoś podrywa się na równe nogi
ktoś zerwał się na równe nogi
ktoś skoczył na równe nogi
ktoś poderwał się na równe nogi
ktoś stanął na równe nogi
ktoś zerwał się na równe nogi
ktoś skoczył na równe nogi
ktoś poderwał się na równe nogi
ktoś stanął na równe nogi
ktoś zrywa się na równe nogi
ktoś podrywa się na równe nogi
ktoś/coś nie ma sobie równych
rozbój w biały dzień
rozbój na równej drodze
rozbój w biały dzień
rozbój na równej drodze

Przysłowia

Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie

Data ostatniej modyfikacji: 14.05.2024