UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

bądź

Chronologizacja

1449, SStp
Użyte w funkcji partykuły wzmacniającej spójnik rozłączny

Pochodzenie

psł. *bǫdi

1. umarli z głodu bądź utonęli

Definicja

książk. 
nie wiedząc, czy o tym, o czym mowa (o czym pod danym względem można powiedzieć tylko jedno) można powiedzieć to, co zostało powiedziane, mówiący podaje coś odmiennego, co też mogłoby być o tym powiedziane

Noty o użyciu

może tworzyć struktury wyliczeniowe: (bądź) ..., bądź ..., bądź...)

Kategoria znaczeniowa

wykładnik wyboru

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  abo, albo, czy, lub
(quasi)antonimy:  ani, i, ni, oraz

Cytaty

Wilk mógł się założyć, że członkowie zarządu WDM-u próbują zgadnąć, kto z prawdziwych bądź urojonych wrogów najbardziej pragnie im zaszkodzić.

źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

W starych pismach filozofów często stawiano pytanie, czy natura bądź też raczej sztuka ludzka jest w stanie stworzyć człowieka poza ciałem kobiecym, bez naturalnej matki.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Podróż ludzi księgi, 1996

Ana stara się sprawiać wrażenie, że śpi lub że nie zwraca uwagi na to, co się z nią dzieje, pali papierosa bądź przewraca kartki książki, prześlizgując się po nich wzrokiem.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

Bo szczerze mówiąc, każdy wolał samotnie rozważyć sprawę, zaglądając bądź do kieliszka, bądź do pokoju, w którym dzieciak odrabiał lekcje.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Żydówek nie obsługujemy, 2005

Odmiana

część mowy: spójnik

podklasa: właściwy szeregowy hipotetyczny

Składnia

_ bądź _
szyk: stały: interpozycja względem członów

Informacja normatywna

Przecinek przed drugim i kolejnym wystąpieniem bądź

2. kto bądź

Definicja

to, o czym mowa, cechuje się tym, że w danej sytuacji równie dobrze mogłoby być coś innego niż to

Kategoria znaczeniowa

wykładnik oceny jakościowej

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  byle

Cytaty

- Mam bardzo mało czasu, babusiu, zaraz pędzę na fakultet - rzucił w przelocie, ciskając gdzie bądź teczkę.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Swe pierwsze jaja składały jak bądź i byle gdzie.

źródło: NKJP: Stefan Themerson: Wykład profesora Mmaa, 1994

Lecz że wolałem nie pytać, nie ryzykować jakiego bądź rozstrzygnięcia, to świadczy o lęku.

źródło: NKJP: Wilhelm Mach: Góry nad Czarnym Morzem, 1984

Długi czas miłość ich trwała, zanim wicehrabia się spostrzegł, czy kto bądź.

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze w służbie dam i dworu, 2009

Najlepiej mu wychodzi ryż po indyjsku z czym bądź, choćby z dżdżownicą.

źródło: NKJP: Dżdżownica - zasady istnienia, Polityka, 2005

Odmiana

część mowy: operator metapredykatywny

Składnia

_ bądź
z Zaimkami pyt.: kto, co, gdzie, jak, ile
szyk: stały: postpozycja

Frazeologizmy

bądź co bądź
w każdym bądź razie
Data ostatniej modyfikacji: 31.01.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj