UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uchronić

Chronologizacja

SJPXVII, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. chronić

Definicja

nie dopuścić do tego, by komuś stało się coś złego lub by coś uległo uszkodzeniu bądź zniszczeniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochronić, ustrzec

Połączenia

  • uchronić córkę, dziecko, ludzi, mieszkańców, młodzież, rodzinę, społeczeństwo; budżet, domostwo, Europę, firmę, kraj, państwo
  • uchronić od błędu, od cierpienia, od grzechu, od odpowiedzialności, od zguby
  • uchronić przed bankructwem, przed cierpieniem, przed degradacją, przed niebezpieczeństwem, przed nieszczęściem, przed utratą, przed zagładą, przed zalaniem, przed zniszczeniem

Cytaty

Iftael i brat jego nie dorośli jeszcze, by uchronić matkę przed niesławą.

źródło: KWSJP: Tadeusz Kudliński: Gniew o Szoszannę, 1963

Zrobiliśmy chyba wszystko, co można, aby ją uchronić przed nieszczęściem.

źródło: KWSJP: Ewa Kozierkiewicz-Widermańska: Jeźdźcy Apokalipsy, 1999

Na polanach rozpalano ogniska, wrzucano do nich święcone ziele i przepędzano przez nie bydło. Wszystkie te czynności miały uchronić dobytek od zarazy i zapewnić dobry chów.

źródło: KWSJP: Jolanta Flach: Matki Boskiej Zielnej, Tygodnik Podhalański, 1996, nr 33

Leżał wtulony w wykrot przy wielkim świerku, przesłonięty jego gałęziami, dającymi ochronę od wiatru i śniegu. Ciepłe ubranie uchroniło od przemarznięcia, ale był nieprzytomny, a głowa nabrzmiewała potężnym, krwawym guzem.

źródło: KWSJP: Eugeniusz Paukszta: Po burzy jest pogoda, 1966

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uchronię
uchronimy
2 os. uchronisz
uchronicie
3 os. uchroni
uchronią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uchroniłem
+(e)m uchronił
uchroniłam
+(e)m uchroniła
uchroniłom
+(e)m uchroniło
uchroniliśmy
+(e)śmy uchronili
uchroniłyśmy
+(e)śmy uchroniły
2 os. uchroniłeś
+(e)ś uchronił
uchroniłaś
+(e)ś uchroniła
uchroniłoś
+(e)ś uchroniło
uchroniliście
+(e)ście uchronili
uchroniłyście
+(e)ście uchroniły
3 os. uchronił
uchroniła
uchroniło
uchronili
uchroniły

bezosobnik: uchroniono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uchrońmy
2 os. uchroń
uchrońcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uchroniłbym
bym uchronił
uchroniłabym
bym uchroniła
uchroniłobym
bym uchroniło
uchronilibyśmy
byśmy uchronili
uchroniłybyśmy
byśmy uchroniły
2 os. uchroniłbyś
byś uchronił
uchroniłabyś
byś uchroniła
uchroniłobyś
byś uchroniło
uchronilibyście
byście uchronili
uchroniłybyście
byście uchroniły
3 os. uchroniłby
by uchronił
uchroniłaby
by uchroniła
uchroniłoby
by uchroniło
uchroniliby
by uchronili
uchroniłyby
by uchroniły

bezosobnik: uchroniono by

bezokolicznik: uchronić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uchroniwszy

gerundium: uchronienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. uchronienie
uchronienia
D. uchronienia
uchronień
C. uchronieniu
uchronieniom
B. uchronienie
uchronienia
N. uchronieniem
uchronieniami
Ms. uchronieniu
uchronieniach
W. uchronienie
uchronienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uchroniony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. uchroniony
uchroniony
uchroniony
uchronione
uchroniona
D. uchronionego
uchronionego
uchronionego
uchronionego
uchronionej
C. uchronionemu
uchronionemu
uchronionemu
uchronionemu
uchronionej
B. uchronionego
uchronionego
uchroniony
uchronione
uchronioną
N. uchronionym
uchronionym
uchronionym
uchronionym
uchronioną
Ms. uchronionym
uchronionym
uchronionym
uchronionym
uchronionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. uchronieni
uchronieni
uchronione
uchronione
D. uchronionych
uchronionych
uchronionych
uchronionych
C. uchronionym
uchronionym
uchronionym
uchronionym
B. uchronionych
uchronionych
uchronionych
uchronione
N. uchronionymi
uchronionymi
uchronionymi
uchronionymi
Ms. uchronionych
uchronionych
uchronionych
uchronionych

odpowiednik aspektowy: chronić

Składnia

bez ograniczeń + uchronić +
KOGO/CO + przed KIM/CZYM | od CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 05.10.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj