UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wypowiedzieć

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem wy- od powiedzieć (zob.) wyspecjalizowany w znaczeniach 'wyrazić coś słowami, mówiąc oznajmić', 'zerwać, unieważnić, wymówić coś'; dawniej także - 'opowiedzieć'.

1. wyrazić

Definicja

wyrazić słowami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

wypowiedzieć myśl, opinię, sąd, swoje poglądy; prośbę, życzenie; grzechy

Cytaty

Darek wyraźnie wahał się, czy wypowiedzieć tę myśl na głos.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

Pan poseł Błasiak wypowiedział opinię, że rząd dąży do tego, aby przekształcić Polskę w Meksyk.

źródło: NKJP: Ja chcę na straż pożarną. Ja na Łódź. A ja..., Gazeta Wyborcza, 1994-01-10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypowiem	wypowiemy
2 os.	wypowiesz	wypowiecie
3 os.	wypowie	wypowiedzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiedziałem +(e)m wypowiedział	wypowiedziałam +(e)m wypowiedziała	wypowiedziałom +(e)m wypowiedziało	wypowiedzieliśmy +(e)śmy wypowiedzieli	wypowiedziałyśmy +(e)śmy wypowiedziały
2 os.	wypowiedziałeś +(e)ś wypowiedział	wypowiedziałaś +(e)ś wypowiedziała	wypowiedziałoś +(e)ś wypowiedziało	wypowiedzieliście +(e)ście wypowiedzieli	wypowiedziałyście +(e)ście wypowiedziały
3 os.	wypowiedział	wypowiedziała	wypowiedziało	wypowiedzieli	wypowiedziały

bezosobnik: wypowiedziano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypowiedzmy
2 os.	wypowiedz	wypowiedzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiedziałbym bym wypowiedział	wypowiedziałabym bym wypowiedziała	wypowiedziałobym bym wypowiedziało	wypowiedzielibyśmy byśmy wypowiedzieli	wypowiedziałybyśmy byśmy wypowiedziały
2 os.	wypowiedziałbyś byś wypowiedział	wypowiedziałabyś byś wypowiedziała	wypowiedziałobyś byś wypowiedziało	wypowiedzielibyście byście wypowiedzieli	wypowiedziałybyście byście wypowiedziały
3 os.	wypowiedziałby by wypowiedział	wypowiedziałaby by wypowiedziała	wypowiedziałoby by wypowiedziało	wypowiedzieliby by wypowiedzieli	wypowiedziałyby by wypowiedziały

bezosobnik: wypowiedziano by

bezokolicznik: wypowiedzieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wypowiedziawszy

gerundium: wypowiedzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypowiedzenie	wypowiedzenia
D.	wypowiedzenia	wypowiedzeń
C.	wypowiedzeniu	wypowiedzeniom
B.	wypowiedzenie	wypowiedzenia
N.	wypowiedzeniem	wypowiedzeniami
Ms.	wypowiedzeniu	wypowiedzeniach
W.	wypowiedzenie	wypowiedzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wypowiedziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiedziany	wypowiedziany	wypowiedziany	wypowiedziane	wypowiedziana
D.	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianej
C.	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianej
B.	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedziany	wypowiedziane	wypowiedzianą
N.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianą
Ms.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiedziani	wypowiedziani	wypowiedziane	wypowiedziane
D.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych
C.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym
B.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedziane
N.	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi
Ms.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych

odpowiednik aspektowy: wypowiadać

Składnia

Rz_osobowy

wypowiedzieć

2. wyartykułować

Definicja

wyartykułować ustnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

wypowiedzieć głoskę, słowo; nazwisko; zdanie
wypowiedzieć z naciskiem
wypowiedzieć na głos, szeptem; poprawnie; w złą godzinę
nie móc wypowiedzieć ani słowa

Cytaty

Obawiam się, że profesor ma kłopoty. Duże kłopoty - ostatnie słowa wypowiedział szeptem.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

“Pan jest zero” – mówi facet nieumiejący poprawnie wypowiedzieć swojego nazwiska. “Myller” – przedstawia się cwaniacko.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Europejka, 2004

Pamiętała później, że wypowiedział do niej po włosku tylko jedno słowo, ale nie była pewna, czy naprawdę brzmiało ono finimondo.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypowiem	wypowiemy
2 os.	wypowiesz	wypowiecie
3 os.	wypowie	wypowiedzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiedziałem +(e)m wypowiedział	wypowiedziałam +(e)m wypowiedziała	wypowiedziałom +(e)m wypowiedziało	wypowiedzieliśmy +(e)śmy wypowiedzieli	wypowiedziałyśmy +(e)śmy wypowiedziały
2 os.	wypowiedziałeś +(e)ś wypowiedział	wypowiedziałaś +(e)ś wypowiedziała	wypowiedziałoś +(e)ś wypowiedziało	wypowiedzieliście +(e)ście wypowiedzieli	wypowiedziałyście +(e)ście wypowiedziały
3 os.	wypowiedział	wypowiedziała	wypowiedziało	wypowiedzieli	wypowiedziały

bezosobnik: wypowiedziano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypowiedzmy
2 os.	wypowiedz	wypowiedzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiedziałbym bym wypowiedział	wypowiedziałabym bym wypowiedziała	wypowiedziałobym bym wypowiedziało	wypowiedzielibyśmy byśmy wypowiedzieli	wypowiedziałybyśmy byśmy wypowiedziały
2 os.	wypowiedziałbyś byś wypowiedział	wypowiedziałabyś byś wypowiedziała	wypowiedziałobyś byś wypowiedziało	wypowiedzielibyście byście wypowiedzieli	wypowiedziałybyście byście wypowiedziały
3 os.	wypowiedziałby by wypowiedział	wypowiedziałaby by wypowiedziała	wypowiedziałoby by wypowiedziało	wypowiedzieliby by wypowiedzieli	wypowiedziałyby by wypowiedziały

bezosobnik: wypowiedziano by

bezokolicznik: wypowiedzieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wypowiedziawszy

gerundium: wypowiedzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypowiedzenie	wypowiedzenia
D.	wypowiedzenia	wypowiedzeń
C.	wypowiedzeniu	wypowiedzeniom
B.	wypowiedzenie	wypowiedzenia
N.	wypowiedzeniem	wypowiedzeniami
Ms.	wypowiedzeniu	wypowiedzeniach
W.	wypowiedzenie	wypowiedzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wypowiedziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiedziany	wypowiedziany	wypowiedziany	wypowiedziane	wypowiedziana
D.	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianej
C.	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianej
B.	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedziany	wypowiedziane	wypowiedzianą
N.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianą
Ms.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiedziani	wypowiedziani	wypowiedziane	wypowiedziane
D.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych
C.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym
B.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedziane
N.	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi
Ms.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych

odpowiednik aspektowy: wypowiadać

Składnia

Rz_osobowy

wypowiedzieć

3. odstąpić od umowy

Definicja

rozwiązać umowę dotyczącą tego, co nazywa następujący wyraz

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

wypowiedzieć mieszkanie, pokój, pracę; dzierżawę, najem, pełnomocnictwo; służbę; układ, umowę, warunki pracy

Cytaty

Musieliśmy wypowiedzieć dzierżawę pomieszczeń w Gorlicach, bo kiepska sytuacja finansowa państwa odbiła się także i na nas. Nie stać nas na utrzymywanie biur [...].

źródło: NKJP: Szukanie oszczędności, Dziennik Polski, 2001-12-05

Gmina może wypowiedzieć najem lokalu socjalnego bez zachowania terminu wypowiedzenia, jeżeli najemca uzyskał tytuł prawny do innego lokalu i może używać tego lokalu.

źródło: NKJP: Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, Dziennik Ustaw, 2001-06-21

Niecałych trzech miesięcy potrzebował, aby wypowiedzieć pracę wszystkim dwunastu dyrektorom wydziałów, kierownikom delegatur i wizytatorom, którzy rozpoczęli pracę w kuratorium po 1989 r.

źródło: NKJP: Agnieszka Wróblewska: Kadry z kalendarzyka, Gazeta Wyborcza, 1995-08-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypowiem	wypowiemy
2 os.	wypowiesz	wypowiecie
3 os.	wypowie	wypowiedzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiedziałem +(e)m wypowiedział	wypowiedziałam +(e)m wypowiedziała	wypowiedziałom +(e)m wypowiedziało	wypowiedzieliśmy +(e)śmy wypowiedzieli	wypowiedziałyśmy +(e)śmy wypowiedziały
2 os.	wypowiedziałeś +(e)ś wypowiedział	wypowiedziałaś +(e)ś wypowiedziała	wypowiedziałoś +(e)ś wypowiedziało	wypowiedzieliście +(e)ście wypowiedzieli	wypowiedziałyście +(e)ście wypowiedziały
3 os.	wypowiedział	wypowiedziała	wypowiedziało	wypowiedzieli	wypowiedziały

bezosobnik: wypowiedziano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypowiedzmy
2 os.	wypowiedz	wypowiedzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiedziałbym bym wypowiedział	wypowiedziałabym bym wypowiedziała	wypowiedziałobym bym wypowiedziało	wypowiedzielibyśmy byśmy wypowiedzieli	wypowiedziałybyśmy byśmy wypowiedziały
2 os.	wypowiedziałbyś byś wypowiedział	wypowiedziałabyś byś wypowiedziała	wypowiedziałobyś byś wypowiedziało	wypowiedzielibyście byście wypowiedzieli	wypowiedziałybyście byście wypowiedziały
3 os.	wypowiedziałby by wypowiedział	wypowiedziałaby by wypowiedziała	wypowiedziałoby by wypowiedziało	wypowiedzieliby by wypowiedzieli	wypowiedziałyby by wypowiedziały

bezosobnik: wypowiedziano by

bezokolicznik: wypowiedzieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wypowiedziawszy

gerundium: wypowiedzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypowiedzenie	wypowiedzenia
D.	wypowiedzenia	wypowiedzeń
C.	wypowiedzeniu	wypowiedzeniom
B.	wypowiedzenie	wypowiedzenia
N.	wypowiedzeniem	wypowiedzeniami
Ms.	wypowiedzeniu	wypowiedzeniach
W.	wypowiedzenie	wypowiedzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wypowiedziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiedziany	wypowiedziany	wypowiedziany	wypowiedziane	wypowiedziana
D.	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedzianej
C.	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianemu	wypowiedzianej
B.	wypowiedzianego	wypowiedzianego	wypowiedziany	wypowiedziane	wypowiedzianą
N.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianą
Ms.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiedziani	wypowiedziani	wypowiedziane	wypowiedziane
D.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych
C.	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym	wypowiedzianym
B.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedziane
N.	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi	wypowiedzianymi
Ms.	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych	wypowiedzianych

odpowiednik aspektowy: wypowiadać

Składnia

Rz_osobowy

wypowiedzieć

CO + (KOMU)

Frazeologizmy

ktoś wypowiedział posłuszeństwo komuś
ktoś wypowiedział wojnę komuś
ktoś wypowiedział wojnę komuś/czemuś

Data ostatniej modyfikacji: 04.07.2014