UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kres

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

śr.-w.-niem. kreiz 'krąg, koło, linia kolista, obszar określony linią kolistą, okręg'

śr.-d.-niem. krēs 'krąg, koło, linia kolista, obszar określony linią kolistą, okręg'

1. czasu

Definicja

moment, w którym coś przestaje istnieć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	koniec
	antonimy:	początek, zaranie

Połączenia

bliski; nieuchronny; definitywny, ostateczny; rychły; prawdziwy; smutny kres
kres czasu, epoki; czyichś dni; rządów, służby; podróży; nauki; kariery; tragedii; życia, żywota; idei, marzeń; możliwości; wytrzymałości; istnienia; świata; wszystkiego
bliski kresu
kres nadszedł/nadchodzi, przyszedł/przychodzi
dobiec/dobiegać kresu
mieć swój kres; znaleźć; oznaczać kres czegoś; nie mieć kresu
u kresu, po kres czegoś

Cytaty

	Życie dobiega kresu, a człowiek wciąż błądzi po pokojach mieszkania swego dzieciństwa. źródło: NKJP: Leon Gomolicki: Odwiedziny Galileusza, 1986
	Nie chcę się usprawiedliwiać, ja naprawdę doszedłem do kresu wytrzymałości psychicznej. Nie odpowiadało mi to, co musiałem robić. źródło: NKJP: Jery Grossman: Listy, Gazeta Wyborcza, 1994-09-26
	Miło jest spacerować przez świat obmywany wodą z poburzowych chmur, miło mieć świadomość, że u kresu wędrówki czeka przytulne, suche domostwo i parząca zziębnięte usta strawa [...]. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Ruchy, 2008
	Nowe filmy oznaczały kres kariery wielu gwiazd kina niemego. źródło: NKJP: K.W., Ofiary sławy, Dziennik Polski, 1998-04-20
	Zrobiliśmy, co można było zrobić najmniejszym kosztem: szkoły 8-klasowe przekształcaliśmy nawet na 3-klasowe, ale doszliśmy już do kresu możliwości finansowych. źródło: NKJP: Waldemar Bałda, Szkolny ciężar, Dziennik Polski, 2001-02-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kres	kresy
D.	kresu	kresów
C.	kresowi	kresom
B.	kres	kresy
N.	kresem	kresami
Ms.	kresie	kresach
W.	kresie	kresy

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

kres

CZEGO

2. drogi

Definicja

miejsce, w którym coś się kończy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	kraniec
	hiperonimy:	koniec

Połączenia

nie mieć kresu

Cytaty

Dna tu wcale nie ma. Łagodnie nachylony korytarz zanurza się w wodzie. Dno – to tafla wody oznaczająca kres drogi. Dalej już tylko nurkowie mogliby się posuwać, ale jedyna do tej pory próba nie dała wyników.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972

Tuż za miastem rozciąga się kompleks leśny, który – odnosi się wrażenie – nie ma kresu.

źródło: NKJP: K.Jakubowski: Miłości nigdy nie za dużo”. W polskim Loretto, Tygodnik Ciechanowski, 2004-01-11

Latem dużo podróżował, przemierzając zdającą się nie mieć kresu monarchię, by poznać terytoria i ludzi, którzy tam mieszkali.

źródło: NKJP: Ostatni cesarz, Dziennik Polski, 2002-05-11

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kres	kresy
D.	kresu	kresów
C.	kresowi	kresom
B.	kres	kresy
N.	kresem	kresami
Ms.	kresie	kresach
W.	kresie	kresy

Składnia

kres

CZEGO

Frazeologizmy

ktoś jest u kresu czegoś
ktoś/coś kładzie kres czemuś
ktoś/coś położył/położyło kres czemuś

Data ostatniej modyfikacji: 27.01.2014