UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wypędzać

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypędzam	wypędzamy
2 os.	wypędzasz	wypędzacie
3 os.	wypędza	wypędzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypędzałem +(e)m wypędzał	wypędzałam +(e)m wypędzała	wypędzałom +(e)m wypędzało	wypędzaliśmy +(e)śmy wypędzali	wypędzałyśmy +(e)śmy wypędzały
2 os.	wypędzałeś +(e)ś wypędzał	wypędzałaś +(e)ś wypędzała	wypędzałoś +(e)ś wypędzało	wypędzaliście +(e)ście wypędzali	wypędzałyście +(e)ście wypędzały
3 os.	wypędzał	wypędzała	wypędzało	wypędzali	wypędzały

bezosobnik: wypędzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wypędzał będę wypędzać	będę wypędzała będę wypędzać	będę wypędzało będę wypędzać	będziemy wypędzali będziemy wypędzać	będziemy wypędzały będziemy wypędzać
2 os.	będziesz wypędzał będziesz wypędzać	będziesz wypędzała będziesz wypędzać	będziesz wypędzało będziesz wypędzać	będziecie wypędzali będziecie wypędzać	będziecie wypędzały będziecie wypędzać
3 os.	będzie wypędzał będzie wypędzać	będzie wypędzała będzie wypędzać	będzie wypędzało będzie wypędzać	będą wypędzali będą wypędzać	będą wypędzały będą wypędzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypędzajmy
2 os.	wypędzaj	wypędzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypędzałbym bym wypędzał	wypędzałabym bym wypędzała	wypędzałobym bym wypędzało	wypędzalibyśmy byśmy wypędzali	wypędzałybyśmy byśmy wypędzały
2 os.	wypędzałbyś byś wypędzał	wypędzałabyś byś wypędzała	wypędzałobyś byś wypędzało	wypędzalibyście byście wypędzali	wypędzałybyście byście wypędzały
3 os.	wypędzałby by wypędzał	wypędzałaby by wypędzała	wypędzałoby by wypędzało	wypędzaliby by wypędzali	wypędzałyby by wypędzały

bezosobnik: wypędzano by

bezokolicznik: wypędzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wypędzając

gerundium: wypędzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypędzanie	wypędzania
D.	wypędzania	wypędzań
C.	wypędzaniu	wypędzaniom
B.	wypędzanie	wypędzania
N.	wypędzaniem	wypędzaniami
Ms.	wypędzaniu	wypędzaniach
W.	wypędzanie	wypędzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wypędzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypędzający	wypędzający	wypędzający	wypędzające	wypędzająca
D.	wypędzającego	wypędzającego	wypędzającego	wypędzającego	wypędzającej
C.	wypędzającemu	wypędzającemu	wypędzającemu	wypędzającemu	wypędzającej
B.	wypędzającego	wypędzającego	wypędzający	wypędzające	wypędzającą
N.	wypędzającym	wypędzającym	wypędzającym	wypędzającym	wypędzającą
Ms.	wypędzającym	wypędzającym	wypędzającym	wypędzającym	wypędzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypędzający	wypędzający	wypędzające	wypędzające
D.	wypędzających	wypędzających	wypędzających	wypędzających
C.	wypędzającym	wypędzającym	wypędzającym	wypędzającym
B.	wypędzających	wypędzających	wypędzających	wypędzające
N.	wypędzającymi	wypędzającymi	wypędzającymi	wypędzającymi
Ms.	wypędzających	wypędzających	wypędzających	wypędzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wypędzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypędzany	wypędzany	wypędzany	wypędzane	wypędzana
D.	wypędzanego	wypędzanego	wypędzanego	wypędzanego	wypędzanej
C.	wypędzanemu	wypędzanemu	wypędzanemu	wypędzanemu	wypędzanej
B.	wypędzanego	wypędzanego	wypędzany	wypędzane	wypędzaną
N.	wypędzanym	wypędzanym	wypędzanym	wypędzanym	wypędzaną
Ms.	wypędzanym	wypędzanym	wypędzanym	wypędzanym	wypędzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypędzani	wypędzani	wypędzane	wypędzane
D.	wypędzanych	wypędzanych	wypędzanych	wypędzanych
C.	wypędzanym	wypędzanym	wypędzanym	wypędzanym
B.	wypędzanych	wypędzanych	wypędzanych	wypędzane
N.	wypędzanymi	wypędzanymi	wypędzanymi	wypędzanymi
Ms.	wypędzanych	wypędzanych	wypędzanych	wypędzanych

odpowiednik aspektowy: wypędzić

Pochodzenie

Zob. pędzić.
Por. rozpędzać

1. ludzi z domu

Definicja

zmuszać kogoś lub coś do opuszczenia jakiegoś miejsca albo do opuszczenia jakiegoś miejsca i udania się w inne miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeganiać, wyganiać, wypychać, wyścigać

Połączenia

wypędzać rabusiów, kryminalistów, więźniów, innowierców, wrogów; starców, bezdomnych; gości; Anglików, Polaków; owady, robactwo; psa
wypędzać siłą
wypędzać z domu; z miasta, ze wsi, z wioski, z kraju, z ojczyzn; z Polski; z kryjówki; z pokoju; z baraków; z nory
wypędzać na ulicę; na mróz; do ogrodów
wyklinać, wypędzać

Cytaty

	[...] Wypędzali kopniakami żandarmów z posterunku. źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1967
	[...] Mężczyzna wielokrotnie awanturował się, groził zabójstwem i wypędzał ojca z domu. źródło: NKJP: (CK): 997, Głos Siemiatycz, 2006-11-16
	Całymi rodzinami wypędzali mieszkańców małego getta z kryjówek i schronów [...]. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	Wypędzano nas z wagonów, ubranie trzeba było oddać do dezynfekcji, a nas kierowano do łaźni. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Hiszpańskie oczy, 1990
	[...] Złoczyńców podlejszego stanu albo eliminowano ze społeczeństwa w ogóle, albo też wymierzano im chłostę i pozbywano się z lokalnej społeczności, wypędzając za granice miasta. źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Szemrane towarzystwo niegdysiejszej Warszawy, 2009

Składnia

	+	wypędzać	+	KOGO + (SKĄD) + (CZYM)
	+	wypędzać	+	KOGO + (DOKĄD)

2. słabość z członków

Definicja

pozbywać się nieprzyjemnych stanów fizycznych lub psychicznych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Połączenia

wypędzać ból; lenia; obawy o coś; jakieś myśli
wypędzać z głowy

Cytaty

	Przez kilka godzin dziennie ładował mi do głowy wiedzę, a matka pasem wypędzała ze mnie niechęć do nauki. źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008
	Biczowanie pokrzywami lub nacieranie nimi miało wypędzać słabość z członków. źródło: NKJP: (X): Parzy i leczy, Życie na gorąco, nr 34, 1999
	Woda ciepła, niemal gorąca pobudzała całe ciało, wypędzając z niego resztki snu i chłodu. źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008
	Wypędzam tym pisaniem czarne myśli, rozpraszam mroczne nastroje. źródło: NKJP: Internet
	- Co Rautenszyld wyprawia? - spytała ze zgrozą. - Wypędzam ból - odparł ze ściągniętą cierpieniem twarzą. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Składnia

wypędzać

CO + (SKĄD) + (CZYM)

3. złe duchy z opętanych

Definicja

za pomocą magicznych działań sprawiać, że jakieś złe, nadprzyrodzone zjawisko lub inne niekorzystne czynniki zewnętrzne tracą swoją moc oddziaływania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odganiać, odpędzać

Połączenia

wypędzać diabła, szatana; demony, czarty, (złe,...) duchy, moce; dusze; grzechy
wypędzać z opętanych, z (ludzkich,...) ciał, z (ludzkiego,...) wnętrza; z domów

Cytaty

	Rodzice zamiast pomóc dziecku i znaleźć odpowiednich lekarzy, chcą wypędzać z córki demony. źródło: NKJP: Internet
	– Panie Jezu, nasz Zbawicielu, który wypędzałeś złe duchy z opętanych [...], przebacz nam nasze przewinienia i pomóż [...] walczyć z grzechem. źródło: NKJP: Tadeusz Loska: Wszystkie moje źródła są w Tobie..., 1999
	[...] Dokonujemy czegoś w rodzaju egzorcyzmów, jakbyśmy wypędzali złego z samych siebie. źródło: NKJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004
	W tej wsi mieszka ksiądz proboszcz, który często wypędza złe duchy i odprawia egzorcyzmy. źródło: NKJP: Michał Witkowski: Margot, 2009

Składnia

wypędzać

KOGO/CO + (SKĄD)

4. bydło na pastwisko

Definicja

wyprowadzać skądś zwierzęta w jakieś określone miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyganiać

Połączenia

pasterz wypędzał
wypędzać krowy, konie; bydło, stada, inwentarz
wypędzać z obory
wypędzać na pastwisko

Cytaty

	Antoszka sama musiała wypędzać krowy ze stajni na obejście. źródło: NKJP: Ignacy Krowiak: Wspomnienia dziadka Ignacego - część III, 2004-06 (Pinezka.pl)
	[...] Chłopcy wypędzali bydło z grząskich, rzecznych rozlewisk na łąki. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Wstawałem o czwartej rano i wypędzałem na pastwisko dwie krowy i konia. źródło: NKJP: Stanisław Berenda-Czajkowski: Dni grozy i łez, 2001
	[...] Dziadzia wypędzał krowy na łąki [...]. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

Składnia

wypędzać

CO + (SKĄD) + (DOKĄD)

5. kogoś w świat

Definicja

sprawiać, w sposób niezależny od innego człowieka, że ktoś opuszcza miejsce, w którym wcześniej przebywał

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyganiać

Połączenia

smród; głód; drożyzna wypędza

Cytaty

	Ulewy, które trwają od kilku dni, wypędzają ich stamtąd na powrót do walących się domów. źródło: NKJP: Marcin Nowak: Włochy. Są już pieniądze na odbudowę bazyliki w Asyżu, Gazeta Wyborcza, 1997-11-18
	Ogień wypędza ludzi ze schronów, każe im uciekać z od dawna przygotowanych, bezpiecznych skrytek, strychów i piwnic. źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977
	Monotonia powtarzających się sekwencji szybko wypędza widzów z tego pomieszczenia. źródło: NKJP: Joanna Kiliszek: Schyłek wieku w Kassel, Gazeta Wyborcza, 1992-06-17
	Zimowa aura sama wypędzała ich z cmentarza. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009

Składnia

wypędzać

KOGO + SKĄD + (DOKĄD)

6. kogoś na treningi

Definicja

zmuszać kogoś, aby wyszedł skądś i wykonał określoną czynność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyganiać

Połączenia

wypędzać do łóżka

Cytaty

	[...] Czasem trzeba wypędzać z domu na boiska, na basen, na wycieczki lub niekiedy zaciągnąć za rękę. źródło: NKJP: (e): Propozycje dla młodych, Gazeta Krakowska, 2004-07-20
	Karoliny nikt nie musi wypędzać na treningi. źródło: NKJP: Marcin Fabjański: Formuła wychowania, Gazeta Wyborcza, 1998-11-20
	Późnym wieczorem znów zajęte, bo druga córcia z kimś plotkuje na gadu-gadu. Siłą wypędzam ją do łóżka. źródło: NKJP: Katarzyna Jakubowska: Mamo, długo jeszcze?, Ozon, nr 5, 2005
	Skoro świt wypędzano mężczyzn do pracy przy budowie drogi. źródło: NKJP: Elwira Kucharska: Siła przyciągania, czyli polskie losy, 2008

Składnia

	+	wypędzać	+	KOGO + (SKĄD) + na CO
	+	wypędzać	+	KOGO + (CZYM) + do CZEGO

7. bimber

Definicja

pot.

produkować domowym sposobem napój alkoholowy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pędzić, przepędzać, upędzać

Cytaty

Policja co jakiś czas chwali się likwidacją leśnej bimbrowni i kadzi z tysiącami litrów zacieru. Po co aż tyle wypędzać?

źródło: Jakub Medek: Puszczańskie żytnie łzy. Bimber, 2008-11-06 (bialystok.gazeta.pl)

Składnia

wypędzać

Data ostatniej modyfikacji: 03.03.2016