UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

czerep

Chronologizacja

1756, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. czerep
czerepy
D. czerepu
czerepów
C. czerepowi
czerepom
B. czerep
czerepy
N. czerepem
czerepami
Ms. czerepie
czerepach
W. czerepie
czerepy

Pochodzenie

ukr. čérep 'czaszka; duża skorupa; gliniany garnek, doniczka; płytki kaflowe'

1. głowa

Definicja

książk. 
głowa - część ciała człowieka lub zwierzęcia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:  łepetyna

Cytaty

Bijąc po łapach i po łydkach, a silnym strumieniem wody po czerepach i tułowiach, odrzuciliśmy napastników za burtę.

źródło: NKJP: Henryk Mąka: Piraci znów atakują, 1995

[...] tłuściutki, krótkonogi grubasek, już klapie przed Obarą zdeptanymi sandałami, w jakimś niby wojskowym podskoku, ponownie nadstawia słońcu łysy czerep.

źródło: NKJP: Ryszard Wójcik: Coś się kończy, Miesięcznik Literacki, 1970

W przebitce grób dziecka. Odnalazła ciało. Zbliżenie na czerep. Wściekły krzyk - To nie ten! Ten ma jasne włoski, mój syn był brunetem!

źródło: NKJP: Beata Pawlak: Encore, jeszcze raz..., Gazeta Wyborcza, 1997-03-21

2. czaszka

Definicja

książk. 
czaszka - ogół kości głowy tworzących osłonę chroniącą mózg

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Cytaty

Próbował pośród drzew odnaleźć drogę, którą pokonywał latem. Wtedy była żółtawa, pylista, kamienie wystawały jak białe czerepy.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955

[...] obrany na początku drogi kierunek zapewnił ludzkości przetrwanie. Albo inaczej: być może przetrwali tylko ci ewolucyjni przodkowie człowieka, którzy poszli w tym właśnie kierunku. Po innych pozostały szkielety, czerepy i kości.

źródło: NKJP: Wiktor Osiatyński: Zrozumieć świat: rozmowy z uczonymi 25 lat później, 2009

3. siedlisko myśli

Definicja

pot. 
głowa człowieka rozumiana jako siedlisko jego myśli i uczuć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  głowa

Cytaty

Momentalnie nogi się pod nim ugięły, [...] a rachityczna resztka myśli pierzchła precz z i tak pustego czerepu[...].

źródło: NKJP: Internet

Wszystko w tych durnych czerepach pomieszane. Co za kretynizm!

źródło: NKJP: Internet

[...] pomyślał, że najchętniej walnąłby go lichtarzem w ten zarozumiały, podstępny czerep.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

4. płytki ceramicznej

Definicja

hutn. 
wypalony materiał ceramiczny lub inny, z którego zrobione są naczynia, płytki ścienne lub podłogowe albo inne rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Cytaty

Charakterystyczne są w szczególności wyroby wykonane z wypolerowanej czarnej ceramiki o wyszukanych kształtach, o czerepach grubości od 2 do 4 mm.

źródło: NKJP: Internet

Od ponad 50 lat Gruppo Colorobbia [...] wytwarza produkty na bazie metali szlachetnych do dekoracji artystycznej i przemysłowej ceramiki i szkła. W ich skład wchodzą metale szlachetne [...] które, nałożone na czerep, w późniejszej obróbce termicznej tworzą film metaliczny ściśle związany z podłożem końcowego wyrobu.

źródło: Internet: colorobbia.pl

[...] płytki ścienne i podłogowe [...] wypalane są z gliny. Do masy glinianej, z której są formowane, dodawana jest krzemionka [...]. W zależności od rodzaju użytej gliny czerep może być biały lub czerwony.

źródło: NKJP: Materiał o stu twarzach, Dziennik Polski, 2001-10-24

W zależności od rodzaju płytki, czerep może być uformowany z masy gresowej, klinkierowej lub po prostu ceramicznej (czerwonej lub białej). Od tego z czego i w jaki sposób został wyprodukowany czerep, zależy większość właściwości fizycznych płytki.

źródło: Internet: monikagibes.wordpress.com

5. rozbitej butelki

Definicja

książk. 
kawałek stłuczonego naczynia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  skorupa

Cytaty

XX bierze ze stołu flaszkę, rozbija o stół dolną część flaszki, w dłoni zostaje mu czerep.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 3, 1974

Gliny sami nakopiemy, trochę cegieł nazbieramy i czerepów z talerzy naznosimy.

źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952

Data ostatniej modyfikacji: 03.04.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj