Chronologizacja
Wcześniej (od 1415) w postaci bot, boty (SStp)
Pochodzenie
może st.czes. bot
z st.fr. bot
1. na nodze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bucisko |
Połączenia
- drugi, lewy, prawy, jeden but; damskie, męskie; futbolowe, górskie, kowbojskie, lekkoatletyczne, narciarskie, piłkarskie, specjalne, sportowe, strażackie, turystyczne, wojskowe, wyczynowe, żołnierskie; drewniane, gumowe, skórzane, zamszowe; ciężkie, miękkie, płytkie, podbite (gwoździami), podkute, sznurowane, wiązane, wysokie, zapinane na rzepy; białe, czarne, ...; błyszczące, lśniące, świecące; dobre, mocne, porządne, solidne; duże, ciasne, małe, wielkie; niewygodne, odpowiednie; brudne, czyste, niewyczyszczone, przemoczone, przemoknięte, ubłocone, zabłocone; rozchodzone; dziurawe; jesienne, zimowe; zwykłe, eleganckie, markowe, modne, nowe, stare, zniszczone, znoszone buty; buty dziecięce; robocze; trekkingowe, treningowe, traperskie, wspinaczkowe; filcowe, tekstylne; oficerskie, ortopedyczne; włoskie
- buty kowbojki, lakierki, pionierki, traktory; buty numer ileś, rozmiar ileś
- buty firmy, marki jakiejś; typu balerinki, mokasyny, traper, ...
- buty dla dziecka; do biegania, do grania, do tańca; do kostki, do kolan; ze skóry
- buty za kostkę; na zimę; na zmianę
- buty z cholewami, z cholewkami; z łyżwami; z ostrogami; z rakami
- buty na kołkach, na koturnie; na obcasie, na obcasach, na szpilkach; na słoninie, na traktorach
- buty i bielizna, buty i czapka, dres i buty; dżinsy i buty, garnitur i buty, kapelusz i buty, kijki i buty, koszula i buty, koszulka i buty, kurtka i buty, mundur i buty, narty i buty, odzież i buty, podkoszulek i buty, rękawiczki i buty, skarpetki i buty, spodnie i buty, torba i buty, torebka i buty, ubranie i buty, wiązania i buty
- para butów; cholewa, czubek, koniec, krawędź, podeszwa, szpic buta, sznurowadła butów; rozmiar; ślady; stukot, tupot; połysk; reklamacja, wybieranie, wyczyszczenie, zmiana; model, numer; odcisk; czyszczenie, dopasowanie butów
- szczotka, pasta, wkładki, wycieraczka do butów; sznurowadło, sznurówka do/u/z buta
- ochraniacze; szafka, worek; skóra na buty
- pudełko po butach; człowiek, facet; obcasy, podeszwy, sznurowadła, sznurówki w butach
- but spada (z nogi); buty cisną; grzęzną (w błocie), postukują, skrzypią, szurają, ślizgają się, walą (o/w bruk), zastukały
- nosić; nałożyć/nakładać, włożyć/wkładać, wzuć/wzuwać, !?założyć/!?zakładać; sznurować, zawiązać; ściągnąć/ściągać, zdjąć/zdejmować, zmienić, zzuć/zzuwać; zedrzeć; wycierać; czyścić, wyglansować, wypastować, wypolerować; naprawić/naprawiać, reperować, szyć buty
- kopać, kopnąć butem
- być, chodzić bez butów
- ubrany; spodnie wpuszczone/wpuszczane w buty
- być, chodzić w butach
- głupi jak but (z lewej nogi)
Cytaty
|
Obejrzałem się: przyglądał mi się wysoki mężczyzna w białym fartuchu, białych spodniach i kremowych butach ze śmiesznymi, wydłużonymi noskami, strasznie, strasznie wielki. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002 |
|
|
Nosił granatową bluzę z wykładanym kołnierzem, czapkę z nazwą szkoły marynarki wojennej na otoku, szerokie spodnie z grubego sukna, mocne buty podkute gwoździami i zachwycający pas z kotwicą na klamrze. źródło: NKJP: Michał Komar: Bstuariusz codzienny, 2003 |
|
|
Siadła obok niego i zdjęła buty ze strudzonych długą, pieszą wędrówką stóp. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wielką miłość tanio sprzedam, 2003 |
|
|
Przed wejściem do świątyń wierni zzuwali buty i obmywali twarze, dłonie i stopy. Ablucja była przygotowaniem do modlitwy. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
To średnia frajda iść tak po odciskach czyichś butów i czekać, aż ten z przodu poleci do nieba. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Góra Trzech Szkieletów, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | but |
buty |
|
| D. | buta |
butów |
|
| C. | butowi |
butom |
|
| B. | but kwestion. buta |
buty |
|
| N. | butem |
butami |
|
| Ms. | bucie |
butach |
|
| W. | bucie |
buty |
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne w połączeniu: założyć/zakładać buty
2. w szkole
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła
Relacje znaczeniowe
Cytaty
|
Zaraz semestr się kończy a ja mam buta z matmy i polskiego. A nawet nie zabieram się za zaliczanie tego. Ale nie, no, jutro wezmę się za matmę. źródło: Internet: photoblog.pl/smokyblack/163592898 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | but |
buty |
|
| D. | buta |
butów |
|
| C. | butowi |
butom |
|
| B. | buta |
buty |
|
| N. | butem |
butami |
|
| Ms. | bucie |
butach |
|
| W. | bucie |
buty |