UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

administracja

Chronologizacja

1588, SPXVI

Pochodzenie

łac. administrātiō 'zarządzanie, kierowanie'

1.a czynność

Definicja

zarządzanie czymś

Noty o użyciu

Używane w nazwach kierunków i wydziałów na uczelniach wyższych, np. Wydział Prawa i Administracji.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Połączenia

  • administracja państwem; budynkiem, nieruchomościami, placami targowymi, terenami, wyspą, zamkiem, ziemiami; cmentarzami, diecezją, klasztorem; dobrami (kościelnymi, ostródzkimi...), majątkiem, zasobami gminnymi, ludzkimi...; bazami (MySQL), blogiem, dyskami wymiennymi, serwerem, siecią, stroną, systemem; bezpieczeństwem informacji
  • administracja nad miastem, nad prowincją
  • prowadzić, sprawować; powierzyć komuś administrację
  • przejść pod administrację; przejąć w administrację
  • być pod administracją kogoś

Cytaty

Jego zamiarem było dać możliwości kształcenia osobom, które mogłyby prowadzić administrację majątkiem parafii i zakonów oraz kierować działalnością gospodarczą licznych organizacji i stowarzyszeń katolickich.

źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: Nauka zarządzania parafią, Gazeta Wyborcza, 1993-09-22

Związek publiczno-prawny, czyli inaczej związek samorządowy, jest oznaczeniem samego podmiotu sprawującego administrację, określa jednostkę samorządową.

źródło: NKJP: Ewa Olejniczak-Szałowska: Prawo do udziału w referendum lokalnym : rozważania na tle ustawodawstwa polskiego, 2002

Serbia nigdy nie zgodzi się na niepodległość Kosowa, gotowa jest jednak przyznać tej prowincji, obecnie będącej pod administracją ONZ, szeroką autonomię - głosi wczorajsze oświadczenie rządu serbskiego.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2003-07-24

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. administracja
 administracje
D. administracji
 administracji
 neut
administracyj
 char
C. administracji
 administracjom
B. administrację
 administracje
N. administracją
 administracjami
Ms. administracji
 administracjach
W. administracjo
 administracje

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + administracja +
(CZEGO)
bez ograniczeń + administracja +
CZYM

Skróty

adm.

administr.

1.b jednostka

Definicja

jednostka zajmująca się zarządzaniem jakąś instytucją, przedsiębiorstwem lub terenem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Połączenia

  • administracja kolejowa, kościelna
  • administracja agencji, bloku, budynku, domów, osiedla, pomocy społecznej, spółdzielni; zakładu karnego; cmentarza; dorzecza (Odry); sądów
  • dyrektor, kierownik, pracownik administracji
  • pracować w administracji

Cytaty

Według ewidencji prowadzonej przez administrację cmentarza, znajduje się tu około 12,7 tys. mogił, w których jest pochowanych 79,6 tys. zmarłych.

źródło: NKJP: (syp): Większy cmentarz, Dziennik Polski, 2002-02-22

Nadia Nikliczkova, pracująca w administracji budynku, uważa, że na tym właśnie polegała czeska specyfika: komitety partyjne powinny wyglądać jak zwyczajne budynki administracyjne.

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Konkurencja, Gazeta Wyborcza, 1992-07-01

Byłych mieszkańców zbulwersowała ostatnio postawa pracowników administracji kolejowej, odpowiedzialnej za obiekt.

źródło: NKJP: (sem): Płomienie trawiły wszystko, Nowiny Raciborskie, 2004-05-18

Teren działania komisariatu jordanowskiego przeszedł pod administrację komendy w Suchej Beskidzkiej, a gmina Lubień podlega pod Myślenice.

źródło: NKJP: Powiatowe bezpieczeństwo, Tygodnik Podhalański, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. administracja
 administracje
D. administracji
 administracji
 neut
administracyj
 char
C. administracji
 administracjom
B. administrację
 administracje
N. administracją
 administracjami
Ms. administracji
 administracjach
W. administracjo
 administracje

Składnia

bez ograniczeń + administracja +
CZEGO

Skróty

adm.

administr.

1.c budynek

Definicja

budynek, w którym mieści się administracja - jednostka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Połączenia

  • administracja mieści się na parterze, przy ul. Kościuszki
  • pójść do administracji

Cytaty

Administracja mieści się na parterze, a sale dydaktyczne na drugim piętrze zaadaptowanego biurowca.

źródło: NKJP: Co zobaczyli ankieterzy „Polityki”, Polityka, 2000-04-29

Jeszcze z resztkami snu poszedł do administracji, ale okazało się, że drzwi są zamknięte, choć wywieszka informowała, że interesantów przyjmuje się od siódmej.

źródło: NKJP: Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan: Bardzo dużo pajaców, 1968

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. administracja
 administracje
D. administracji
 administracji
 neut
administracyj
 char
C. administracji
 administracjom
B. administrację
 administracje
N. administracją
 administracjami
Ms. administracji
 administracjach
W. administracjo
 administracje

Skróty

adm.

1.d ludzie

Definicja

ogół ludzi, którzy zajmują się administracją - zarządzaniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Połączenia

  • praca administracji
  • prośba, skarga do administracji
  • administracja upomina lokatora, wywiesiła zawiadomienie
  • alarmować, prosić, powiadomić, poprosić administrację
  • dzwonić, kierować, pójść, skierować, zadzwonić, zgłosić/zgłaszać do administracji
  • naciskać na administrację
  • interweniować w administracji

Cytaty

Lokatorzy piszą skargi do administracji osiedla i wzywają policję, czasem kilka razy dziennie.

źródło: NKJP: Agata Kowalczyk: Psychiczna gehenna, Echo Dnia, 2004-07-20

Wówczas ona, prawdopodobnie z zemsty, zaczęła alarmować administrację, że pan ten, zajmujący się renowacją starych mebli, komponuje pewne szkodliwe chemikalia i poprzez dziurkę od klucza próbuje, za pomocą strzykawki, wpuszczać je do jej mieszkania.

źródło: NKJP: Zameldowani z urzędu, Dziennik Polski, 1999-07-02

Po raz któryś powiedziałem sobie, że w końcu muszę zadzwonić do administracji, żeby się tym zajęli.

źródło: NKJP: Remigiusz Grzela: Bądź moim Bogiem, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. administracja
 administracje
D. administracji
 administracji
 neut
administracyj
 char
C. administracji
 administracjom
B. administrację
 administracje
N. administracją
 administracjami
Ms. administracji
 administracjach
W. administracjo
 administracje

Składnia

bez ograniczeń + administracja +
(CZEGO)

Skróty

adm.

2.a państwowa

Definicja

ogół urzędów i instytucji zajmujących się zarządzaniem państwem

Noty o użyciu

Używane w nazwach instytucji państwowych, np. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Połączenia

  • centralna, gminna, lokalna, powiatowa, regionalna, rejonowa, samorządowa, terenowa, wojewódzka; państwowa, prezydencka, rządowa; 3-szczeblowa, 4-szczeblowa; sprawna administracja; administracja morska, rybacka; publiczna
  • administracja kraju, państwa, rządu, szczebla centralnego, wojewódzkiego...
  • administracja na Kremlu, na Litwie; na poziomie powiatu, wojewody...
  • pracownik, przedstawiciel; dział, jednostka, organ, sektor, szczebel, urząd; przebudowa, reforma administracji
  • niezależność od administracji
  • nakłady, pieniądze, środki, wydatki na administrację
  • kontrola, nadzór nad administracją
  • ograniczyć/ograniczać, zmniejszyć, zredukować; budować, odchudzić, reformować, rozbudować, usprawnić, utworzyć, zbudować, zreorganizować administrację
  • wymóc, wymusić/wymuszać na administracji

Cytaty

Z całą pewnością jednak rządowa administracja na poziomie ministerstw nie jest liczna.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 78. posiedzenia Senatu RP w dniu 4 lipca 1996 r.

Duże aglomeracje mają rozbudowaną administrację, w małych gminach dużo więcej spraw spada na samego wójta czy burmistrza.

źródło: NKJP: Czy samorządy zarabiają zbyt dużo?, Głos Gostyniński, 1999

Minister spraw zagranicznych, minister obrony, tłum wyższych urzędników w prezydenckiej administracji na Kremlu - wszyscy oni mają za sobą służbę na Łubiance.

źródło: NKJP: Nietykalni z Łubianki, Ozon, 2005

W Polsce od lat kolejne rządy mówią, że odchudzą administrację. A ona się stale rozrasta.

źródło: NKJP: Czy powiaty są potrzebne?, Tygodnik Ciechanowski, 2004-11-01

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. administracja
 administracje
D. administracji
 administracji
 neut
administracyj
 char
C. administracji
 administracjom
B. administrację
 administracje
N. administracją
 administracjami
Ms. administracji
 administracjach
W. administracjo
 administracje

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + administracja +
(JAKA)

Skróty

adm.

administr.

2.b ludzie

Definicja

ogół ludzi zatrudnionych w administracji państwowej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Połączenia

  • administracja cenzurowała literaturę

Cytaty

Premier [...] zapowiedział, że rząd oraz cała administracja szczebla centralnego nie przyzna sobie podwyżek w tym roku, by dać przykład narodowi.

źródło: NKJP: Stać ich na gest, Dziennik Polski, 2001-10-23

Wszystkie wysoko rozwinięte państwa na świecie prędzej czy później stanęły przed problemem, że administracja lubi wiedzieć o obywatelu bardzo dużo.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 09.06.1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. administracja
 administracje
D. administracji
 administracji
 neut
administracyj
 char
C. administracji
 administracjom
B. administrację
 administracje
N. administracją
 administracjami
Ms. administracji
 administracjach
W. administracjo
 administracje

Inne uwagi

Zwykle lp

Skróty

adm.

3. amerykańska

Definicja

rząd Stanów Zjednoczonych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

  • federalna administracja; administracja amerykańska, republikańska
  • administracja prezydenta; USA, Stanów Zjednoczonych; Busha, Clintona...
  • atak, nacisk na administrację
  • krytykować, oskarżyć administrację
  • naciskać na administrację

Cytaty

Na czele federalnej administracji Stanów Zjednoczonych - nie tworząc jednak ciała kolegialnego na wzór europejskiego rządu lub gabinetu - stoi prezydent, wiceprezydent oraz czternastu podległych prezydentowi sekretarzy.

źródło: NKJP: Piotr Winczorek: Rządy rzędem, Polityka, 2002-02-02

Polonia amerykańska naciska na administrację USA, aby skłoniła rząd Niemiec do sprawiedliwego uregulowania roszczeń byłych pracowników niewolniczych i przymusowych w Trzeciej Rzeszy.

źródło: NKJP: (PAP): Listy do Clintona, Dziennik Polski, 1999-10-22

Senat amerykański, na złość administracji Clintona, odmówił zatwierdzenia układu o całkowitym wstrzymaniu doświadczeń z bronią jądrową [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.04.2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. administracja
 administracje
D. administracji
 administracji
 neut
administracyj
 char
C. administracji
 administracjom
B. administrację
 administracje
N. administracją
 administracjami
Ms. administracji
 administracjach
W. administracjo
 administracje

Inne uwagi

Zwykle lp

Skróty

adm.
Data ostatniej modyfikacji: 02.03.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN