UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przewracać się

Chronologizacja

1551, SPXVI

Pochodzenie

Zob. wrócić

1. na ziemię

Definicja

zmieniać nagle pozycję ze stojącej na leżącą

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  upadać, wypierniczać się, wytrąbiać się, wywalać się, wywracać się

Połączenia

  • dziecko przewraca się
  • przewracać się o kamień
  • przewracać się na schodach

Cytaty

Niemka krzyknęła i przewracając się, wypuściła z ręki pudełko z pamiętnikiem, które zaczęło zjeżdżać po mokrej od mgły ścieżce.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

Oczywiście próbowała wrócić do tańca, ale przewracała się przy każdym piruecie.

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

Ludzie wrzeszczeli [...], bydło ryczało, nierogacizna kwiczała, przewracały się kramy i ławki, z których gradem leciały dokoła najrozmaitsze przedmioty.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Nikt się nie ruszał. Tylko przewracały się i tłukły nakrycia.

źródło: NKJP: Krzysztof Bilica: Wokół Chopina i Polski: siedem szkiców, 2005

Michał wpuścił do środka wyjącego Burka w obawie, by nie uderzyło go przewracające się drzewo.

źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewracam się
przewracamy się
2 os. przewracasz się
przewracacie się
3 os. przewraca się
przewracają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewracałem się
+(e)m się przewracał
przewracałam się
+(e)m się przewracała
przewracałom się
+(e)m się przewracało
przewracaliśmy się
+(e)śmy się przewracali
przewracałyśmy się
+(e)śmy się przewracały
2 os. przewracałeś się
+(e)ś się przewracał
przewracałaś się
+(e)ś się przewracała
przewracałoś się
+(e)ś się przewracało
przewracaliście się
+(e)ście się przewracali
przewracałyście się
+(e)ście się przewracały
3 os. przewracał się
przewracała się
przewracało się
przewracali się
przewracały się

bezosobnik: przewracano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się przewracał
będę się przewracać
będę się przewracała
będę się przewracać
będę się przewracało
będę się przewracać
będziemy się przewracali
będziemy się przewracać
będziemy się przewracały
będziemy się przewracać
2 os. będziesz się przewracał
będziesz się przewracać
będziesz się przewracała
będziesz się przewracać
będziesz się przewracało
będziesz się przewracać
będziecie się przewracali
będziecie się przewracać
będziecie się przewracały
będziecie się przewracać
3 os. będzie się przewracał
będzie się przewracać
będzie się przewracała
będzie się przewracać
będzie się przewracało
będzie się przewracać
będą się przewracali
będą się przewracać
będą się przewracały
będą się przewracać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewracajmy się
2 os. przewracaj się
przewracajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewracałbym się
bym się przewracał
przewracałabym się
bym się przewracała
przewracałobym się
bym się przewracało
przewracalibyśmy się
byśmy się przewracali
przewracałybyśmy się
byśmy się przewracały
2 os. przewracałbyś się
byś się przewracał
przewracałabyś się
byś się przewracała
przewracałobyś się
byś się przewracało
przewracalibyście się
byście się przewracali
przewracałybyście się
byście się przewracały
3 os. przewracałby się
by się przewracał
przewracałaby się
by się przewracała
przewracałoby się
by się przewracało
przewracaliby się
by się przewracali
przewracałyby się
by się przewracały

bezosobnik: przewracano by się

bezokolicznik: przewracać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: przewracając się

gerundium: przewracanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przewracanie się
przewracania się
D. przewracania się
przewracań się
C. przewracaniu się
przewracaniom się
B. przewracanie się
przewracania się
N. przewracaniem się
przewracaniami się
Ms. przewracaniu się
przewracaniach się
W. przewracanie się
przewracania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: przewracający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przewracający się
przewracający się
przewracający się
przewracające się
przewracająca się
D. przewracającego się
przewracającego się
przewracającego się
przewracającego się
przewracającej się
C. przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającej się
B. przewracającego się
przewracającego się
przewracający się
przewracające się
przewracającą się
N. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającą się
Ms. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przewracający się
przewracający się
przewracające się
przewracające się
D. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracających się
C. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
B. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracające się
N. przewracającymi się
przewracającymi się
przewracającymi się
przewracającymi się
Ms. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracających się

odpowiednik aspektowy: przewrócić się

2. na plecy

Definicja

leżąc, obracać się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odwracać się, przekręcać się
hiperonimy:  obracać się

Połączenia

  • przewracać się na bok, na brzuch, na grzbiet, na plecy
  • przewracać się w łóżku, w pościeli

Cytaty

Nie mogła spać. Spało się bowiem ciasno jedna przy drugiej i kiedy jedna przewracała się na drugi bok, wszystkie musiały się przewracać.

źródło: NKJP: Torańska Teresa: Oni, 1985

- Nic, nic - wymamrotał Kipancho, otwierając na chwilę jedno oko i przewracając się na posłaniu.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewracam się
przewracamy się
2 os. przewracasz się
przewracacie się
3 os. przewraca się
przewracają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewracałem się
+(e)m się przewracał
przewracałam się
+(e)m się przewracała
przewracałom się
+(e)m się przewracało
przewracaliśmy się
+(e)śmy się przewracali
przewracałyśmy się
+(e)śmy się przewracały
2 os. przewracałeś się
+(e)ś się przewracał
przewracałaś się
+(e)ś się przewracała
przewracałoś się
+(e)ś się przewracało
przewracaliście się
+(e)ście się przewracali
przewracałyście się
+(e)ście się przewracały
3 os. przewracał się
przewracała się
przewracało się
przewracali się
przewracały się

bezosobnik: przewracano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się przewracał
będę się przewracać
będę się przewracała
będę się przewracać
będę się przewracało
będę się przewracać
będziemy się przewracali
będziemy się przewracać
będziemy się przewracały
będziemy się przewracać
2 os. będziesz się przewracał
będziesz się przewracać
będziesz się przewracała
będziesz się przewracać
będziesz się przewracało
będziesz się przewracać
będziecie się przewracali
będziecie się przewracać
będziecie się przewracały
będziecie się przewracać
3 os. będzie się przewracał
będzie się przewracać
będzie się przewracała
będzie się przewracać
będzie się przewracało
będzie się przewracać
będą się przewracali
będą się przewracać
będą się przewracały
będą się przewracać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewracajmy się
2 os. przewracaj się
przewracajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewracałbym się
bym się przewracał
przewracałabym się
bym się przewracała
przewracałobym się
bym się przewracało
przewracalibyśmy się
byśmy się przewracali
przewracałybyśmy się
byśmy się przewracały
2 os. przewracałbyś się
byś się przewracał
przewracałabyś się
byś się przewracała
przewracałobyś się
byś się przewracało
przewracalibyście się
byście się przewracali
przewracałybyście się
byście się przewracały
3 os. przewracałby się
by się przewracał
przewracałaby się
by się przewracała
przewracałoby się
by się przewracało
przewracaliby się
by się przewracali
przewracałyby się
by się przewracały

bezosobnik: przewracano by się

bezokolicznik: przewracać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: przewracając się

gerundium: przewracanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przewracanie się
przewracania się
D. przewracania się
przewracań się
C. przewracaniu się
przewracaniom się
B. przewracanie się
przewracania się
N. przewracaniem się
przewracaniami się
Ms. przewracaniu się
przewracaniach się
W. przewracanie się
przewracania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: przewracający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przewracający się
przewracający się
przewracający się
przewracające się
przewracająca się
D. przewracającego się
przewracającego się
przewracającego się
przewracającego się
przewracającej się
C. przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającej się
B. przewracającego się
przewracającego się
przewracający się
przewracające się
przewracającą się
N. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającą się
Ms. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przewracający się
przewracający się
przewracające się
przewracające się
D. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracających się
C. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
B. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracające się
N. przewracającymi się
przewracającymi się
przewracającymi się
przewracającymi się
Ms. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracających się

odpowiednik aspektowy: przewrócić się

3. o życiu

Definicja

pot. 
ulegać zmianie

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wywracać się

Połączenia

  • czyjś świat, czyjeś życie przewraca się
  • przewracać się do góry nogami

Cytaty

Nagle wydawało jej się, że świat przewraca się do góry nogami, a ona jest bardzo gruba i kompletnie nieatrakcyjna.

źródło: NKJP: Agata Pumatyńska: Seks czy dieta?, Cosmopolitan nr 05, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewracam się
przewracamy się
2 os. przewracasz się
przewracacie się
3 os. przewraca się
przewracają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewracałem się
+(e)m się przewracał
przewracałam się
+(e)m się przewracała
przewracałom się
+(e)m się przewracało
przewracaliśmy się
+(e)śmy się przewracali
przewracałyśmy się
+(e)śmy się przewracały
2 os. przewracałeś się
+(e)ś się przewracał
przewracałaś się
+(e)ś się przewracała
przewracałoś się
+(e)ś się przewracało
przewracaliście się
+(e)ście się przewracali
przewracałyście się
+(e)ście się przewracały
3 os. przewracał się
przewracała się
przewracało się
przewracali się
przewracały się

bezosobnik: przewracano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się przewracał
będę się przewracać
będę się przewracała
będę się przewracać
będę się przewracało
będę się przewracać
będziemy się przewracali
będziemy się przewracać
będziemy się przewracały
będziemy się przewracać
2 os. będziesz się przewracał
będziesz się przewracać
będziesz się przewracała
będziesz się przewracać
będziesz się przewracało
będziesz się przewracać
będziecie się przewracali
będziecie się przewracać
będziecie się przewracały
będziecie się przewracać
3 os. będzie się przewracał
będzie się przewracać
będzie się przewracała
będzie się przewracać
będzie się przewracało
będzie się przewracać
będą się przewracali
będą się przewracać
będą się przewracały
będą się przewracać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewracajmy się
2 os. przewracaj się
przewracajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewracałbym się
bym się przewracał
przewracałabym się
bym się przewracała
przewracałobym się
bym się przewracało
przewracalibyśmy się
byśmy się przewracali
przewracałybyśmy się
byśmy się przewracały
2 os. przewracałbyś się
byś się przewracał
przewracałabyś się
byś się przewracała
przewracałobyś się
byś się przewracało
przewracalibyście się
byście się przewracali
przewracałybyście się
byście się przewracały
3 os. przewracałby się
by się przewracał
przewracałaby się
by się przewracała
przewracałoby się
by się przewracało
przewracaliby się
by się przewracali
przewracałyby się
by się przewracały

bezosobnik: przewracano by się

bezokolicznik: przewracać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: przewracając się

gerundium: przewracanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przewracanie się
przewracania się
D. przewracania się
przewracań się
C. przewracaniu się
przewracaniom się
B. przewracanie się
przewracania się
N. przewracaniem się
przewracaniami się
Ms. przewracaniu się
przewracaniach się
W. przewracanie się
przewracania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: przewracający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przewracający się
przewracający się
przewracający się
przewracające się
przewracająca się
D. przewracającego się
przewracającego się
przewracającego się
przewracającego się
przewracającej się
C. przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającemu się
przewracającej się
B. przewracającego się
przewracającego się
przewracający się
przewracające się
przewracającą się
N. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającą się
Ms. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przewracający się
przewracający się
przewracające się
przewracające się
D. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracających się
C. przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
przewracającym się
B. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracające się
N. przewracającymi się
przewracającymi się
przewracającymi się
przewracającymi się
Ms. przewracających się
przewracających się
przewracających się
przewracających się

odpowiednik aspektowy: przewrócić się

Frazeologizmy

ktoś przewraca się w grobie
przewraca się w głowie komuś
przewraca się we łbie komuś
Data ostatniej modyfikacji: 14.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj