Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. znać
1. miłość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | ujawniać |
Połączenia
- wyznawać miłość, uczucia; grzechy, winę
- wyznawać szczerze
Cytaty
Nie pamiętamy, że w naszej tradycji jest noc świętojańska […]. Noc, kiedy młodzi wyznawali sobie miłość, cieszyli się i bawili. źródło: NKJP: tom: Od kupalnocki do nocy świętojańskiej, prasa, 2001 |
|
Widzieliśmy wtenczas na własne oczy wielkie akty pokuty, złodzieje oddawali, co skradli, inni wyznawali zbrodnie... źródło: NKJP: Umberto Eco: Imię róży, 2001 |
|
Uwielbiał przychodzić w gości. - Przynajmniej najem się do syta - wyznawał szczerze. źródło: NKJP: Anna Żebrowska: Gazeta Wyborcza, 1996-09-20 |
|
Większość obywateli wyznaje, że nie rozumie sensu przemian gospodarczych i nie ufa władzom państwowym i samorządowym. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.02.1992 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
wyznaję |
wyznajemy |
|||
2 os. |
wyznajesz |
wyznajecie |
|||
3 os. |
wyznaje |
wyznają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wyznawałem +(e)m wyznawał |
wyznawałam +(e)m wyznawała |
wyznawałom +(e)m wyznawało |
wyznawaliśmy +(e)śmy wyznawali |
wyznawałyśmy +(e)śmy wyznawały |
2 os. |
wyznawałeś +(e)ś wyznawał |
wyznawałaś +(e)ś wyznawała |
wyznawałoś +(e)ś wyznawało |
wyznawaliście +(e)ście wyznawali |
wyznawałyście +(e)ście wyznawały |
3 os. |
wyznawał |
wyznawała |
wyznawało |
wyznawali |
wyznawały |
bezosobnik: wyznawano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę wyznawał będę wyznawać |
będę wyznawała będę wyznawać |
będę wyznawało będę wyznawać |
będziemy wyznawali będziemy wyznawać |
będziemy wyznawały będziemy wyznawać |
2 os. |
będziesz wyznawał będziesz wyznawać |
będziesz wyznawała będziesz wyznawać |
będziesz wyznawało będziesz wyznawać |
będziecie wyznawali będziecie wyznawać |
będziecie wyznawały będziecie wyznawać |
3 os. |
będzie wyznawał będzie wyznawać |
będzie wyznawała będzie wyznawać |
będzie wyznawało będzie wyznawać |
będą wyznawali będą wyznawać |
będą wyznawały będą wyznawać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
wyznawajmy |
|
2 os. |
wyznawaj |
wyznawajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wyznawałbym bym wyznawał |
wyznawałabym bym wyznawała |
wyznawałobym bym wyznawało |
wyznawalibyśmy byśmy wyznawali |
wyznawałybyśmy byśmy wyznawały |
2 os. |
wyznawałbyś byś wyznawał |
wyznawałabyś byś wyznawała |
wyznawałobyś byś wyznawało |
wyznawalibyście byście wyznawali |
wyznawałybyście byście wyznawały |
3 os. |
wyznawałby by wyznawał |
wyznawałaby by wyznawała |
wyznawałoby by wyznawało |
wyznawaliby by wyznawali |
wyznawałyby by wyznawały |
bezosobnik: wyznawano by
bezokolicznik: wyznawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wyznając
gerundium: wyznawanie
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | wyznawanie |
wyznawania |
D. | wyznawania |
wyznawań |
C. | wyznawaniu |
wyznawaniom |
B. | wyznawanie |
wyznawania |
N. | wyznawaniem |
wyznawaniami |
Ms. | wyznawaniu |
wyznawaniach |
W. | wyznawanie |
wyznawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wyznający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wyznający |
wyznający |
wyznający |
wyznające |
wyznająca |
D. | wyznającego |
wyznającego |
wyznającego |
wyznającego |
wyznającej |
C. | wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającej |
B. | wyznającego |
wyznającego |
wyznający |
wyznające |
wyznającą |
N. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającą |
Ms. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wyznający |
wyznający |
wyznające |
wyznające |
D. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznających |
C. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
B. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznające |
N. | wyznającymi |
wyznającymi |
wyznającymi |
wyznającymi |
Ms. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wyznawany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wyznawany |
wyznawany |
wyznawany |
wyznawana |
|
D. | wyznawanej |
||||
C. | wyznawanemu |
wyznawanemu |
wyznawanemu |
wyznawanemu |
|
B. | wyznawany |
||||
N. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawaną |
Ms. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wyznawani |
wyznawani |
||
D. | wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
C. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
B. | wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
|
N. | ||||
Ms. |
Składnia
tylko Rz osobowy | + | wyznawać | + |
CO +
(KOMU)
|
tylko Rz osobowy | + | wyznawać | + |
MOWA WPROST
|
tylko Rz osobowy | + | wyznawać | + |
(KOMU) +
że +
ZDANIE
|
2. religię
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | wierzyć |
Połączenia
- wyznawać Chrystusa, islam, judaizm, religię, wiarę
- wyznawać i głosić wiarę, wyznawać i praktykować katolicyzm
Cytaty
Islamscy fundamentaliści nie ukrywają, że jedyną dobrą religią, którą powinien wyznawać cały świat, jest ich religia. źródło: NKJP: Broń obosieczna, Dziennik Polski, 2003-08-21 |
|
86% ludności związanych było z kościołem katolickim; pozostali byli wyznania mojżeszowego, luterańskiego; nieliczny odsetek wyznawał prawosławie. źródło: NKJP: Andrzej Kastory: Zły sąsiad. Rosyjska polityka wobec europejskich państw ościennych w latach 1939-1940, 1997 |
|
Encyklopedia mówi, że był to koczowniczy lud turecki przybyły z Azji, który w VII-VIII wieku tworzył potężne państwo między Morzem Kaspijskim a Morzem Czarnym, wyznawał judaizm, został rozgromiony przez Światopełka kijowskiego i zniknął bez śladu w historii. źródło: NKJP: Tadeusz Komendant: Książki nr 5, dodatek do Gazety Wyborczej, 1994-05-18 |
|
Dołożymy wszelkich starań, aby […] nie dopuścić do dyskryminowania kogokolwiek z powodu wyznawanej religii. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.12.1991 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
wyznaję |
wyznajemy |
|||
2 os. |
wyznajesz |
wyznajecie |
|||
3 os. |
wyznaje |
wyznają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wyznawałem +(e)m wyznawał |
wyznawałam +(e)m wyznawała |
wyznawałom +(e)m wyznawało |
wyznawaliśmy +(e)śmy wyznawali |
wyznawałyśmy +(e)śmy wyznawały |
2 os. |
wyznawałeś +(e)ś wyznawał |
wyznawałaś +(e)ś wyznawała |
wyznawałoś +(e)ś wyznawało |
wyznawaliście +(e)ście wyznawali |
wyznawałyście +(e)ście wyznawały |
3 os. |
wyznawał |
wyznawała |
wyznawało |
wyznawali |
wyznawały |
bezosobnik: wyznawano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę wyznawał będę wyznawać |
będę wyznawała będę wyznawać |
będę wyznawało będę wyznawać |
będziemy wyznawali będziemy wyznawać |
będziemy wyznawały będziemy wyznawać |
2 os. |
będziesz wyznawał będziesz wyznawać |
będziesz wyznawała będziesz wyznawać |
będziesz wyznawało będziesz wyznawać |
będziecie wyznawali będziecie wyznawać |
będziecie wyznawały będziecie wyznawać |
3 os. |
będzie wyznawał będzie wyznawać |
będzie wyznawała będzie wyznawać |
będzie wyznawało będzie wyznawać |
będą wyznawali będą wyznawać |
będą wyznawały będą wyznawać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
wyznawajmy |
|
2 os. |
wyznawaj |
wyznawajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wyznawałbym bym wyznawał |
wyznawałabym bym wyznawała |
wyznawałobym bym wyznawało |
wyznawalibyśmy byśmy wyznawali |
wyznawałybyśmy byśmy wyznawały |
2 os. |
wyznawałbyś byś wyznawał |
wyznawałabyś byś wyznawała |
wyznawałobyś byś wyznawało |
wyznawalibyście byście wyznawali |
wyznawałybyście byście wyznawały |
3 os. |
wyznawałby by wyznawał |
wyznawałaby by wyznawała |
wyznawałoby by wyznawało |
wyznawaliby by wyznawali |
wyznawałyby by wyznawały |
bezosobnik: wyznawano by
bezokolicznik: wyznawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wyznając
gerundium: wyznawanie
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | wyznawanie |
wyznawania |
D. | wyznawania |
wyznawań |
C. | wyznawaniu |
wyznawaniom |
B. | wyznawanie |
wyznawania |
N. | wyznawaniem |
wyznawaniami |
Ms. | wyznawaniu |
wyznawaniach |
W. | wyznawanie |
wyznawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wyznający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wyznający |
wyznający |
wyznający |
wyznające |
wyznająca |
D. | wyznającego |
wyznającego |
wyznającego |
wyznającego |
wyznającej |
C. | wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającej |
B. | wyznającego |
wyznającego |
wyznający |
wyznające |
wyznającą |
N. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającą |
Ms. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wyznający |
wyznający |
wyznające |
wyznające |
D. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznających |
C. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
B. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznające |
N. | wyznającymi |
wyznającymi |
wyznającymi |
wyznającymi |
Ms. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wyznawany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wyznawany |
wyznawany |
wyznawany |
wyznawana |
|
D. | wyznawanej |
||||
C. | wyznawanemu |
wyznawanemu |
wyznawanemu |
wyznawanemu |
|
B. | wyznawany |
||||
N. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawaną |
Ms. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wyznawani |
wyznawani |
||
D. | wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
C. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
B. | wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
|
N. | ||||
Ms. |
Składnia
tylko Rz osobowy | + | wyznawać | + |
CO
|
3. pogląd
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | hołdować |
Połączenia
- wyznawać ideę, ideologię, pogląd, wartości chrześcijańskie, zasadę
- wyznawać i wcielać w życie ideały, wyznawać i propagować pogląd, wyznawane i kultywowane wartości
- wyznawany system wartości, wyznawane zasady moralne
Cytaty
Czyżby pan wyznawał zasadę: najpierw dziel, a potem rządź? źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.04.2001 |
|
Wcześniej autor wyznawał pogląd, że Kazimierz Wielki rozpoczął budowę gmachów uniwersyteckich na Kazimierzu po 1364 r. źródło: NKJP: Stanisław Szczur: Papież Urban V i powstanie uniwersytetu w Krakowie w 1364 r., 1999 |
|
Był znany z tego, że wyznawał światopogląd świecki, ale w połączeniu z zasadami tolerancji, a więc z zachowaniami jak najdalszymi od jakiegokolwiek zwalczania czyichś religijnych wierzeń i przekonań. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet, 2004 |
|
Kenijski przywódca Jomo Kenyatta szybko zapomniał o wyznawanym wcześniej socjalizmie. Pod jego rządami Kenia stała się konserwatywnym, prozachodnim i świetnie, jak na afrykańskie warunki, rozwijającym się państwem. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Gazeta Wyborcza, 1995-12-01 |
|
Psychologowie ostrzegają - młodzi wyznają kult siły, a ich rzeczywistość kreuje film lub komputerowe gry, w których gęsto padają trupy. źródło: NKJP: Jak „Dług”, Dziennik Polski, 2002-02-08 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
wyznaję |
wyznajemy |
|||
2 os. |
wyznajesz |
wyznajecie |
|||
3 os. |
wyznaje |
wyznają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wyznawałem +(e)m wyznawał |
wyznawałam +(e)m wyznawała |
wyznawałom +(e)m wyznawało |
wyznawaliśmy +(e)śmy wyznawali |
wyznawałyśmy +(e)śmy wyznawały |
2 os. |
wyznawałeś +(e)ś wyznawał |
wyznawałaś +(e)ś wyznawała |
wyznawałoś +(e)ś wyznawało |
wyznawaliście +(e)ście wyznawali |
wyznawałyście +(e)ście wyznawały |
3 os. |
wyznawał |
wyznawała |
wyznawało |
wyznawali |
wyznawały |
bezosobnik: wyznawano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę wyznawał będę wyznawać |
będę wyznawała będę wyznawać |
będę wyznawało będę wyznawać |
będziemy wyznawali będziemy wyznawać |
będziemy wyznawały będziemy wyznawać |
2 os. |
będziesz wyznawał będziesz wyznawać |
będziesz wyznawała będziesz wyznawać |
będziesz wyznawało będziesz wyznawać |
będziecie wyznawali będziecie wyznawać |
będziecie wyznawały będziecie wyznawać |
3 os. |
będzie wyznawał będzie wyznawać |
będzie wyznawała będzie wyznawać |
będzie wyznawało będzie wyznawać |
będą wyznawali będą wyznawać |
będą wyznawały będą wyznawać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
wyznawajmy |
|
2 os. |
wyznawaj |
wyznawajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wyznawałbym bym wyznawał |
wyznawałabym bym wyznawała |
wyznawałobym bym wyznawało |
wyznawalibyśmy byśmy wyznawali |
wyznawałybyśmy byśmy wyznawały |
2 os. |
wyznawałbyś byś wyznawał |
wyznawałabyś byś wyznawała |
wyznawałobyś byś wyznawało |
wyznawalibyście byście wyznawali |
wyznawałybyście byście wyznawały |
3 os. |
wyznawałby by wyznawał |
wyznawałaby by wyznawała |
wyznawałoby by wyznawało |
wyznawaliby by wyznawali |
wyznawałyby by wyznawały |
bezosobnik: wyznawano by
bezokolicznik: wyznawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wyznając
gerundium: wyznawanie
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | wyznawanie |
wyznawania |
D. | wyznawania |
wyznawań |
C. | wyznawaniu |
wyznawaniom |
B. | wyznawanie |
wyznawania |
N. | wyznawaniem |
wyznawaniami |
Ms. | wyznawaniu |
wyznawaniach |
W. | wyznawanie |
wyznawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wyznający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wyznający |
wyznający |
wyznający |
wyznające |
wyznająca |
D. | wyznającego |
wyznającego |
wyznającego |
wyznającego |
wyznającej |
C. | wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającemu |
wyznającej |
B. | wyznającego |
wyznającego |
wyznający |
wyznające |
wyznającą |
N. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającą |
Ms. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wyznający |
wyznający |
wyznające |
wyznające |
D. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznających |
C. | wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
wyznającym |
B. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznające |
N. | wyznającymi |
wyznającymi |
wyznającymi |
wyznającymi |
Ms. | wyznających |
wyznających |
wyznających |
wyznających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wyznawany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wyznawany |
wyznawany |
wyznawany |
wyznawana |
|
D. | wyznawanej |
||||
C. | wyznawanemu |
wyznawanemu |
wyznawanemu |
wyznawanemu |
|
B. | wyznawany |
||||
N. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawaną |
Ms. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wyznawani |
wyznawani |
||
D. | wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
C. | wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
wyznawanym |
B. | wyznawanych |
wyznawanych |
wyznawanych |
|
N. | ||||
Ms. |
Składnia
tylko Rz osobowy | + | wyznawać | + |
CO
|