UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

widzieć

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *viděti, viďǫ

1. dziurę

Definicja

patrząc w określonym kierunku, zaczynać wiedzieć, co tam jest lub co się tam dzieje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Połączenia

widzieć kobietę, mężczyznę, jakąś rzecz, sytuację, wnętrze czegoś, wypadek
widzieć na horyzoncie, na niebie
widzieć nad sobą
widzieć przed sobą
widzieć coś w lusterku; w dole
widzieć dokładnie, kątem oka, w oddali, z daleka

Cytaty

	Mijamy najdroższe butiki i najlepsze samochody. [...] Za szybą widzę kobietę, która mierzy futro u Prady. źródło: NKJP: Współpracownik: Mediolan: kolaż rzeczywistości i snów, Tygodnik Ciechanowski, 2008-01-05
	Przemebluj swój pokój zgodnie z zasadami starej chińskiej sztuki aranżacji wnętrz. Ustaw swoje biurko tak, abyś widziała drzwi. źródło: KWSJP: Weronika M. Marcinkiewicz: Praca, Cosmopolitan, 2000, nr 12
	Kloss, nie patrząc w górę, przyspieszył kroku. Widział przed sobą pusty chodnik; nic więcej, tylko pusty chodnik. źródło: NKJP: Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan: Stawka większa niż życie, 1967
	Zobaczyłem, że w jej pokoju pali się światło. Wchodzę zupełnie cicho, bez pukania, żeby nie budzić Baśki, i nagle widzę, że mama coś pisze w takim grubym zeszycie w różowej okładce. źródło: KWSJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961
	Rodzice powiadomili policję, szukali go w Szprotawie: na lotnisku, w lesie, w bunkrach. - Jedna z nowosolskich kioskarek widziała, jak między 12.00 a 14.00 jechał swoim autem z ogolonym na łyso, potężnym mężczyzną źródło: KWSJP: Gdzie jest Mariusz?, Gazeta Lubuska, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	widzę	widzimy
2 os.	widzisz	widzicie
3 os.	widzi	widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałem +(e)m widział	widziałam +(e)m widziała	widziałom +(e)m widziało	widzieliśmy +(e)śmy widzieli	widziałyśmy +(e)śmy widziały
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały
3 os.	widział	widziała	widziało	widzieli	widziały

bezosobnik: widziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę widział będę widzieć	będę widziała będę widzieć	będę widziało będę widzieć	będziemy widzieli będziemy widzieć	będziemy widziały będziemy widzieć
2 os.	będziesz widział będziesz widzieć	będziesz widziała będziesz widzieć	będziesz widziało będziesz widzieć	będziecie widzieli będziecie widzieć	będziecie widziały będziecie widzieć
3 os.	będzie widział będzie widzieć	będzie widziała będzie widzieć	będzie widziało będzie widzieć	będą widzieli będą widzieć	będą widziały będą widzieć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałbym bym widział	widziałabym bym widziała	widziałobym bym widziało	widzielibyśmy byśmy widzieli	widziałybyśmy byśmy widziały
2 os.	widziałbyś byś widział	widziałabyś byś widziała	widziałobyś byś widziało	widzielibyście byście widzieli	widziałybyście byście widziały
3 os.	widziałby by widział	widziałaby by widziała	widziałoby by widziało	widzieliby by widzieli	widziałyby by widziały

bezosobnik: widziano by

bezokolicznik: widzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widząc

gerundium: widzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	widzenie	widzenia
D.	widzenia	widzeń
C.	widzeniu	widzeniom
B.	widzenie	widzenia
N.	widzeniem	widzeniami
Ms.	widzeniu	widzeniach
W.	widzenie	widzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widzący	widzący	widzący	widzące	widząca
D.	widzącego	widzącego	widzącego	widzącego	widzącej
C.	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącej
B.	widzącego	widzącego	widzący	widzące	widzącą
N.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącą
Ms.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widzący	widzący	widzące	widzące
D.	widzących	widzących	widzących	widzących
C.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym
B.	widzących	widzących	widzących	widzące
N.	widzącymi	widzącymi	widzącymi	widzącymi
Ms.	widzących	widzących	widzących	widzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: widziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widziany	widziany	widziany	widziane	widziana
D.	widzianego	widzianego	widzianego	widzianego	widzianej
C.	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianej
B.	widzianego	widzianego	widziany	widziane	widzianą
N.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianą
Ms.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widziani	widziani	widziane	widziane
D.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych
C.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym
B.	widzianych	widzianych	widzianych	widziane
N.	widzianymi	widzianymi	widzianymi	widzianymi
Ms.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych

Inne uwagi

Formy tr. rozk. nieużywane

Składnia

Rz_żywotny	+	widzieć	+	KOGO/CO
Rz_żywotny	+	widzieć	+	że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

2. niewyraźnie

Definicja

mieć zdolność dokładnego rozpoznawania wyglądu obiektów, na które się patrzy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Połączenia

(nie) widzieć bez okularów
(nie) widzieć na jedno oko
(nie) widzieć w ciemnościach, w nocy
(nie) widzieć z bliska, z daleka
dobrze, niewyraźnie, ostro, wyraźnie, źle widzieć
(nie) widzieć i (nie) słyszeć

Cytaty

	Wystawiono mu diagnozę „porażenie mózgowe”, twierdzono, że Mateusz nie widzi, nie słyszy. Lekarze nie chcieli mówić o rokowaniach na przyszłość. źródło: KWSJP: Żywot Mateusza, Dziennik Polski, 1998-06-12
	Jeśli człowiek, który całe życie dobrze widział, zaczyna coraz dalej odsuwać gazetę, może to być objaw - przepraszamy za termin - tzw. starczowzroczności. źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka, Katarzyna Montgomery: Pora na okulary, Gazeta Wyborcza, 1996-02-12
	Smok dysponował niebagatelnymi zaletami. Widział w ciemnościach, węch miał fenomenalny, czytał w myślach, a smocze mięśnie miały wytrzymałość stali. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kroniki Drugiego Kręgu, 2005
	- Przyjeżdżał po nich ten gruby. – Jaki gruby? – Nie wiem. Gruby, wyperfumowany. Przyjeżdżał automobilem, na którym był napis “Rozrywki” czy coś takiego... Nie jestem pewien, bo z daleka źle widzę. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	widzę	widzimy
2 os.	widzisz	widzicie
3 os.	widzi	widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałem +(e)m widział	widziałam +(e)m widziała	widziałom +(e)m widziało	widzieliśmy +(e)śmy widzieli	widziałyśmy +(e)śmy widziały
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały
3 os.	widział	widziała	widziało	widzieli	widziały

bezosobnik: widziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę widział będę widzieć	będę widziała będę widzieć	będę widziało będę widzieć	będziemy widzieli będziemy widzieć	będziemy widziały będziemy widzieć
2 os.	będziesz widział będziesz widzieć	będziesz widziała będziesz widzieć	będziesz widziało będziesz widzieć	będziecie widzieli będziecie widzieć	będziecie widziały będziecie widzieć
3 os.	będzie widział będzie widzieć	będzie widziała będzie widzieć	będzie widziało będzie widzieć	będą widzieli będą widzieć	będą widziały będą widzieć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałbym bym widział	widziałabym bym widziała	widziałobym bym widziało	widzielibyśmy byśmy widzieli	widziałybyśmy byśmy widziały
2 os.	widziałbyś byś widział	widziałabyś byś widziała	widziałobyś byś widziało	widzielibyście byście widzieli	widziałybyście byście widziały
3 os.	widziałby by widział	widziałaby by widziała	widziałoby by widziało	widzieliby by widzieli	widziałyby by widziały

bezosobnik: widziano by

bezokolicznik: widzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widząc

gerundium: widzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	widzenie	widzenia
D.	widzenia	widzeń
C.	widzeniu	widzeniom
B.	widzenie	widzenia
N.	widzeniem	widzeniami
Ms.	widzeniu	widzeniach
W.	widzenie	widzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widzący	widzący	widzący	widzące	widząca
D.	widzącego	widzącego	widzącego	widzącego	widzącej
C.	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącej
B.	widzącego	widzącego	widzący	widzące	widzącą
N.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącą
Ms.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widzący	widzący	widzące	widzące
D.	widzących	widzących	widzących	widzących
C.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym
B.	widzących	widzących	widzących	widzące
N.	widzącymi	widzącymi	widzącymi	widzącymi
Ms.	widzących	widzących	widzących	widzących

Inne uwagi

Formy tr. rozk. nieużywane

Składnia

Rz_żywotny

widzieć

3. film

Definicja

zapoznawać się z czymś, patrząc na to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Relacje znaczeniowe

synonimy:

oglądać

Połączenia

widzieć film, mecz, przedstawienie, reportaż, sztukę
widzieć coś w kinie, w telewizji

Cytaty

	Wydaje mi się przez chwilę, że siedzę w kinie [...], a na ekranie widzę film o sobie samym. źródło: KWSJP: Wiesław Jażdżyński: Świętokrzyski polonez, 1983
	Widziałem w telewizji reportaż o przygotowaniach do przyjazdu Jana Pawła II. źródło: NKJP: Papież objazdowy i zakaz powszechny, Dziennik Polski, 1999-05-07
	Kto widział mecz Portugalczyków z Polakami, ten wie, jak silną są oni drużyną. źródło: NKJP: PAP: Nie wierzy w awans, Dziennik Polski, 2002-06-13
	Wielu klientów, widząc ceny usług rzetelnych agencji, biegnie do tańszej firmy. źródło: NKJP: Katarzyna Kęsicka: Jak to możliwe, by dochodziło do strzelanin w wykonaniu agencji ochrony? - zapytaliśmy Dorotę Godlewską..., Gazeta Wyborcza, 1996-08-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	widzę	widzimy
2 os.	widzisz	widzicie
3 os.	widzi	widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałem +(e)m widział	widziałam +(e)m widziała	widziałom +(e)m widziało	widzieliśmy +(e)śmy widzieli	widziałyśmy +(e)śmy widziały
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały
3 os.	widział	widziała	widziało	widzieli	widziały

bezosobnik: widziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę widział będę widzieć	będę widziała będę widzieć	będę widziało będę widzieć	będziemy widzieli będziemy widzieć	będziemy widziały będziemy widzieć
2 os.	będziesz widział będziesz widzieć	będziesz widziała będziesz widzieć	będziesz widziało będziesz widzieć	będziecie widzieli będziecie widzieć	będziecie widziały będziecie widzieć
3 os.	będzie widział będzie widzieć	będzie widziała będzie widzieć	będzie widziało będzie widzieć	będą widzieli będą widzieć	będą widziały będą widzieć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałbym bym widział	widziałabym bym widziała	widziałobym bym widziało	widzielibyśmy byśmy widzieli	widziałybyśmy byśmy widziały
2 os.	widziałbyś byś widział	widziałabyś byś widziała	widziałobyś byś widziało	widzielibyście byście widzieli	widziałybyście byście widziały
3 os.	widziałby by widział	widziałaby by widziała	widziałoby by widziało	widzieliby by widzieli	widziałyby by widziały

bezosobnik: widziano by

bezokolicznik: widzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widząc

gerundium: widzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	widzenie	widzenia
D.	widzenia	widzeń
C.	widzeniu	widzeniom
B.	widzenie	widzenia
N.	widzeniem	widzeniami
Ms.	widzeniu	widzeniach
W.	widzenie	widzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widzący	widzący	widzący	widzące	widząca
D.	widzącego	widzącego	widzącego	widzącego	widzącej
C.	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącej
B.	widzącego	widzącego	widzący	widzące	widzącą
N.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącą
Ms.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widzący	widzący	widzące	widzące
D.	widzących	widzących	widzących	widzących
C.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym
B.	widzących	widzących	widzących	widzące
N.	widzącymi	widzącymi	widzącymi	widzącymi
Ms.	widzących	widzących	widzących	widzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: widziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widziany	widziany	widziany	widziane	widziana
D.	widzianego	widzianego	widzianego	widzianego	widzianej
C.	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianej
B.	widzianego	widzianego	widziany	widziane	widzianą
N.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianą
Ms.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widziani	widziani	widziane	widziane
D.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych
C.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym
B.	widzianych	widzianych	widzianych	widziane
N.	widzianymi	widzianymi	widzianymi	widzianymi
Ms.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych

Inne uwagi

Formy tr. rozk. nieużywane

Składnia

Rz_osobowy

widzieć

4. kolegę

Definicja

spotkać jakąś osobę lub rzecz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

widzieć znajomego
nie widzieć kogoś od dawna, od lat, od roku, od tygodnia
dobrze, miło kogoś widzieć
(nie) chcieć kogoś widzieć

Cytaty

	Miałem cień nadziei, że zastanę dziadka w domu. Tola powiedziała jednak, że nie widziała go od poprzedniego wieczoru. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002
	- Pozdrowienia od mecenasa Czandry, bardzo chciałby się z panem spotkać [...]. - Dziękuję. Miło mi pana widzieć. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Od jutra nie chcę cię widzieć w moim domu. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005
	Ekspedientka odpowiada zgodnie z przepisami, że mu przysługuje tylko kilo. Klient nie ustępuje i zdecydowanym (lecz ściszonym) głosem mówi, że tam, gdzie on za parę godzin ma odlecieć, takiej kiełbasy nie widziano od roku. źródło: KWSJP: Mecenas: Za ścianą u Wielkiego Brata, kilka uwag luźnych acz bezpośrednich, Obóz, 1985, nr 10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	widzę	widzimy
2 os.	widzisz	widzicie
3 os.	widzi	widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałem +(e)m widział	widziałam +(e)m widziała	widziałom +(e)m widziało	widzieliśmy +(e)śmy widzieli	widziałyśmy +(e)śmy widziały
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały
3 os.	widział	widziała	widziało	widzieli	widziały

bezosobnik: widziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę widział będę widzieć	będę widziała będę widzieć	będę widziało będę widzieć	będziemy widzieli będziemy widzieć	będziemy widziały będziemy widzieć
2 os.	będziesz widział będziesz widzieć	będziesz widziała będziesz widzieć	będziesz widziało będziesz widzieć	będziecie widzieli będziecie widzieć	będziecie widziały będziecie widzieć
3 os.	będzie widział będzie widzieć	będzie widziała będzie widzieć	będzie widziało będzie widzieć	będą widzieli będą widzieć	będą widziały będą widzieć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałbym bym widział	widziałabym bym widziała	widziałobym bym widziało	widzielibyśmy byśmy widzieli	widziałybyśmy byśmy widziały
2 os.	widziałbyś byś widział	widziałabyś byś widziała	widziałobyś byś widziało	widzielibyście byście widzieli	widziałybyście byście widziały
3 os.	widziałby by widział	widziałaby by widziała	widziałoby by widziało	widzieliby by widzieli	widziałyby by widziały

bezosobnik: widziano by

bezokolicznik: widzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widząc

gerundium: widzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	widzenie	widzenia
D.	widzenia	widzeń
C.	widzeniu	widzeniom
B.	widzenie	widzenia
N.	widzeniem	widzeniami
Ms.	widzeniu	widzeniach
W.	widzenie	widzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widzący	widzący	widzący	widzące	widząca
D.	widzącego	widzącego	widzącego	widzącego	widzącej
C.	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącej
B.	widzącego	widzącego	widzący	widzące	widzącą
N.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącą
Ms.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widzący	widzący	widzące	widzące
D.	widzących	widzących	widzących	widzących
C.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym
B.	widzących	widzących	widzących	widzące
N.	widzącymi	widzącymi	widzącymi	widzącymi
Ms.	widzących	widzących	widzących	widzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: widziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widziany	widziany	widziany	widziane	widziana
D.	widzianego	widzianego	widzianego	widzianego	widzianej
C.	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianej
B.	widzianego	widzianego	widziany	widziane	widzianą
N.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianą
Ms.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widziani	widziani	widziane	widziane
D.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych
C.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym
B.	widzianych	widzianych	widzianych	widziane
N.	widzianymi	widzianymi	widzianymi	widzianymi
Ms.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych

Składnia

Rz_osobowy

widzieć

KOGO/CO

5. przyszłość

Definicja

wyobrażać lub przypominać sobie coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

widzieć cel, przyszłość, sukces
widzieć coś w marzeniach, w wyobraźni; we wspomnieniach

Cytaty

	Co z nim będzie, jeśli do niczego nie jest zdolny? Widział przed sobą przyszłość jałową i pustą, długie dni wypełnione równomiernie szarą nudą. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	Program finansowany jest przez Narodowy Bank Polski. Jest on adresowany przede wszystkim do młodzieży klas maturalnych, która [...] swoją przyszłość widzi w prowadzeniu własnej działalności gospodarczej. źródło: NKJP: Grant edukacyjny dla szkoły, Dziennik Polski, 2003-12-17
	Na spotkaniu z rolnikami w Częstochowie pani premier powiedziała oczywistą prawdę, że nie widzi sukcesu swojego rządu bez korzystnych zmian w rolnictwie. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.09.1992
	Córka chce być tak piękna jak matka, nosi więc jej perukę i futrzaną kurtkę, „słyszy” jej głos w telefonie komórkowym, widzi we wspomnieniach. źródło: NKJP: „Naga dusza”, Dziennik Polski, 1999-02-19
	- Gratulacje, tata! - przerwałem mu szybko. – [...] Zawsze wierzyłem w twoją intuicję, już widzę minę Orlicza, usiądzie z wrażenia! źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	widzę	widzimy
2 os.	widzisz	widzicie
3 os.	widzi	widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałem +(e)m widział	widziałam +(e)m widziała	widziałom +(e)m widziało	widzieliśmy +(e)śmy widzieli	widziałyśmy +(e)śmy widziały
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały
3 os.	widział	widziała	widziało	widzieli	widziały

bezosobnik: widziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę widział będę widzieć	będę widziała będę widzieć	będę widziało będę widzieć	będziemy widzieli będziemy widzieć	będziemy widziały będziemy widzieć
2 os.	będziesz widział będziesz widzieć	będziesz widziała będziesz widzieć	będziesz widziało będziesz widzieć	będziecie widzieli będziecie widzieć	będziecie widziały będziecie widzieć
3 os.	będzie widział będzie widzieć	będzie widziała będzie widzieć	będzie widziało będzie widzieć	będą widzieli będą widzieć	będą widziały będą widzieć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałbym bym widział	widziałabym bym widziała	widziałobym bym widziało	widzielibyśmy byśmy widzieli	widziałybyśmy byśmy widziały
2 os.	widziałbyś byś widział	widziałabyś byś widziała	widziałobyś byś widziało	widzielibyście byście widzieli	widziałybyście byście widziały
3 os.	widziałby by widział	widziałaby by widziała	widziałoby by widziało	widzieliby by widzieli	widziałyby by widziały

bezosobnik: widziano by

bezokolicznik: widzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widząc

gerundium: widzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	widzenie	widzenia
D.	widzenia	widzeń
C.	widzeniu	widzeniom
B.	widzenie	widzenia
N.	widzeniem	widzeniami
Ms.	widzeniu	widzeniach
W.	widzenie	widzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widzący	widzący	widzący	widzące	widząca
D.	widzącego	widzącego	widzącego	widzącego	widzącej
C.	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącej
B.	widzącego	widzącego	widzący	widzące	widzącą
N.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącą
Ms.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widzący	widzący	widzące	widzące
D.	widzących	widzących	widzących	widzących
C.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym
B.	widzących	widzących	widzących	widzące
N.	widzącymi	widzącymi	widzącymi	widzącymi
Ms.	widzących	widzących	widzących	widzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: widziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widziany	widziany	widziany	widziane	widziana
D.	widzianego	widzianego	widzianego	widzianego	widzianej
C.	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianej
B.	widzianego	widzianego	widziany	widziane	widzianą
N.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianą
Ms.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widziani	widziani	widziane	widziane
D.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych
C.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym
B.	widzianych	widzianych	widzianych	widziane
N.	widzianymi	widzianymi	widzianymi	widzianymi
Ms.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych

Inne uwagi

Formy tr. rozk. nieużywane

Składnia

Rz_osobowy

widzieć

KOGO/CO + (w CZYM)

6. szansę

Definicja

uświadamiać sobie że to, o czym komunikuje następujący rzeczownik, istnieje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

widzieć możliwości, powód, przesłanki, przeszkody, sens, sprzeczność, szansę, zagrożenie, związek; rzeczywistość, jakąś sprawę, świat
widzieć coś po latach
widzieć coś przez pryzmat czegoś
widzieć coś we właściwym świetle
widzieć coś całościowo, szerzej

Cytaty

Chorzy wracający do zdrowia potrafią widzieć świat, życie rodzinne i możliwość wykonywania ulubionych zajęć w całkiem nowych barwach.

źródło: NKJP: Marek Pawlicki: Rak – nadzieje i rozczarowania, 1995

On [...] miał nadzieję, że jedzenie „zrobi się samo”. A ja naprawdę nie widzę powodu, dla którego mam coś robić za zdrowego i pełnego energii faceta.

źródło: NKJP: Na tapczanie siedzi leń..., Cosmopolitan, 1998, nr 7

Był wspaniałym kolegą. [...] Aktorstwo było z nim zrośnięte niemal biologicznie. Teraz, po latach, widzę [...], że trochę się od niego nauczyłem.

źródło: NKJP: Zmarł Bronisław Pawlik, Dziennik Polski, 2002-05-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	widzę	widzimy
2 os.	widzisz	widzicie
3 os.	widzi	widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałem +(e)m widział	widziałam +(e)m widziała	widziałom +(e)m widziało	widzieliśmy +(e)śmy widzieli	widziałyśmy +(e)śmy widziały
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały
3 os.	widział	widziała	widziało	widzieli	widziały

bezosobnik: widziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę widział będę widzieć	będę widziała będę widzieć	będę widziało będę widzieć	będziemy widzieli będziemy widzieć	będziemy widziały będziemy widzieć
2 os.	będziesz widział będziesz widzieć	będziesz widziała będziesz widzieć	będziesz widziało będziesz widzieć	będziecie widzieli będziecie widzieć	będziecie widziały będziecie widzieć
3 os.	będzie widział będzie widzieć	będzie widziała będzie widzieć	będzie widziało będzie widzieć	będą widzieli będą widzieć	będą widziały będą widzieć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałbym bym widział	widziałabym bym widziała	widziałobym bym widziało	widzielibyśmy byśmy widzieli	widziałybyśmy byśmy widziały
2 os.	widziałbyś byś widział	widziałabyś byś widziała	widziałobyś byś widziało	widzielibyście byście widzieli	widziałybyście byście widziały
3 os.	widziałby by widział	widziałaby by widziała	widziałoby by widziało	widzieliby by widzieli	widziałyby by widziały

bezosobnik: widziano by

bezokolicznik: widzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widząc

gerundium: widzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	widzenie	widzenia
D.	widzenia	widzeń
C.	widzeniu	widzeniom
B.	widzenie	widzenia
N.	widzeniem	widzeniami
Ms.	widzeniu	widzeniach
W.	widzenie	widzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widzący	widzący	widzący	widzące	widząca
D.	widzącego	widzącego	widzącego	widzącego	widzącej
C.	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącej
B.	widzącego	widzącego	widzący	widzące	widzącą
N.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącą
Ms.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widzący	widzący	widzące	widzące
D.	widzących	widzących	widzących	widzących
C.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym
B.	widzących	widzących	widzących	widzące
N.	widzącymi	widzącymi	widzącymi	widzącymi
Ms.	widzących	widzących	widzących	widzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: widziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widziany	widziany	widziany	widziane	widziana
D.	widzianego	widzianego	widzianego	widzianego	widzianej
C.	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianej
B.	widzianego	widzianego	widziany	widziane	widzianą
N.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianą
Ms.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widziani	widziani	widziane	widziane
D.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych
C.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym
B.	widzianych	widzianych	widzianych	widziane
N.	widzianymi	widzianymi	widzianymi	widzianymi
Ms.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych

Inne uwagi

Formy tr. rozk. nieużywane

Składnia

Rz_osobowy	+	widzieć	+	KOGO/CO + (JAK)
Rz_osobowy	+	widzieć	+	że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

7. w kimś ideał

Definicja

znajdować w kimś lub czymś jakąś cechę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie

Połączenia

widzieć w czymś coś interesującego, potencjał, szansę; w kimś anioła, bohatera, brata, ideał, prawego człowieka, silną kobietę, zdrajcę; nie widzieć w czymś niczego złego

Cytaty

	Igora odprowadzały do naszego stolika spojrzenia melancholijne i smutne. Należały do kobiet, które z oczywistych względów musiały widzieć w nim wyjątkowo urodziwego mężczyznę. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002
	Ciekawe, co widziała w Stefaniaku? Jest bardzo atrakcyjną kobietą, a on był taki sobie. Raczej przeciętny. Może imponował jej wiedzą? źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997
	Znów widzę w Panu ten optymizm i zapał, którym Pan emanował przed 1993 r. Dawno Pana takiego nie widziałem. źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Sposób na diabła niezgody, Gazeta Wyborcza, 1997-09-29
	Już nie pamiętam dlaczego, ale nie udało mi się dotrzeć o umówionej godzinie do stoczni. Teraz, gdy wspominam to wydarzenie po latach, widzę w tym zrządzenie boskie. źródło: NKJP: Tramwajem na strajk, Dziennik Polski, 2000-09-01
	Grzegorz Kucharczyk widzi w lotnisku potencjał ekonomiczny. Jego zdaniem w czasie zbliżających się mistrzostw świata „Euro 2012” lotnisko może stać się bazą turystyczną, która przyniesie zyski. źródło: NKJP: U. Michalska: Lotnisko w Przasnyszu: Pasjonaci kontra biznesmeni, Tygodnik Ciechanowski, 2007-08-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	widzę	widzimy
2 os.	widzisz	widzicie
3 os.	widzi	widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałem +(e)m widział	widziałam +(e)m widziała	widziałom +(e)m widziało	widzieliśmy +(e)śmy widzieli	widziałyśmy +(e)śmy widziały
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały
3 os.	widział	widziała	widziało	widzieli	widziały

bezosobnik: widziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę widział będę widzieć	będę widziała będę widzieć	będę widziało będę widzieć	będziemy widzieli będziemy widzieć	będziemy widziały będziemy widzieć
2 os.	będziesz widział będziesz widzieć	będziesz widziała będziesz widzieć	będziesz widziało będziesz widzieć	będziecie widzieli będziecie widzieć	będziecie widziały będziecie widzieć
3 os.	będzie widział będzie widzieć	będzie widziała będzie widzieć	będzie widziało będzie widzieć	będą widzieli będą widzieć	będą widziały będą widzieć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałbym bym widział	widziałabym bym widziała	widziałobym bym widziało	widzielibyśmy byśmy widzieli	widziałybyśmy byśmy widziały
2 os.	widziałbyś byś widział	widziałabyś byś widziała	widziałobyś byś widziało	widzielibyście byście widzieli	widziałybyście byście widziały
3 os.	widziałby by widział	widziałaby by widziała	widziałoby by widziało	widzieliby by widzieli	widziałyby by widziały

bezosobnik: widziano by

bezokolicznik: widzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widząc

gerundium: widzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	widzenie	widzenia
D.	widzenia	widzeń
C.	widzeniu	widzeniom
B.	widzenie	widzenia
N.	widzeniem	widzeniami
Ms.	widzeniu	widzeniach
W.	widzenie	widzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widzący	widzący	widzący	widzące	widząca
D.	widzącego	widzącego	widzącego	widzącego	widzącej
C.	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącej
B.	widzącego	widzącego	widzący	widzące	widzącą
N.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącą
Ms.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widzący	widzący	widzące	widzące
D.	widzących	widzących	widzących	widzących
C.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym
B.	widzących	widzących	widzących	widzące
N.	widzącymi	widzącymi	widzącymi	widzącymi
Ms.	widzących	widzących	widzących	widzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: widziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widziany	widziany	widziany	widziane	widziana
D.	widzianego	widzianego	widzianego	widzianego	widzianej
C.	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianej
B.	widzianego	widzianego	widziany	widziane	widzianą
N.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianą
Ms.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widziani	widziani	widziane	widziane
D.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych
C.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym
B.	widzianych	widzianych	widzianych	widziane
N.	widzianymi	widzianymi	widzianymi	widzianymi
Ms.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych

Inne uwagi

Formy tr. rozk. nieużywane

Składnia

Rz_osobowy

widzieć

w KIM/CZYM + KOGO/CO

8. kogoś na stanowisku

Definicja

sądzić, że jakaś osoba nadaje się do pełnienia jakichś funkcji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Połączenia

widzieć w kimś najlepszego kandydata, następcę
widzieć kogoś na czyimś miejscu, na jakimś stanowisku
widzieć kogoś w jakiejś roli

Cytaty

	Część niemieckiej prasy twierdzi, że kanclerz stracił umiejętność kierowania państwem. Podobnie myślą wyborcy. Według ostatnich sondaży tylko 36 procent [...] chętnie widzi go na stanowisku szefa rządu. źródło: NKJP: Andrzej Kaniewski: Niemcy na zakręcie, Gazeta Wyborcza, 1993-12-10
	Stańczykowi nie można zarzucić braku kompetencji, a ponieważ nie dochowaliśmy się kadry wybitnych oficerów, nie widzę lepszego kandydata na szefa policji. źródło: NKJP: Miotła [...] w superresorcie, Gazeta Wyborcza, 1997-01-05
	Z głębokim poczuciem odpowiedzialności podejmuję zadanie, jakie z woli Sejmu zostało mi powierzone. Będę się starał nie zawieść tych, którzy obdarzyli mnie swoim zaufaniem, i będę się starał pozyskać zaufanie tych, którzy na tym miejscu widzieli godniejszą osobę. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.11.1991
	Bardzo budująco wpłynęła na mnie rozmowa z trenerem Janasem, który odwiedził mnie niedawno w Birmingham. Selekcjoner powiedział mi wręcz, że widzi mnie w roli lidera tworzącej się właśnie nowej reprezentacji. źródło: NKJP: Szansa dla Stolarczyka, Dziennik Polski, 2003-02-03
	W sukurs przyszedł piekarz znający tajniki nie tylko dobrego wypieku. [...] Już dziś niektórzy tarnowscy zjadacze chleba widzą w piekarzu kandydata na prezydenta miasta. źródło: NKJP: Więcej takich piekarzy, Dziennik Polski, 2002-02-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	widzę	widzimy
2 os.	widzisz	widzicie
3 os.	widzi	widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałem +(e)m widział	widziałam +(e)m widziała	widziałom +(e)m widziało	widzieliśmy +(e)śmy widzieli	widziałyśmy +(e)śmy widziały
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały
3 os.	widział	widziała	widziało	widzieli	widziały

bezosobnik: widziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę widział będę widzieć	będę widziała będę widzieć	będę widziało będę widzieć	będziemy widzieli będziemy widzieć	będziemy widziały będziemy widzieć
2 os.	będziesz widział będziesz widzieć	będziesz widziała będziesz widzieć	będziesz widziało będziesz widzieć	będziecie widzieli będziecie widzieć	będziecie widziały będziecie widzieć
3 os.	będzie widział będzie widzieć	będzie widziała będzie widzieć	będzie widziało będzie widzieć	będą widzieli będą widzieć	będą widziały będą widzieć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	widziałbym bym widział	widziałabym bym widziała	widziałobym bym widziało	widzielibyśmy byśmy widzieli	widziałybyśmy byśmy widziały
2 os.	widziałbyś byś widział	widziałabyś byś widziała	widziałobyś byś widziało	widzielibyście byście widzieli	widziałybyście byście widziały
3 os.	widziałby by widział	widziałaby by widziała	widziałoby by widziało	widzieliby by widzieli	widziałyby by widziały

bezosobnik: widziano by

bezokolicznik: widzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widząc

gerundium: widzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	widzenie	widzenia
D.	widzenia	widzeń
C.	widzeniu	widzeniom
B.	widzenie	widzenia
N.	widzeniem	widzeniami
Ms.	widzeniu	widzeniach
W.	widzenie	widzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widzący	widzący	widzący	widzące	widząca
D.	widzącego	widzącego	widzącego	widzącego	widzącej
C.	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącemu	widzącej
B.	widzącego	widzącego	widzący	widzące	widzącą
N.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącą
Ms.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym	widzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widzący	widzący	widzące	widzące
D.	widzących	widzących	widzących	widzących
C.	widzącym	widzącym	widzącym	widzącym
B.	widzących	widzących	widzących	widzące
N.	widzącymi	widzącymi	widzącymi	widzącymi
Ms.	widzących	widzących	widzących	widzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: widziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	widziany	widziany	widziany	widziane	widziana
D.	widzianego	widzianego	widzianego	widzianego	widzianej
C.	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianemu	widzianej
B.	widzianego	widzianego	widziany	widziane	widzianą
N.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianą
Ms.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym	widzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	widziani	widziani	widziane	widziane
D.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych
C.	widzianym	widzianym	widzianym	widzianym
B.	widzianych	widzianych	widzianych	widziane
N.	widzianymi	widzianymi	widzianymi	widzianymi
Ms.	widzianych	widzianych	widzianych	widzianych

Inne uwagi

Formy tr. rozk. nieużywane

Składnia

Rz_osobowy	+	widzieć	+	KOGO + (GDZIE)
Rz_osobowy	+	widzieć	+	KOGO + w KIM

9. widzi pan

Definicja

czasownik, którego używamy, aby zwrócić czyjąś uwagę na to, co chcemy powiedzieć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

widzi pan, pani

Cytaty

	Tu, w lesie, przemyślałem wiele spraw. Widzisz, zawsze wydawało mi się, że jestem wspaniałym facetem, murowanym kandydatem na - uśmiechnął się z ironią - bohatera kosmosu! Dopiero teraz wiem, że to nieprawda. źródło: KWSJP: Adam Jaromin: Strach, Młody Technik, 1971, nr 3
	Bez słowa odwija papier. Jeden, drugi. Nagle osłupiał, opuszcza ręce. Na stole leży okrągła i świeża osełka masła. Pani klaszcze w ręce. - Widzisz, jaki ten Włodek dobry, pamiętał! źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie – rocznik 20, 1957
	- O - uśmiecha się - jest nasza zguba! I do Kozickiej: - A widzisz, ja zawsze twierdziłem, że on przyjdzie! źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1984
	– Jak długo zna pan pana Siekluckiego? [...] To powierzchowna znajomość? – To zależy. Widzi pan, nawet nie znałem jego nazwiska. źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Pałac Ostrogskich, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
2 os.	widzisz			widzicie
3 os.	widzi			widzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo

Inne uwagi

Formy 3. os. używane tylko w zwrotach adresatywnych, np. widzi pan, widzą państwo

Składnia

Rz_osobowy

widzieć

(ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE)

10. widzisz ją

Definicja

pot.

czasownik, którego używamy, aby wyrazić swoje niezadowolenie lub oburzenie z powodu czyjegoś zachowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

widzisz go, ją, ich; widzicie go, ją, ich; widzieliście go, ją, ich

Cytaty

	- Matka mu przeszkadza, widzicie go. A co ja znów takiego mówię? I do kogo mam mówić? źródło: KWSJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996
	- Ciszej. - Zatkaj sobie uszy, delikatny... widzicie go. źródło: KWSJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	- Nie bądź za wygodna. Widzicie ją - na gotowe! Chcesz się bawić dzieciakiem, to sobie urodź. źródło: KJ PWN: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952
	Czerwony, ze wściekłością w oczach huknął na żonę: - A ty zamknij tę wstrętną gębę! Widzisz ją, fatygant się przypomniał! On już siedmioro ma, a ty go jeszcze w sercu hołubisz. Latawica! źródło: KJ PWN: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1980
	- Widzieliście go, gnoma pieprzonego. Ech, wziąłbym pałę... źródło: KJ PWN: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
2 os.	widzisz			widzicie

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
2 os.	widziałeś +(e)ś widział	widziałaś +(e)ś widziała	widziałoś +(e)ś widziało	widzieliście +(e)ście widzieli	widziałyście +(e)ście widziały

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo

Składnia

widzieć

KOGO

Frazeologizmy

Boże, ty widzisz i/a nie grzmisz
Być w Rzymie i/a papieża nie widzieć
Być w Rzymie i nie widzieć papieża
co widzę
co ja widzę
już to widzę
kogo widzę
kogo ja widzę
kto to widział
kto widział
ktoś nie widział na oczy kogoś/czegoś
ktoś świata nie widzi poza kimś/czymś
ktoś tyle widział kogoś/coś
ktoś widzi oczyma wyobraźni kogoś/coś
ktoś widzi oczami duszy kogoś/coś
ktoś widzi oczami wyobraźni kogoś/coś
ktoś widzi oczyma duszy kogoś/coś
ktoś widzi tylko czubek własnego nosa
ktoś widzi tylko czubek swojego/swego nosa
ktoś widzi tylko koniec własnego/swojego/swego nosa
ktoś nie widzi dalej niż koniec własnego/swojego/swego nosa
ktoś nie widzi dalej niż czubek własnego/swojego/swego nosa
ktoś widzi tylko własny pępek
ktoś widzi źdźbło w czyimś oku, a nie widzi belki w swoim
ktoś widzi źdźbło w czyimś oku, a w swoim belki nie zobaczy
ktoś widzi źdźbło w czyimś oku, a nie dostrzega belki w swoim
mile widziany
pole widzenia
punkt widzenia

Przysłowia

Być w Rzymie i/a papieża nie widzieć
Być w Rzymie i nie widzieć papieża
Czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal
Jak cię widzą, tak cię piszą
Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia
Widziały gały, co brały

Skrzydlate słowa

Koń, jaki jest, każdy widzi

Data ostatniej modyfikacji: 13.07.2023