UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cywilny

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

łac. cīvīlis 'obywatelski'

1. związany z cywilem

Definicja

związany z cywilem - osobą

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

1.a administrator

Definicja

będący cywilem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:

wojskowy I

Połączenia

cywilny administrator, minister; cywilni funkcjonariusze, politycy, pracownicy, uchodźcy; cywilne ofiary; dygnitarze, emeryci, urzędnicy, użytkownicy cywilni

Cytaty

W rządzie [...] pełną odpowiedzialność za obronność państwa ponosi cywilny minister obrony narodowej.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.10.1994

Służbę zastępczą przyznają Rejonowe i Wojewódzkie Komisje Poborowe, składające się z przedstawicieli wojska i cywilnych urzędników, reprezentujących wojewodę.

źródło: NKJP: Piotr Lipiński: Pacyfizm wcielony, Gazeta Wyborcza, 1992-01-20

Wkrótce w obejściu pojawili się cywilni uchodźcy, zwabieni widokiem studni.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna
D.	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnej
C.	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnej
B.	cywilnego	cywilnego	cywilny	cywilne	cywilną
N.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilną
Ms.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnej
W.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne
D.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
C.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym
B.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilne
N.	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi
Ms.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
W.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne

1.b personel

Definicja

złożony z cywilów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Połączenia

personel, pion cywilny; cywilna ludność; budżetówka, instytucja; administracja, służba, władza cywilna; dowództwo cywilne; struktury cywilne

Cytaty

Członkowie obcych sił zbrojnych oraz ich personel cywilny, [...] przebywający na terytorium RP w ramach umów międzynarodowych, nie są objęci obowiązkiem ubezpieczenia.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.04.1999

Generalicja oczekiwała, że cywilne struktury ministerstwa pełnić będą wobec armii funkcję wyłącznie usługową - walczyć o pieniądze, o korzystne regulacje prawne.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Kapelusz pod rogatywką [4], Gazeta Wyborcza, 1995-10-14

Jeszcze przed wojną próbowali zwrócić uwagę władz cywilnych i wojskowych na działalność wywrotową nacjonalistów niemieckich [...]

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna
D.	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnej
C.	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnej
B.	cywilnego	cywilnego	cywilny	cywilne	cywilną
N.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilną
Ms.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnej
W.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne
D.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
C.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym
B.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilne
N.	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi
Ms.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
W.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne

1.c statek

Definicja

przeznaczony dla cywilów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:

wojskowy I

Połączenia

cywilna uczelnia; lotnictwo cywilne; helikoptery, statki, wozy; lotniska; emerytury, renty cywilne

Cytaty

Lotnisko wojskowe zamieni się w cywilny port lotniczy, który będzie alternatywą dla zatłoczonego Okęcia i przejmie obsługę tanich przewoźników.

źródło: NKJP: M.Barwicka: Jest porozumienie w Modlinie: Lotnisko w 2008 roku?, Tygodnik Ciechanowski, 2006-12-04

Wojskowe świadczenia emerytalno-rentowe są rzeczywiście wyższe niż emerytury czy renty cywilne, ale [...] w większości przypadków stanowią one jedyny dochód rodzin emerytów wojskowych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.11.1995

[...] zaliczono nam całe studia, zaopatrzono w odpowiednie świadectwa oraz skierowano do cywilnej uczelni o podobnym profilu [...]

źródło: NKJP: Stefan Leder: Czerwona nić: ze wspomnień i prac rodziny Lederów, 2005

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna
D.	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnej
C.	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnej
B.	cywilnego	cywilnego	cywilny	cywilne	cywilną
N.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilną
Ms.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnej
W.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne
D.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
C.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym
B.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilne
N.	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi
Ms.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
W.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne

1.d garnitur

Definicja

właściwy dla cywilów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Połączenia

cywilny garnitur; ubranie cywilne; ciuchy, stroje cywilne

Cytaty

Kloss musiał przebrać się w cywilne ciuchy, które upodobniły go do zwykłego, młodego człowieka [...]

źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967

W obliczu klęski i niewoli nikt nie zamienia cywilnego ubrania na mundur, ale stara się postąpić odwrotnie.

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Czyli, że mogę cię jutro zabrać do teatru i restauracji? - sondował.
- Do jakiej tylko chcesz. Ale może lepiej, żebyś włożył cywilny garnitur. Nie potrzeba tu sensacji. A i ja lepiej bym się czuła.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna
D.	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnej
C.	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnej
B.	cywilnego	cywilnego	cywilny	cywilne	cywilną
N.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilną
Ms.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnej
W.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne
D.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
C.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym
B.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilne
N.	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi
Ms.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
W.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne

2. proces

Definicja

dotyczący prawnych aspektów stosunków osobistych, rodzinnych i majątkowych między obywatelami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

antonimy:

karny, kościelny I

Połączenia

cywilne roszczenia; kodeks; sąd; pozew, proces; ślub cywilny; procedura cywilna; prawo, ustawodawstwo; postępowanie, powództwo cywilne; sprawy; skutki cywilne

Cytaty

	Można, oczywiście, wnieść pozew cywilny przeciwko lokatorom, ale przesłanki do tego, by orzec eksmisję, musiałyby być bardzo solidne. źródło: NKJP: (sem): Sufitowy pat, Nowiny Raciborskie, 2002-07-24
	Agencje podlegają cywilnemu prawu gospodarczemu; są spółkami i odpowiadają jak prywatny człowiek. źródło: NKJP: Unia Wolności głosowała przeciw ustawie o firmach ochroniarskich. Dlaczego?, Gazeta Wyborcza, 1997-07-31
	Kodeks pracy przewiduje mniej korzystne dziedziczenie niż kodeks cywilny. źródło: NKJP: Małgorzata Paszkowska: Skutki śmierci pracownika w sferze prawa pracy, Praca i Zdrowie, 2008-11-13
	Zarząd rozważa też sformułowanie przeciw nim cywilnych roszczeń odszkodowawczych. źródło: NKJP: (B.CH.): Łatanie garnituru, Dziennik Polski, 2003-03-18
	Wprowadzamy pojęcie [...] małżeństwa wyznaniowego, które wywołuje określone skutki cywilne. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 22.05.1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna
D.	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnego	cywilnej
C.	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnemu	cywilnej
B.	cywilnego	cywilnego	cywilny	cywilne	cywilną
N.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilną
Ms.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnej
W.	cywilny	cywilny	cywilny	cywilne	cywilna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne
D.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
C.	cywilnym	cywilnym	cywilnym	cywilnym
B.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilne
N.	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi	cywilnymi
Ms.	cywilnych	cywilnych	cywilnych	cywilnych
W.	cywilni	cywilni	cywilne	cywilne

Frazeologizmy

Kodeks cywilny
obrona cywilna
odpowiedzialność cywilna
odwaga cywilna
spółka cywilna
stan cywilny
śmierć cywilna

Data ostatniej modyfikacji: 21.03.2014