UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

usposobić

Chronologizacja

1814, SL

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. usposobię
usposobimy
2 os. usposobisz
usposobicie
3 os. usposobi
usposobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. usposobiłem
+(e)m usposobił
usposobiłam
+(e)m usposobiła
usposobiłom
+(e)m usposobiło
usposobiliśmy
+(e)śmy usposobili
usposobiłyśmy
+(e)śmy usposobiły
2 os. usposobiłeś
+(e)ś usposobił
usposobiłaś
+(e)ś usposobiła
usposobiłoś
+(e)ś usposobiło
usposobiliście
+(e)ście usposobili
usposobiłyście
+(e)ście usposobiły
3 os. usposobił
usposobiła
usposobiło
usposobili
usposobiły

bezosobnik: usposobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. usposóbmy
2 os. usposób
usposóbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. usposobiłbym
bym usposobił
usposobiłabym
bym usposobiła
usposobiłobym
bym usposobiło
usposobilibyśmy
byśmy usposobili
usposobiłybyśmy
byśmy usposobiły
2 os. usposobiłbyś
byś usposobił
usposobiłabyś
byś usposobiła
usposobiłobyś
byś usposobiło
usposobilibyście
byście usposobili
usposobiłybyście
byście usposobiły
3 os. usposobiłby
by usposobił
usposobiłaby
by usposobiła
usposobiłoby
by usposobiło
usposobiliby
by usposobili
usposobiłyby
by usposobiły

bezosobnik: usposobiono by

bezokolicznik: usposobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usposobiwszy

gerundium: usposobienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. usposobienie
usposobienia
D. usposobienia
usposobień
C. usposobieniu
usposobieniom
B. usposobienie
usposobienia
N. usposobieniem
usposobieniami
Ms. usposobieniu
usposobieniach
W. usposobienie
usposobienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: usposobiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. usposobiony
usposobiony
usposobiony
usposobione
usposobiona
D. usposobionego
usposobionego
usposobionego
usposobionego
usposobionej
C. usposobionemu
usposobionemu
usposobionemu
usposobionemu
usposobionej
B. usposobionego
usposobionego
usposobiony
usposobione
usposobioną
N. usposobionym
usposobionym
usposobionym
usposobionym
usposobioną
Ms. usposobionym
usposobionym
usposobionym
usposobionym
usposobionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. usposobieni
usposobieni
usposobione
usposobione
D. usposobionych
usposobionych
usposobionych
usposobionych
C. usposobionym
usposobionym
usposobionym
usposobionym
B. usposobionych
usposobionych
usposobionych
usposobione
N. usposobionymi
usposobionymi
usposobionymi
usposobionymi
Ms. usposobionych
usposobionych
usposobionych
usposobionych

odpowiednik aspektowy: usposabiać

Pochodzenie

Z przedrostkiem u- od czasownika sposobić (< psł. *sъ-posobiti 'uczynić coś według siebie, dla własnych potrzeb')

1. nastroić

Definicja

spowodować, że ktoś ma określony nastrój lub stosunek do kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nastroić

Połączenia

  • bojowo, dobrze, łaskawie, krytycznie, niechętnie, nieprzychylnie, pogodnie, przychylnie, przyjacielsko, przyjaźnie, wrogo, życzliwie; fanatycznie, nacjonalistycznie, pacyfistycznie, patriotycznie, romantycznie; cholerycznie, flegmatycznie usposobiony

Cytaty

Kapitan w czasie krótkiej odprawy w hotelu od razu dobrze usposobił mnie do siebie.

źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Wolne miasto, 2002

Najbliższe dni usposobią Cię miło i radośnie, pozwolą się cieszyć pełnią wiosny [...].

źródło: NKJP: Jakub Ciećkiewicz: Horoskop, Dziennik Polski, 2006-04-29

[...] całokształt działalności kongresmana na pewno nie usposobi do niego ławników przychylnie.

źródło: NKJP: Tomasz Zalewski: Żelazny Tom i szeryfowie, Polityka, 2005-10-15

[...] zawsze była uśmiechnięta i życzliwie usposobiona do całego świata [...].

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Osiedle prominentów, 1997

Jest usposobiony filantropijnie i z chęcią popiera akcje dobroczynne.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + usposobić +
KOGO + JAK + (do KOGO/CZEGO)

2. zachęcić

Definicja

sprawić, że ktoś ma chęć coś zrobić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • usposobić do rozmów

Cytaty

Ton listu był bardzo umiarkowany i to miało usposobić kanclerza do bezpośrednich rozmów.

źródło: NKJP: Robert Łoś: Wschodnia polityka kanclerza Konrada Adenauera,

[...] przestrzeganie diety wegetariańskiej przez zdrowego człowieka pozwoli mu zachować zdrowie i jednocześnie usposobi do myślenia o sprawach duchowych.

źródło: NKJP: Maria A., Dorota M., Miłosz Woźniak: Cudowny lek – mocz. Tradycja urynoterapii, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 1994-03-01

Muzułmanie zabili chrześcijan wychodzących z pasterki, [...] a Mosad ich do tego usposobił.

źródło: NKJP: Internet

Moje pytania o finanse denerwują kierownika ekonomicznego. Nie jest usposobiony do poważnej rozmowy.

źródło: NKJP: Witold Gadomski: Chłopi ’97, Gazeta Wyborcza, 1997-05-23

Po całym dniu szkolnej harówki nie bardzo był usposobiony do tego rodzaju wysiłków [...].

źródło: NKJP: Leon Kruczkowski: Szkice z piekła uczciwych, 1963

Składnia

bez ograniczeń + usposobić +
KOGO + do CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj