UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oraz

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od wyrażenia przyimkowego o raz (jak np. o włos) na oznaczenie bliskości w czasie, bezpośredniego następstwa, równoczesności czegoś. Nowa funkcja spójnikowa 'a także, i' powstała ze znanego wcześniej połączenia i oraz 'i zarazem' przez opuszczenie spójnika i; zob. o, raz, zaraz

Definicja

nadawca uważa, że to, co zostało powiedziane pod danym względem, to nie wszystko; żeby powiedzieć wszystko, trzeba powiedzieć, co jest pod tym względem takie samo, choć mogłoby być inne

Kategoria znaczeniowa

wykładnik koniunkcji

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  i
(quasi)antonimy:  abo, albo, ani, bądź, czy, lub, ni

Cytaty

Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych na parterze przeprowadzono remont i urządzono apartamenty oraz łazienki dla gości odwiedzających pałac i nocujących w nim.

źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane. Rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

Nazajutrz stworzył w środku wód sklepienie niebieskie, które rozdzieliło wody na dwie części: na te, które były na ziemi pod niebem, oraz na te, które jako obłoki i deszcze zawisły na niebie.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996

Pozwólmy poetom na naukę nowej mowy, na poszerzenie złóż świadomości poza metaforyczny szkic piórkiem, radiowy mikrofon czy narodową akademię. Oraz dopilnujmy, ażeby rozwinęła się składnia.

źródło: NKJP: Kazimierz Wyka: Rzecz wyobraźni, 1997

W rozwinięciu dyrektyw podkreślano, iż żadne zasadnicze i wiążące decyzje nie powinny zapaść przed porozumieniem się z aliantami oraz że nie należy podejmować dyskusji w wypadku ewentualnego postawienia przez Koppa kwestii podziału sfer wpływów.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odmiana

część mowy: spójnik

podklasa: właściwy szeregowy

Składnia

_ oraz _
w obu pozycjach człony jednorodne funkcjonalnie
szyk: stały: interpozycja
Data ostatniej modyfikacji: 17.04.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj