Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *a
1. pójdziemy na lody, a potem na kawę
Definicja
Noty o użyciu
komentarz do całych struktur tematyczno-rematycznych
Kategoria znaczeniowa
wykładnik dodawania
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | i |
Cytaty
|
Zaskoczony pies najpierw zaczął się cieszyć, a potem - widząc coś w rodzaju walki - warczeć. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
- Czego chcesz, człowieku - krzyczę. A tamten dalej swoje. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004 |
|
|
Pacjent dzięki temu mógł ujrzeć siebie, a raczej swoją duszę. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Żeby można rozmawiać przede wszystkim o sztuce, a nie o pieniądzach - bo o pieniądzach i tak się będzie rozmawiać... źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą. Rozmowy a artystami, 1998 |
|
|
Młodocianym w rozumieniu kodeksu jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. źródło: NKJP: Kodeks pracy |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: właściwy szeregowy asertywny
Składnia
| _, a _ | ||
| szyk: stały: interpozycja |
Informacja normatywna
przed a stawia się przecinek
2. szukajcie, a znajdziecie
Definicja
Noty o użyciu
komentarz do całych struktur tematyczno-rematycznych
Kategoria znaczeniowa
wykładnik wynikania
Relacje znaczeniowe
| konwersy: | jeśli |
Cytaty
|
Szukajcie, a znajdziecie, mówi Jadzia i wwierca się w pokłady rzeczy zgromadzone w bieliźniarce jak górnik w ścianę wałbrzyskiego węgla. źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009 |
|
|
Poczekaj, a sam się przekonasz. Tylko musisz bacznie wszystko obserwować. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998 |
|
|
Ciesz się, zachwycaj, bądź szczęśliwy, tańcz, kochaj; a z twojej miłości i twojego tańca, z twojej głębokiej samolubności wypłynie energia. źródło: NKJP: O samotności, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2009-03-03 |
|
|
Wpisuje się też najczęściej Mickiewicza do pamiętników. Znamienne jest przy tym brzmienie najpopularniejszej formuły tego gatunku: Ucz się i pracuj, a dojdziesz do celu, jak doszedł Mickiewicz i doszło ich wielu. źródło: NKJP: Jan Miodek: Rok wieszcza, Gazeta Wyborcza, 1998-12-23 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: właściwy centralny wynikowy
Składnia
| _, a _ w pierwszej pozycji Cz. t. rozk., w drugiej Cz. t. ozn. |
||
| szyk: stały: interpozycja |
3. Ola - a jest to moja siostra - to wybitna aktorka
Definicja
Noty o użyciu
wprowadza parentezę
Kategoria znaczeniowa
wykładnik nawiązania
Cytaty
|
Zbliżenie z Wróblewskim na płaszczyźnie przyjacielskiej nastąpiło w czasie pierwszych lat pracy w Akademii, kiedy Wróblewski, będąc na aspiranturze - a sąsiadowaliśmy pracowniami - codziennie się ze mną spotykał. źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą. Rozmowy z artystami, 1998 |
|
|
Od kiedy to Większość jest u władzy, my zaczęliśmy pojmować - a każdy dzień przynosi na to nowe dowody - że globalny rozwój kultury naszego społecznego istnienia, goła jakość życia każdego z nas i wszystkich razem, będzie odtąd definitywnie determinowana przez jej, Większości, moralne i umysłowe kwalifikacje, przez jej krzywą emancypacji, przez jej zdolność i ochotę do rozwoju. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999 |
|
|
Chcę jednak, żebyście wiedzieli – a mówię to tylko dlatego, że mnie zdradzono – że jeśli złoto przepadnie, należy go szukać przede wszystkim w Pradze, w Londynie i Paryżu. źródło: NKJP: Mirosław Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
|
|
Miał taki małorolny dwie lub trzy morgi ziemi, nieraz same piachy (a było dużo takich, co mieli morgę lub dwie), a dzieci dużo. źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 2002 |
|
|
Olga z całym entuzjazmem, na jaki było ją stać (a stać ją było na wiele), rzuciła się w wir pracy. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: właściwy centralny weryfikujący
Składnia
| _ - a _ - _ _ (a _) _ w pozycji po a komentarz do poprzedzającego je zdania |
||
| szyk: stały: antepozycja względem wprowadzanego członu, interpozycja względem wypowiedzenia, którego składnik komentuje wprowadzane przez a zdanie |
4. przykłady takie można mnożyć a mnożyć
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik stopnia cechy
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | i |
Cytaty
|
Przykłady takie można mnożyć a mnożyć. źródło: NKJP: Kazimierz Koźniewski: Laurka dla Waldorffa, 1980 |
|
|
Ja miałam mocne, wyćwiczone nogi i mogłam iść a iść. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Mogliby dzieciaki śliwy jeść a jeść bez pomiarkowania, żeby bobrek w tutejszym zagaju chciał rosnąć. źródło: NKJP: Halina Auderska: Babie lato, 1974 |
Odmiana
część mowy: operator metapredykatywny
podklasa: operator gradacji
Składnia
| _ a _ w obu pozycjach ten sam Cz. bezok. |
||
| szyk: stały: interpozycja |
Informacja normatywna
nie stawia się przecinka przed a
5. tyle a tyle
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik nieokreśloności
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | i |
Cytaty
|
Czy może pan powiedzieć: widziałem na własne oczy, jak ten a ten zastrzelił tego a tego? źródło: NKJP: Ida Fink: Ślady, 1996 |
|
|
Jeżeli bilans płatniczy kraju będzie się kształtował w takich a takich granicach, to minister finansów może uchylić taki a taki przepis. źródło: NKJP: Biuro Administracyjne Kancelarii Senatu Rzeczypospolitej Polskiej |
|
|
Z niewinnym uśmiechem powiada, że najlepsza wódka jest w Chile, nazywa się „pisco”, że najlepsza potrawa w Hiszpanii nazywa się tak a tak itd., itd. źródło: NKJP: Marcin Piasecki: Korespondencja, Gazeta Wyborcza, 1998-05-15 |
|
|
Instrukcja zebrań wyborczych: tam a tam wybieramy jednego delegata - robotnika, tam a tam dwu - dwu robotników, tam a tam - jeden umysłowy, tam a tam - jeden fizyczny [...]. źródło: NKJP: Wiesław Wodecki: O parówkach i mandarynkach, Gazeta Wrocławska, 2002-05-14 |
|
|
Liczenie nie jest trudne: tyle a tyle na ZUS, tyle a tyle na utrzymanie koni i reszta - na skromne utrzymanie. źródło: NKJP: Tadeusz Majewski: Poezja pierwszego biznesu, Dziennik Bałtycki, 2007-07-27 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: właściwy centralny
Składnia
| _ a _ w obu pozycjach ten sam Zaimek rzecz., licz., wskaz. |
||
| szyk: stały: interpozycja |
Informacja normatywna
nie stawia się przecinka przed a
6. długie a bezowocne zmagania
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik dodawania
Cytaty
|
To te „ładne a bezposażne dziewczęta ze sfer mieszczańskich”, które z rezygnacją poddawały się staropanieństwu, którego panna z „dobrego domu” nie mogła wypełnić nawet pracą zarobkową. źródło: NKJP: Mały lord buntownik, Gazeta Wyborcza, 1998-05-29 |
|
|
Długie a bezowocne zmagania zakończył w 1064 roku pokój zawarty pod Götaelf. źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze Chrystusa, 2007 |
|
|
Chytrzy a mało moralni przedsiębiorcy zakładający kluby w Soho, w Kensington, na Bayswater niszczą tradycję i dobry ton. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Miłośnica, 2009 |
|
|
Prosto z lotniska przyjechał Jerzy Trela, filmowy Chilo Chilonides, czyli Grek przebiegły a tchórzliwy. źródło: NKJP: Zdzisław Pietrasik: Jak porwać Ligię?, Polityka, 2000-06-24 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: właściwy centralny
Składnia
| _ a _ w obu pozycjach Przym. lub Przysł. |
||
| szyk: stały: interpozycja |
Informacja normatywna
nie stawia się przecinka przed a
7. słoń a sprawa polska
Definicja
Noty o użyciu
1) komentarz do całych struktur tematyczno-rematycznych 2) występuje głównie w tytułach książek, rozdziałów, referatów, dyskusji
Kategoria znaczeniowa
wykładnik przeciwstawienia
Cytaty
|
W Rzymie odbył się odczyt prof. dr. Wiktora S.[...] pod tytułem „Polityka a semantyka”. źródło: NKJP: Jerzy Dobrostański: Kraj - blok wschodni, Kultura, 1976 |
|
|
Rodzaj zapachu a skład mieszanin. źródło: NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory, 2002 |
|
|
Środowisko psychospołeczne szkoły i przystosowanie szkolne a zdrowie i zachowania zdrowotne uczniów w Polsce. źródło: NKJP: Weronika Wrona-Wolny: Uwarunkowania i funkcje spożywania alkoholu przez sportowców, 2007 |
Odmiana
część mowy: przyimek
Składnia
| _ a _ w obu pozycjach Rzecz. M. |
||
| szyk: stały: antepozycja |
Informacja normatywna
nie stawia się przecinka przed a
8. A teraz...
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik nawiązania
Cytaty
|
A teraz ci wszystko wytłumaczę. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Tango, 1997 |
|
|
- A co się tyczy obrazka, panie sędzio - nieśmiało podjął krawiec - to tego Fauna wziąłbym jeszcze dzisiaj. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990 |
|
|
Tato, a może opowiem mu o naszych dawnych bogach, którzy zawsze tworzyli pary i odpędzali samotność? źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Mój dziadek, Grzegorz K.[...], służył w armii austriackiej, podczas pierwszej wojny światowej dostał się do rosyjskiej niewoli. A właśnie tam, na Kresach, mieszkała moja babcia, mama mojego taty. źródło: NKJP: Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane, 2004 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator wypowiedzenia
Składnia
| A _ | ||
| szyk: stały: antepozycja obligatoryjny poprzedzający kontekst |
9. A Janek?
Definicja
Noty o użyciu
występuje wyłącznie w pytaniach
Kategoria znaczeniowa
wykładnik nawiązania
Cytaty
|
- A Janek ? [...] Macie o nim wiadomości? źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001 |
|
|
- A pani? Jak pani myśli, dlaczego on to zrobił? źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998 |
|
|
Gorsze rzeczy gdzieś przepadły, a lepsze? źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą. Rozmowy z artystami, 1998 |
|
|
Dawniej zawsze pomoc przychodziła ze dworu, a teraz? źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator wypowiedzenia
Składnia
| A _ | ||
| szyk: stały: antepozycja obligatoryjny poprzedzający kontekst |