UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wywrócić się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wywrócę się
wywrócimy się
2 os. wywrócisz się
wywrócicie się
3 os. wywróci się
wywrócą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wywróciłem się
+(e)m się wywrócił
wywróciłam się
+(e)m się wywróciła
wywróciłom się
+(e)m się wywróciło
wywróciliśmy się
+(e)śmy się wywrócili
wywróciłyśmy się
+(e)śmy się wywróciły
2 os. wywróciłeś się
+(e)ś się wywrócił
wywróciłaś się
+(e)ś się wywróciła
wywróciłoś się
+(e)ś się wywróciło
wywróciliście się
+(e)ście się wywrócili
wywróciłyście się
+(e)ście się wywróciły
3 os. wywrócił się
wywróciła się
wywróciło się
wywrócili się
wywróciły się

bezosobnik: wywrócono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wywróćmy się
2 os. wywróć się
wywróćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wywróciłbym się
bym się wywrócił
wywróciłabym się
bym się wywróciła
wywróciłobym się
bym się wywróciło
wywrócilibyśmy się
byśmy się wywrócili
wywróciłybyśmy się
byśmy się wywróciły
2 os. wywróciłbyś się
byś się wywrócił
wywróciłabyś się
byś się wywróciła
wywróciłobyś się
byś się wywróciło
wywrócilibyście się
byście się wywrócili
wywróciłybyście się
byście się wywróciły
3 os. wywróciłby się
by się wywrócił
wywróciłaby się
by się wywróciła
wywróciłoby się
by się wywróciło
wywróciliby się
by się wywrócili
wywróciłyby się
by się wywróciły

bezosobnik: wywrócono by się

bezokolicznik: wywrócić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wywróciwszy się

gerundium: wywrócenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wywrócenie się
wywrócenia się
D. wywrócenia się
wywróceń się
C. wywróceniu się
wywróceniom się
B. wywrócenie się
wywrócenia się
N. wywróceniem się
wywróceniami się
Ms. wywróceniu się
wywróceniach się
W. wywrócenie się
wywrócenia się

odpowiednik aspektowy: wywracać się

Pochodzenie

Zob. wrócić

1. na ziemię

Definicja

zmienić nagle pozycję ze stojącej na leżącą

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przewrócić się, runąć, upaść, wygrzmocić się, wykopyrtnąć się, wykrochmalić się, wypierniczyć się, wytrąbić się, wywalić się

Połączenia

  • wywrócić się na chodniku; na podłogę, na ziemię
  • wywrócić się i wpaść na coś

Cytaty

[...] przeszedłem kilkadziesiąt metrów od stacji i wywróciłem się jak długi na chodnik pod nogi jakiejś starszej pani [...].

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

- Wywrócisz się w tych trepach albo skręcisz nogę, a ja będę miał kłopot.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

Najważniejsze to nie wywrócić się, niosąc kolację!

źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

[...] stracił panowanie nad pojazdem [...], wpadł w poślizg i doprowadził do wywrócenia się maszyny.

źródło: NKJP: (BZ): Tygodnik Podhalański nr 44, 1999

2. na plecy

Definicja

leżąc, obrócić się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • kajak, pojazd wywrócił się; ciężarówka, cysterna, łódka wywróciła się; auto wywróciło się
  • wywrócić się na bok, na dach

Cytaty

Podczas spływu wywróciła się łódź.

źródło: NKJP: Super Express, 2006

Jego koń pomknął jak strzała, poradził sobie ze śliskimi wirażami, gdy jednak wychodził na ostatnią prostą, sanie wywróciły się, wyrzucając pasażerów do śniegu.

źródło: NKJP: Tygodnik Podhalański, numer 4, 1997

Trzy osoby w obawie, że prom wywróci się, wyskoczyły do wody i dotarły szczęśliwie do brzegu.

źródło: NKJP: ABC Nowiny Codzienne, numer 133, 1935

3. o życiu

Definicja

pot. 
ulec zmianie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przewrócić się

Połączenia

  • czyjś świat wywrócił się; czyjeś życie wywróciło się
  • wywrócić się do góry nogami

Cytaty

Tego wieczoru życie dwóch rodzin wywróciło się.

źródło: NKJP: Małgorzata Janczewska: Myślałem, że to bandyta, Super Express, 2006

Jeśli jego zabraknie, wszystko może wywrócić się do góry nogami.

źródło: NKJP: Sławomir Popowski: Obywatele, głowa do góry, Polityka nr 2631, 2007

[...] rzeczywistość wywróciła się na drugą stronę, stając się domeną liczb urojonych - nic już nie było takie jak kiedyś.

źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Ruchy, 2008

Mój świat wywrócił się do góry nogami: plany, marzenia, przyszłość.

źródło: NKJP: Małgorzata Wach: Każdy ma swoje Kilimandżaro, 2008

Data ostatniej modyfikacji: 13.03.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj