Chronologizacja
Inne znaczenie: 'znamię wycięte na drzewie w kształcie krzyża jako znak graniczny'
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cios |
ciosy |
|
| D. | ciosu |
ciosów |
|
| C. | ciosowi |
ciosom |
|
| B. | cios |
ciosy |
|
| N. | ciosem |
ciosami |
|
| Ms. | ciosie |
ciosach |
|
| W. | ciosie |
ciosy |
Pochodzenie
Zob. ciosać
1. ręką
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | uderzenie |
Połączenia
- błyskawiczny, bolesny, brutalny, celny, dotkliwy, groźny, krótki, mocny, morderczy, nagły, niespodziewany, precyzyjny, silny, szybki, śmiertelny, zabójczy cios; cios bokserski
- cios kijem, kolbą, mieczem, obuchem, pałką, ręką, siekierą, szablą, sztyletem, toporem
- cios w głowę
- cios za ciosem
- siła ciosu; grad, seria; wymiana ciosów
- cios padł
- uniknąć ciosu
- dostać, otrzymać, wymierzyć, wyprowadzić, zadać/zadawać cios; odeprzeć, przyjmować ciosy
- odpowiadać ciosem
Cytaty
|
Najpierw ogłuszyli stróża silnym ciosem w głowę. Potem przenieśli go do piwnicy i tam związali. źródło: NKJP: (JAS): Związali i pobili portiera. Napad na warsztat, Gazeta Wrocławska nr 14, 2000 |
|
|
Gestapowcy utworzyli szpaler i wchodzących więźniów okrutnie bili pałkami. Wielu starało się uniknąć ciosów. źródło: NKJP: Anna Pellowska: Życie męczeńskie, Dziennik Bałtycki, 1999-06-14 |
|
|
Boks, jak wiadomo, polega na wymianie ciosów zadawanych pięściami. źródło: NKJP: Marek Jarosz: Piątek Trzynastego, 2005 |
|
|
Po wielu, określonych rytuałem walki, ewolucjach matador zabija byka ciosem szpady wbitej między łopatki w serce lub aortę. źródło: NKJP: (NICE): Gorąca krew, Dziennik Bałtycki, 1999-05-29 |
2. psychiczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | nieszczęście |
Połączenia
- bolesny, ciężki, ogromny, prawdziwy, wielki, straszliwy cios; cios finansowy, polityczny; psychiczny
- cios spadł na kogoś
Cytaty
|
Dotkliwy cios spadnie na emerytów, którzy ukończyli 70 lat. Rząd chce im zabrać prawo do bezpłatnej służby zdrowia. źródło: NKJP: Krystian Kroczek: Irlandia mocno zaciska pasa, Dziennik Polski, 2008-10-16 |
|
|
Z perspektywy czasu widzę, że mogliśmy grać znacznie lepiej i dojrzalej taktycznie. Porażka w meczu półfinałowym z drużyną Niemiec była dla nas wielkim ciosem. źródło: NKJP: Artur Brzozowski: Rozmowa z Jeanem Luc Ettorim, Gazeta Wyborcza, 1992-09-30 |
|
|
Samorząd w Pabianicach musi zapłacić 31 tys. zł lokalnej firmie transportowej z powodu nieprawidłowego zerwania z nią umowy. [...] Dla samorządu, który narzeka na pustki w kasie, to spory cios finansowy. źródło: NKJP: (WP): Czy polecą głowy?, Dziennik Łódzki, 2003-06-25 |
3. kamienny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
Połączenia
- granitowy, kamienny cios
Cytaty
|
Ciosy kamienne oraz konstrukcja odsłoniętego okna w przyziemiu pozwalają przypuszczać, że może to być budowla z późnego średniowiecza. źródło: NKJP: (MG): Jedno z najważniejszych odkryć w badaniach dziejów, Życie Podkarpackie, 2008-11-19 |
|
|
Na skraju wsi romański kościół zbudowany w XII/XIII w. [...] Wzniesiony z ciosów granitowych jest budowlą jednonawową z półkolistą absydą i czworoboczną wieżą. źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska: przewodnik, 1989 |
4. w geologii
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi
Cytaty
|
Wydobycie prowadzone jest tu w trzech poziomach eksploatacyjnych w ścianach, w których wyraźnie uwidacznia się cios skały. źródło: Geologia t. 4, 1978 (books.google.com) |
|
|
Ważnym czynnikiem wpływającym na racjonalną gospodarkę złożem są [...] ciosy i spękania, które występują w andezytach pienińskich. źródło: Marian Kamieński: Surowce mineralne regionu krakowskiego, 1975 (books.google.com) |
5. słonia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kieł |
Połączenia
- cios mamuta
Cytaty
|
Od XIX wieku [...] tereny dzisiejszej Kenii stały się mekką dla myśliwych. Wywozili stąd liczne trofea myśliwskie: poroża antylop, łby bawołów i nosorożców, skóry zebr, lwów i lampartów oraz ogromne ciosy słoni. źródło: NKJP: Krzysztof Korzeniowski: Koniec masowych mordów?, Gazeta Wyborcza, 1992-01-31 |
|
|
O tym jak wygląda i jakich rozmiarów jest cios prehistorycznego mamuta mieli okazję się przekonać uczniowie z gimnazjów gminy Szaflary. źródło: NKJP: Józef Słowik: Tutaj też żyły wielkie mamuty, Gazeta Krakowska, 2007-05-11 |
|
|
Ludzie odwrócili się gwałtownie, by zobaczyć, może o dziesięć stóp od pierwszego rzędu, gigantyczne ciosy i uniesioną szarą trąbę. Słoń źródło: NKJP: Internet |