UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyznawać

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. znać

1. miłość

Definicja

przyznawać się do czegoś lub mówić o czymś ważnym, wcześniej nieujawnionym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ujawniać

Połączenia

  • wyznawać miłość, uczucia; grzechy, winę
  • wyznawać szczerze

Cytaty

Nie pamiętamy, że w naszej tradycji jest noc świętojańska […]. Noc, kiedy młodzi wyznawali sobie miłość, cieszyli się i bawili.

źródło: NKJP: tom: Od kupalnocki do nocy świętojańskiej, prasa, 2001

Widzieliśmy wtenczas na własne oczy wielkie akty pokuty, złodzieje oddawali, co skradli, inni wyznawali zbrodnie...

źródło: NKJP: Umberto Eco: Imię róży, 2001

Uwielbiał przychodzić w gości. - Przynajmniej najem się do syta - wyznawał szczerze.

źródło: NKJP: Anna Żebrowska: Gazeta Wyborcza, 1996-09-20

Większość obywateli wyznaje, że nie rozumie sensu przemian gospodarczych i nie ufa władzom państwowym i samorządowym.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.02.1992

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyznaję
wyznajemy
2 os. wyznajesz
wyznajecie
3 os. wyznaje
wyznają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyznawałem
+(e)m wyznawał
wyznawałam
+(e)m wyznawała
wyznawałom
+(e)m wyznawało
wyznawaliśmy
+(e)śmy wyznawali
wyznawałyśmy
+(e)śmy wyznawały
2 os. wyznawałeś
+(e)ś wyznawał
wyznawałaś
+(e)ś wyznawała
wyznawałoś
+(e)ś wyznawało
wyznawaliście
+(e)ście wyznawali
wyznawałyście
+(e)ście wyznawały
3 os. wyznawał
wyznawała
wyznawało
wyznawali
wyznawały

bezosobnik: wyznawano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę wyznawał
będę wyznawać
będę wyznawała
będę wyznawać
będę wyznawało
będę wyznawać
będziemy wyznawali
będziemy wyznawać
będziemy wyznawały
będziemy wyznawać
2 os. będziesz wyznawał
będziesz wyznawać
będziesz wyznawała
będziesz wyznawać
będziesz wyznawało
będziesz wyznawać
będziecie wyznawali
będziecie wyznawać
będziecie wyznawały
będziecie wyznawać
3 os. będzie wyznawał
będzie wyznawać
będzie wyznawała
będzie wyznawać
będzie wyznawało
będzie wyznawać
będą wyznawali
będą wyznawać
będą wyznawały
będą wyznawać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyznawajmy
2 os. wyznawaj
wyznawajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyznawałbym
bym wyznawał
wyznawałabym
bym wyznawała
wyznawałobym
bym wyznawało
wyznawalibyśmy
byśmy wyznawali
wyznawałybyśmy
byśmy wyznawały
2 os. wyznawałbyś
byś wyznawał
wyznawałabyś
byś wyznawała
wyznawałobyś
byś wyznawało
wyznawalibyście
byście wyznawali
wyznawałybyście
byście wyznawały
3 os. wyznawałby
by wyznawał
wyznawałaby
by wyznawała
wyznawałoby
by wyznawało
wyznawaliby
by wyznawali
wyznawałyby
by wyznawały

bezosobnik: wyznawano by

bezokolicznik: wyznawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyznając

gerundium: wyznawanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyznawanie
wyznawania
D. wyznawania
wyznawań
C. wyznawaniu
wyznawaniom
B. wyznawanie
wyznawania
N. wyznawaniem
wyznawaniami
Ms. wyznawaniu
wyznawaniach
W. wyznawanie
wyznawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyznający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyznający
wyznający
wyznający
wyznające
wyznająca
D. wyznającego
wyznającego
wyznającego
wyznającego
wyznającej
C. wyznającemu
wyznającemu
wyznającemu
wyznającemu
wyznającej
B. wyznającego
wyznającego
wyznający
wyznające
wyznającą
N. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającą
Ms. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyznający
wyznający
wyznające
wyznające
D. wyznających
wyznających
wyznających
wyznających
C. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
B. wyznających
wyznających
wyznających
wyznające
N. wyznającymi
wyznającymi
wyznającymi
wyznającymi
Ms. wyznających
wyznających
wyznających
wyznających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyznawany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyznawany
wyznawany
wyznawany
wyznawana
D. wyznawanej
C. wyznawanemu
wyznawanemu
wyznawanemu
wyznawanemu
B. wyznawany
N. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawaną
Ms. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyznawani
wyznawani
D. wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
C. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
B. wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
N.
Ms.

Składnia

tylko Rz osobowy + wyznawać +
CO + (KOMU)
tylko Rz osobowy + wyznawać +
MOWA WPROST
tylko Rz osobowy + wyznawać +
(KOMU) + że + ZDANIE

2. religię

Definicja

uznawać istnienie jakiegoś boga oraz przyjmować założenia związanego z nim systemu religijnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wierzyć

Połączenia

  • wyznawać Chrystusa, islam, judaizm, religię, wiarę
  • wyznawać i głosić wiarę, wyznawać i praktykować katolicyzm

Cytaty

Islamscy fundamentaliści nie ukrywają, że jedyną dobrą religią, którą powinien wyznawać cały świat, jest ich religia.

źródło: NKJP: Broń obosieczna, Dziennik Polski, 2003-08-21

86% ludności związanych było z kościołem katolickim; pozostali byli wyznania mojżeszowego, luterańskiego; nieliczny odsetek wyznawał prawosławie.

źródło: NKJP: Andrzej Kastory: Zły sąsiad. Rosyjska polityka wobec europejskich państw ościennych w latach 1939-1940, 1997

Encyklopedia mówi, że był to koczowniczy lud turecki przybyły z Azji, który w VII-VIII wieku tworzył potężne państwo między Morzem Kaspijskim a Morzem Czarnym, wyznawał judaizm, został rozgromiony przez Światopełka kijowskiego i zniknął bez śladu w historii.

źródło: NKJP: Tadeusz Komendant: Książki nr 5, dodatek do Gazety Wyborczej, 1994-05-18

Dołożymy wszelkich starań, aby […] nie dopuścić do dyskryminowania kogokolwiek z powodu wyznawanej religii.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.12.1991

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyznaję
wyznajemy
2 os. wyznajesz
wyznajecie
3 os. wyznaje
wyznają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyznawałem
+(e)m wyznawał
wyznawałam
+(e)m wyznawała
wyznawałom
+(e)m wyznawało
wyznawaliśmy
+(e)śmy wyznawali
wyznawałyśmy
+(e)śmy wyznawały
2 os. wyznawałeś
+(e)ś wyznawał
wyznawałaś
+(e)ś wyznawała
wyznawałoś
+(e)ś wyznawało
wyznawaliście
+(e)ście wyznawali
wyznawałyście
+(e)ście wyznawały
3 os. wyznawał
wyznawała
wyznawało
wyznawali
wyznawały

bezosobnik: wyznawano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę wyznawał
będę wyznawać
będę wyznawała
będę wyznawać
będę wyznawało
będę wyznawać
będziemy wyznawali
będziemy wyznawać
będziemy wyznawały
będziemy wyznawać
2 os. będziesz wyznawał
będziesz wyznawać
będziesz wyznawała
będziesz wyznawać
będziesz wyznawało
będziesz wyznawać
będziecie wyznawali
będziecie wyznawać
będziecie wyznawały
będziecie wyznawać
3 os. będzie wyznawał
będzie wyznawać
będzie wyznawała
będzie wyznawać
będzie wyznawało
będzie wyznawać
będą wyznawali
będą wyznawać
będą wyznawały
będą wyznawać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyznawajmy
2 os. wyznawaj
wyznawajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyznawałbym
bym wyznawał
wyznawałabym
bym wyznawała
wyznawałobym
bym wyznawało
wyznawalibyśmy
byśmy wyznawali
wyznawałybyśmy
byśmy wyznawały
2 os. wyznawałbyś
byś wyznawał
wyznawałabyś
byś wyznawała
wyznawałobyś
byś wyznawało
wyznawalibyście
byście wyznawali
wyznawałybyście
byście wyznawały
3 os. wyznawałby
by wyznawał
wyznawałaby
by wyznawała
wyznawałoby
by wyznawało
wyznawaliby
by wyznawali
wyznawałyby
by wyznawały

bezosobnik: wyznawano by

bezokolicznik: wyznawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyznając

gerundium: wyznawanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyznawanie
wyznawania
D. wyznawania
wyznawań
C. wyznawaniu
wyznawaniom
B. wyznawanie
wyznawania
N. wyznawaniem
wyznawaniami
Ms. wyznawaniu
wyznawaniach
W. wyznawanie
wyznawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyznający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyznający
wyznający
wyznający
wyznające
wyznająca
D. wyznającego
wyznającego
wyznającego
wyznającego
wyznającej
C. wyznającemu
wyznającemu
wyznającemu
wyznającemu
wyznającej
B. wyznającego
wyznającego
wyznający
wyznające
wyznającą
N. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającą
Ms. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyznający
wyznający
wyznające
wyznające
D. wyznających
wyznających
wyznających
wyznających
C. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
B. wyznających
wyznających
wyznających
wyznające
N. wyznającymi
wyznającymi
wyznającymi
wyznającymi
Ms. wyznających
wyznających
wyznających
wyznających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyznawany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyznawany
wyznawany
wyznawany
wyznawana
D. wyznawanej
C. wyznawanemu
wyznawanemu
wyznawanemu
wyznawanemu
B. wyznawany
N. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawaną
Ms. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyznawani
wyznawani
D. wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
C. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
B. wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
N.
Ms.

Składnia

tylko Rz osobowy + wyznawać +
CO

3. pogląd

Definicja

uznawać za prawdziwe, słuszne i godne rozpropagowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  hołdować

Połączenia

  • wyznawać ideę, ideologię, pogląd, wartości chrześcijańskie, zasadę
  • wyznawać i wcielać w życie ideały, wyznawać i propagować pogląd, wyznawane i kultywowane wartości
  • wyznawany system wartości, wyznawane zasady moralne

Cytaty

Czyżby pan wyznawał zasadę: najpierw dziel, a potem rządź?

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.04.2001

Wcześniej autor wyznawał pogląd, że Kazimierz Wielki rozpoczął budowę gmachów uniwersyteckich na Kazimierzu po 1364 r.

źródło: NKJP: Stanisław Szczur: Papież Urban V i powstanie uniwersytetu w Krakowie w 1364 r., 1999

Był znany z tego, że wyznawał światopogląd świecki, ale w połączeniu z zasadami tolerancji, a więc z zachowaniami jak najdalszymi od jakiegokolwiek zwalczania czyichś religijnych wierzeń i przekonań.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet, 2004

Kenijski przywódca Jomo Kenyatta szybko zapomniał o wyznawanym wcześniej socjalizmie. Pod jego rządami Kenia stała się konserwatywnym, prozachodnim i świetnie, jak na afrykańskie warunki, rozwijającym się państwem.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Gazeta Wyborcza, 1995-12-01

Psychologowie ostrzegają - młodzi wyznają kult siły, a ich rzeczywistość kreuje film lub komputerowe gry, w których gęsto padają trupy.

źródło: NKJP: Jak „Dług”, Dziennik Polski, 2002-02-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyznaję
wyznajemy
2 os. wyznajesz
wyznajecie
3 os. wyznaje
wyznają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyznawałem
+(e)m wyznawał
wyznawałam
+(e)m wyznawała
wyznawałom
+(e)m wyznawało
wyznawaliśmy
+(e)śmy wyznawali
wyznawałyśmy
+(e)śmy wyznawały
2 os. wyznawałeś
+(e)ś wyznawał
wyznawałaś
+(e)ś wyznawała
wyznawałoś
+(e)ś wyznawało
wyznawaliście
+(e)ście wyznawali
wyznawałyście
+(e)ście wyznawały
3 os. wyznawał
wyznawała
wyznawało
wyznawali
wyznawały

bezosobnik: wyznawano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę wyznawał
będę wyznawać
będę wyznawała
będę wyznawać
będę wyznawało
będę wyznawać
będziemy wyznawali
będziemy wyznawać
będziemy wyznawały
będziemy wyznawać
2 os. będziesz wyznawał
będziesz wyznawać
będziesz wyznawała
będziesz wyznawać
będziesz wyznawało
będziesz wyznawać
będziecie wyznawali
będziecie wyznawać
będziecie wyznawały
będziecie wyznawać
3 os. będzie wyznawał
będzie wyznawać
będzie wyznawała
będzie wyznawać
będzie wyznawało
będzie wyznawać
będą wyznawali
będą wyznawać
będą wyznawały
będą wyznawać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyznawajmy
2 os. wyznawaj
wyznawajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyznawałbym
bym wyznawał
wyznawałabym
bym wyznawała
wyznawałobym
bym wyznawało
wyznawalibyśmy
byśmy wyznawali
wyznawałybyśmy
byśmy wyznawały
2 os. wyznawałbyś
byś wyznawał
wyznawałabyś
byś wyznawała
wyznawałobyś
byś wyznawało
wyznawalibyście
byście wyznawali
wyznawałybyście
byście wyznawały
3 os. wyznawałby
by wyznawał
wyznawałaby
by wyznawała
wyznawałoby
by wyznawało
wyznawaliby
by wyznawali
wyznawałyby
by wyznawały

bezosobnik: wyznawano by

bezokolicznik: wyznawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyznając

gerundium: wyznawanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyznawanie
wyznawania
D. wyznawania
wyznawań
C. wyznawaniu
wyznawaniom
B. wyznawanie
wyznawania
N. wyznawaniem
wyznawaniami
Ms. wyznawaniu
wyznawaniach
W. wyznawanie
wyznawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyznający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyznający
wyznający
wyznający
wyznające
wyznająca
D. wyznającego
wyznającego
wyznającego
wyznającego
wyznającej
C. wyznającemu
wyznającemu
wyznającemu
wyznającemu
wyznającej
B. wyznającego
wyznającego
wyznający
wyznające
wyznającą
N. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającą
Ms. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyznający
wyznający
wyznające
wyznające
D. wyznających
wyznających
wyznających
wyznających
C. wyznającym
wyznającym
wyznającym
wyznającym
B. wyznających
wyznających
wyznających
wyznające
N. wyznającymi
wyznającymi
wyznającymi
wyznającymi
Ms. wyznających
wyznających
wyznających
wyznających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyznawany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyznawany
wyznawany
wyznawany
wyznawana
D. wyznawanej
C. wyznawanemu
wyznawanemu
wyznawanemu
wyznawanemu
B. wyznawany
N. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawaną
Ms. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyznawani
wyznawani
D. wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
C. wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
wyznawanym
B. wyznawanych
wyznawanych
wyznawanych
N.
Ms.

Składnia

tylko Rz osobowy + wyznawać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 18.10.2009
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj