UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ciskać

Chronologizacja

1 połowa XV w., Bańk
XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *tiskati 'przyciskać, ściskać, gnieść'

1. kulą

Definicja

rzucać z dużą siłą

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	miotać, smyrgać
	hiperonimy:	rzucać

Połączenia

ciskać czapkę, teczkę
ciskać kamieniami, słuchawką (telefonu)
ciskać na ziemię
ciskać za okno

Cytaty

Mężczyzna zdejmuje miecze z ramienia i ciska je z rozmachem na kamienną posadzkę.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975

- Przecież nie myśmy ciskali w niego kamieniami!- zawołał Julek pełen buntu przeciw niesprawiedliwości świata.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

Chyba zrezygnował z włażenia i podobnie jak chłopcy, zaczął ciskać gałązkami i kamyczkami.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ciskam	ciskamy
2 os.	ciskasz	ciskacie
3 os.	ciska	ciskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ciskałem +(e)m ciskał	ciskałam +(e)m ciskała	ciskałom +(e)m ciskało	ciskaliśmy +(e)śmy ciskali	ciskałyśmy +(e)śmy ciskały
2 os.	ciskałeś +(e)ś ciskał	ciskałaś +(e)ś ciskała	ciskałoś +(e)ś ciskało	ciskaliście +(e)ście ciskali	ciskałyście +(e)ście ciskały
3 os.	ciskał	ciskała	ciskało	ciskali	ciskały

bezosobnik: ciskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ciskał będę ciskać	będę ciskała będę ciskać	będę ciskało będę ciskać	będziemy ciskali będziemy ciskać	będziemy ciskały będziemy ciskać
2 os.	będziesz ciskał będziesz ciskać	będziesz ciskała będziesz ciskać	będziesz ciskało będziesz ciskać	będziecie ciskali będziecie ciskać	będziecie ciskały będziecie ciskać
3 os.	będzie ciskał będzie ciskać	będzie ciskała będzie ciskać	będzie ciskało będzie ciskać	będą ciskali będą ciskać	będą ciskały będą ciskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ciskajmy
2 os.	ciskaj	ciskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ciskałbym bym ciskał	ciskałabym bym ciskała	ciskałobym bym ciskało	ciskalibyśmy byśmy ciskali	ciskałybyśmy byśmy ciskały
2 os.	ciskałbyś byś ciskał	ciskałabyś byś ciskała	ciskałobyś byś ciskało	ciskalibyście byście ciskali	ciskałybyście byście ciskały
3 os.	ciskałby by ciskał	ciskałaby by ciskała	ciskałoby by ciskało	ciskaliby by ciskali	ciskałyby by ciskały

bezosobnik: ciskano by

bezokolicznik: ciskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ciskając

gerundium: ciskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ciskanie	ciskania
D.	ciskania	ciskań
C.	ciskaniu	ciskaniom
B.	ciskanie	ciskania
N.	ciskaniem	ciskaniami
Ms.	ciskaniu	ciskaniach
W.	ciskanie	ciskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ciskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciskający	ciskający	ciskający	ciskające	ciskająca
D.	ciskającego	ciskającego	ciskającego	ciskającego	ciskającej
C.	ciskającemu	ciskającemu	ciskającemu	ciskającemu	ciskającej
B.	ciskającego	ciskającego	ciskający	ciskające	ciskającą
N.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającą
Ms.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciskający	ciskający	ciskające	ciskające
D.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskających
C.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym
B.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskające
N.	ciskającymi	ciskającymi	ciskającymi	ciskającymi
Ms.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ciskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciskany	ciskany	ciskany	ciskane	ciskana
D.	ciskanego	ciskanego	ciskanego	ciskanego	ciskanej
C.	ciskanemu	ciskanemu	ciskanemu	ciskanemu	ciskanej
B.	ciskanego	ciskanego	ciskany	ciskane	ciskaną
N.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskaną
Ms.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciskani	ciskani	ciskane	ciskane
D.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskanych
C.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym
B.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskane
N.	ciskanymi	ciskanymi	ciskanymi	ciskanymi
Ms.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskanych

odpowiednik aspektowy: cisnąć

Składnia

Rz_osobowy

ciskać

CO | CZYM

2. łodzią

Definicja

wprawiać w gwałtowne, przypadkowe ruchy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

miotać

Połączenia

pociąg, wiatr ciska kimś/czymś
ciskać liśćmi, pasażerami
ciskać od burty do burty
ciskać o podłogę
ciskać w powietrze
ciskać wysoko

Cytaty

	[...] ocean nie dał się oswoić i ciskał mną z całej siły o kamieniste dno. źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005
	Niekiedy znienacka pojawiały się wichury, które wznosiły liście wysoko i zawieszały je na krzakach bzu, albo też ciskały nimi w okna Domu. źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007
	Wagonem ciskało - chwiał się i kolebał jak łódź na wodach Styksu. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980
	Wyglądało to trochę tak, jakby dziewczyną ciskało na wszystkie strony niczym kością po kubku od gry. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ciskam	ciskamy
2 os.	ciskasz	ciskacie
3 os.	ciska	ciskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ciskałem +(e)m ciskał	ciskałam +(e)m ciskała	ciskałom +(e)m ciskało	ciskaliśmy +(e)śmy ciskali	ciskałyśmy +(e)śmy ciskały
2 os.	ciskałeś +(e)ś ciskał	ciskałaś +(e)ś ciskała	ciskałoś +(e)ś ciskało	ciskaliście +(e)ście ciskali	ciskałyście +(e)ście ciskały
3 os.	ciskał	ciskała	ciskało	ciskali	ciskały

bezosobnik: ciskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ciskał będę ciskać	będę ciskała będę ciskać	będę ciskało będę ciskać	będziemy ciskali będziemy ciskać	będziemy ciskały będziemy ciskać
2 os.	będziesz ciskał będziesz ciskać	będziesz ciskała będziesz ciskać	będziesz ciskało będziesz ciskać	będziecie ciskali będziecie ciskać	będziecie ciskały będziecie ciskać
3 os.	będzie ciskał będzie ciskać	będzie ciskała będzie ciskać	będzie ciskało będzie ciskać	będą ciskali będą ciskać	będą ciskały będą ciskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ciskajmy
2 os.	ciskaj	ciskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ciskałbym bym ciskał	ciskałabym bym ciskała	ciskałobym bym ciskało	ciskalibyśmy byśmy ciskali	ciskałybyśmy byśmy ciskały
2 os.	ciskałbyś byś ciskał	ciskałabyś byś ciskała	ciskałobyś byś ciskało	ciskalibyście byście ciskali	ciskałybyście byście ciskały
3 os.	ciskałby by ciskał	ciskałaby by ciskała	ciskałoby by ciskało	ciskaliby by ciskali	ciskałyby by ciskały

bezosobnik: ciskano by

bezokolicznik: ciskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ciskając

gerundium: ciskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ciskanie	ciskania
D.	ciskania	ciskań
C.	ciskaniu	ciskaniom
B.	ciskanie	ciskania
N.	ciskaniem	ciskaniami
Ms.	ciskaniu	ciskaniach
W.	ciskanie	ciskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ciskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciskający	ciskający	ciskający	ciskające	ciskająca
D.	ciskającego	ciskającego	ciskającego	ciskającego	ciskającej
C.	ciskającemu	ciskającemu	ciskającemu	ciskającemu	ciskającej
B.	ciskającego	ciskającego	ciskający	ciskające	ciskającą
N.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającą
Ms.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciskający	ciskający	ciskające	ciskające
D.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskających
C.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym
B.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskające
N.	ciskającymi	ciskającymi	ciskającymi	ciskającymi
Ms.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ciskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciskany	ciskany	ciskany	ciskane	ciskana
D.	ciskanego	ciskanego	ciskanego	ciskanego	ciskanej
C.	ciskanemu	ciskanemu	ciskanemu	ciskanemu	ciskanej
B.	ciskanego	ciskanego	ciskany	ciskane	ciskaną
N.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskaną
Ms.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciskani	ciskani	ciskane	ciskane
D.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskanych
C.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym
B.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskane
N.	ciskanymi	ciskanymi	ciskanymi	ciskanymi
Ms.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskanych

odpowiednik aspektowy: cisnąć

Składnia

Rz_nieżywotny	+	ciskać	+	KIM/CZYM
Ø	+	ciskać	+	KIM/CZYM

3. przekleństwa

Definicja

wypowiadać w sposób gwałtowny i napastliwy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

miotać

Połączenia

ciskać bluźnierstwa, gromy, groźby, klątwy, obelgi, pogróżki, przekleństwa

Cytaty

Przez, chwilę nic nie mówił, patrzył tylko na dachy namiotów, na które przed chwilą ciskał klątwy.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Pani Berta ciskała najstraszliwsze oskarżenia na kucharkę Friedę, która ze łzami w oczach na klęczkach przysięgała, iż jest niewinna.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003

Jeździł do drukarni, awanturował się, ciskał gromy, a nawet zmusił drukarnię, by ponownie wydrukowała cały nakład jednego arkusza.

źródło: NKJP: Agnieszka Paciejj: Fenomen poczytności prozy Waldemara Łysiaka, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ciskam	ciskamy
2 os.	ciskasz	ciskacie
3 os.	ciska	ciskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ciskałem +(e)m ciskał	ciskałam +(e)m ciskała	ciskałom +(e)m ciskało	ciskaliśmy +(e)śmy ciskali	ciskałyśmy +(e)śmy ciskały
2 os.	ciskałeś +(e)ś ciskał	ciskałaś +(e)ś ciskała	ciskałoś +(e)ś ciskało	ciskaliście +(e)ście ciskali	ciskałyście +(e)ście ciskały
3 os.	ciskał	ciskała	ciskało	ciskali	ciskały

bezosobnik: ciskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ciskał będę ciskać	będę ciskała będę ciskać	będę ciskało będę ciskać	będziemy ciskali będziemy ciskać	będziemy ciskały będziemy ciskać
2 os.	będziesz ciskał będziesz ciskać	będziesz ciskała będziesz ciskać	będziesz ciskało będziesz ciskać	będziecie ciskali będziecie ciskać	będziecie ciskały będziecie ciskać
3 os.	będzie ciskał będzie ciskać	będzie ciskała będzie ciskać	będzie ciskało będzie ciskać	będą ciskali będą ciskać	będą ciskały będą ciskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ciskajmy
2 os.	ciskaj	ciskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ciskałbym bym ciskał	ciskałabym bym ciskała	ciskałobym bym ciskało	ciskalibyśmy byśmy ciskali	ciskałybyśmy byśmy ciskały
2 os.	ciskałbyś byś ciskał	ciskałabyś byś ciskała	ciskałobyś byś ciskało	ciskalibyście byście ciskali	ciskałybyście byście ciskały
3 os.	ciskałby by ciskał	ciskałaby by ciskała	ciskałoby by ciskało	ciskaliby by ciskali	ciskałyby by ciskały

bezosobnik: ciskano by

bezokolicznik: ciskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ciskając

gerundium: ciskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ciskanie	ciskania
D.	ciskania	ciskań
C.	ciskaniu	ciskaniom
B.	ciskanie	ciskania
N.	ciskaniem	ciskaniami
Ms.	ciskaniu	ciskaniach
W.	ciskanie	ciskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ciskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciskający	ciskający	ciskający	ciskające	ciskająca
D.	ciskającego	ciskającego	ciskającego	ciskającego	ciskającej
C.	ciskającemu	ciskającemu	ciskającemu	ciskającemu	ciskającej
B.	ciskającego	ciskającego	ciskający	ciskające	ciskającą
N.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającą
Ms.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciskający	ciskający	ciskające	ciskające
D.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskających
C.	ciskającym	ciskającym	ciskającym	ciskającym
B.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskające
N.	ciskającymi	ciskającymi	ciskającymi	ciskającymi
Ms.	ciskających	ciskających	ciskających	ciskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ciskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciskany	ciskany	ciskany	ciskane	ciskana
D.	ciskanego	ciskanego	ciskanego	ciskanego	ciskanej
C.	ciskanemu	ciskanemu	ciskanemu	ciskanemu	ciskanej
B.	ciskanego	ciskanego	ciskany	ciskane	ciskaną
N.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskaną
Ms.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciskani	ciskani	ciskane	ciskane
D.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskanych
C.	ciskanym	ciskanym	ciskanym	ciskanym
B.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskane
N.	ciskanymi	ciskanymi	ciskanymi	ciskanymi
Ms.	ciskanych	ciskanych	ciskanych	ciskanych

odpowiednik aspektowy: cisnąć

Składnia

Rz_osobowy

ciskać

Frazeologizmy

ktoś rzuca coś w kąt
ktoś ciska coś w kąt
oczy czyjeś ciskają błyskawice

Data ostatniej modyfikacji: 07.05.2014