UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyjąć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyjmę
wyjmiemy
2 os. wyjmiesz
wyjmiecie
3 os. wyjmie
wyjmą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyjąłem
+(e)m wyjął
wyjęłam
+(e)m wyjęła
wyjęłom
+(e)m wyjęło
wyjęliśmy
+(e)śmy wyjęli
wyjęłyśmy
+(e)śmy wyjęły
2 os. wyjąłeś
+(e)ś wyjął
wyjęłaś
+(e)ś wyjęła
wyjęłoś
+(e)ś wyjęło
wyjęliście
+(e)ście wyjęli
wyjęłyście
+(e)ście wyjęły
3 os. wyjął
wyjęła
wyjęło
wyjęli
wyjęły

bezosobnik: wyjęto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyjmijmy
2 os. wyjmij
wyjmijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyjąłbym
bym wyjął
wyjęłabym
bym wyjęła
wyjęłobym
bym wyjęło
wyjęlibyśmy
byśmy wyjęli
wyjęłybyśmy
byśmy wyjęły
2 os. wyjąłbyś
byś wyjął
wyjęłabyś
byś wyjęła
wyjęłobyś
byś wyjęło
wyjęlibyście
byście wyjęli
wyjęłybyście
byście wyjęły
3 os. wyjąłby
by wyjął
wyjęłaby
by wyjęła
wyjęłoby
by wyjęło
wyjęliby
by wyjęli
wyjęłyby
by wyjęły

bezosobnik: wyjęto by

bezokolicznik: wyjąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyjąwszy

gerundium: wyjęcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyjęcie
wyjęcia
D. wyjęcia
wyjęć
C. wyjęciu
wyjęciom
B. wyjęcie
wyjęcia
N. wyjęciem
wyjęciami
Ms. wyjęciu
wyjęciach
W. wyjęcie
wyjęcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyjęty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyjęty
wyjęty
wyjęty
wyjęte
wyjęta
D. wyjętego
wyjętego
wyjętego
wyjętego
wyjętej
C. wyjętemu
wyjętemu
wyjętemu
wyjętemu
wyjętej
B. wyjętego
wyjętego
wyjęty
wyjęte
wyjętą
N. wyjętym
wyjętym
wyjętym
wyjętym
wyjętą
Ms. wyjętym
wyjętym
wyjętym
wyjętym
wyjętej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyjęci
wyjęci
wyjęte
wyjęte
D. wyjętych
wyjętych
wyjętych
wyjętych
C. wyjętym
wyjętym
wyjętym
wyjętym
B. wyjętych
wyjętych
wyjętych
wyjęte
N. wyjętymi
wyjętymi
wyjętymi
wyjętymi
Ms. wyjętych
wyjętych
wyjętych
wyjętych

odpowiednik aspektowy: wyjmować

Pochodzenie

Zob. jąć

1. ubranie z szafy

Definicja

używając ręki lub trzymanego w niej narzędzia, spowodować, że coś, co wcześniej znajdowało się w jakimś miejscu zamkniętym lub możliwym do wyobrażenia jako zamknięte, przestaje się tam znajdować

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dobyć

Połączenia

  • wyjąć rękę; klucze, latarkę, notes, okulary; komórkę, telefon; broń, rewolwer; nóż, scyzoryk; pieniądze, portfel, portmonetkę; butelkę, flaszkę; papierosa, fajkę (z ust)
  • wyjąć z kieszeni; z futerału, z kabury; z plecaka, z pudełka, z torebki, z walizki; z kredensu, z szafy, z szuflady; z bagażnika, z samochodu; z garnka, z pieca, z piekarnika; z lodówki, z pralki, z zamrażarki; z wody;
  • wyjąć z namaszczeniem; z wahaniem
  • delikatnie; błyskawicznie, szybko; dyskretnie wyjąć

Cytaty

Pasażer wyjął z portfela banknot i wsunął go w dłoń kierowcy.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Z szafki Kazia Wierszyka wyjął zapasowe sznurowadła.

źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1993

Niemiec wyjął zza pasa drugi granat.

źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie – rocznik 20, 1977

Chirurg roztargnionym ruchem wyjął chustkę i wytarł sobie szyję.

źródło: NKJP: Michał Choromański: Zazdrość i medycyna, 1979

Składnia

Rzosobowy + wyjąć +
CO + (SKĄD)

2. fragment z tekstu

Definicja

książk. 
wyodrębnić jakiś element tekstu i traktować jako osobną całość lub uczynić składnikiem jakiejś innej całości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

Ta inspirująca podróż zaowocowała powstaniem swoistej antologii cytatów – ważnych i niepokojących - wyjętych z monologów błaznów i innych bohaterów komentujących świat przedstawiany w tragediach i komediach autora „Romea i Julii”.

źródło: NKJP: Wiesław Kowalski: Szeks Show w Teatrze Wybrzeże, Akant, 2006-09

[...] czy pamiętasz jeszcze, jak rozbrajające są chwile przeprosin? Zwroty wyjęte z podręczników, czytam je, klnę, mleko się przypala, dzieci wyrywają sobie włosy, a ja usuwam z komputera twoje listy i czekam, kiedy staniesz przede mną, bym mogła wywrzeszczeć do ciebie całą nienawiść zamazanego słotą poranka.

źródło: NKJP: Andrzej Żor tytuł Jedenaście dialogów z porcelanową filiżanką w tle, 2009

[...] wyjęty rozdział o abonamencie proponujemy traktować jak odrębną ustawę o opłatach abonamentowych, zgodnie z rządowym projektem.

źródło: NKJP: Sprawozdania stenograficzne Sejmu RP, 2005-02-15

Składnia

Rzosobowy + wyjąć +
CO + z CZEGO

3. komuś dziewczynę

Definicja

pot.  przest. 
zachęcić kogoś do opuszczenia opuszczenia towarzystwa lub grupy, w którym się znajdował i związania się z inną osobą, grupą lub przeniesienia w inne miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • wyjąć dziewczynę, panienkę; piłkarza, trenera

Cytaty

Nie zadawałem się ze studentkami, bo na zabawie studenckiej, jeśli ktoś chciał mi wyjąć dziewczynę, to wystarczało, że powiedział do jej koleżanki: „Prawda, że mój kolega ma w sobie coś? Coś egzotycznego. Choć właściwie nie wygląda na to, że jest żydowskiego pochodzenia...”

źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Podjeżdżał samochodem pod przystanek autobusowy i proponował dziewczynom dyskotekę Kamieniołomy w hotelu Grand. Nie miał problemów, żeby wyjąć panienkę z towarzystwa. To była magia pieniędzy!

źródło: NKJP: Beata Pawlak: Mama, mnie nikt nie złamie, Gazeta Wyborcza, 1996-02-22

Real nie przekonał prezesa Tottenhamu, [...] do transferu Mauricio Pochettino. Jurgen Klopp był nie do „wyjęcia” z Liverpoolu, a Joachim Loew na samym początku wypisał się z wyścigu o posadę w klubie z Madrytu.

źródło: Internet: salon24.pl

Składnia

bez ograniczeń + wyjąć +
KOGO + KOMU
bez ograniczeń + wyjąć +
KOGO + SKĄD

Frazeologizmy

jak psu z gardła wyjęty I
jak psu z gardła wyjęty II
ktoś wyjął spod prawa kogoś
ktoś wyjął komuś z ust coś
news z dupy
news z dupy wyjęty
wyjęty z kontekstu
wyjęty z życiorysu
z dupy wyjęty
żywcem wyjęty z czegoś
Data ostatniej modyfikacji: 19.09.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj