UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przyczepić się

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. czepić

1. o błocie

Definicja

zahaczywszy o coś lub przykleiwszy się, przywrzeć do czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  uczepić się, zaczepić się
antonimy:  odczepić się, odszczepić się
hiperonimy:  przywrzeć

Cytaty

Roślina żywiciela wydziela do środowiska związek chemiczny stymulujący wytworzenie haustorium – ssawki pozwalającej pasożytowi przyczepić się do korzenia żywiciela i korzystać z jego metabolitów.

źródło: KWSJP: Leszek S. Jankiewicz: Regulatory wzrostu i rozwoju roślin: zastosowanie w ogrodnictwie, rolnictwie, leśnictwie i w kulturach tkanek, 1997

Na szczęście wiatr szybko suszył moczony wodą metal i zdmuchiwał lodowe bryłki, zanim zdołały przyczepić się do nadbudówek.

źródło: KWSJP: Lesław Furmaga: Lot Pingwina, 1983

Do obcasów szpilek przyczepiły się grudki ziemi i sucha trawa.

źródło: KWSJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Pewnego dnia bezimienna rzeka pamiątek, wyciąganych z ukrycia i naprędce spieniężanych, wyrzuciła na brzeg zaręczynowy pierścionek Kazimierza Krasnowolskiego, w pudełeczku wyścielonym miękkim aksamitem, do którego jak wodorosty przyczepiły się okruchy przedwojennego tytoniu.

źródło: KWSJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepię się
przyczepimy się
2 os. przyczepisz się
przyczepicie się
3 os. przyczepi się
przyczepią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłem się
+(e)m się przyczepił
przyczepiłam się
+(e)m się przyczepiła
przyczepiłom się
+(e)m się przyczepiło
przyczepiliśmy się
+(e)śmy się przyczepili
przyczepiłyśmy się
+(e)śmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłeś się
+(e)ś się przyczepił
przyczepiłaś się
+(e)ś się przyczepiła
przyczepiłoś się
+(e)ś się przyczepiło
przyczepiliście się
+(e)ście się przyczepili
przyczepiłyście się
+(e)ście się przyczepiły
3 os. przyczepił się
przyczepiła się
przyczepiło się
przyczepili się
przyczepiły się

bezosobnik: przyczepiono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepmy się
2 os. przyczep się
przyczepcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłbym się
bym się przyczepił
przyczepiłabym się
bym się przyczepiła
przyczepiłobym się
bym się przyczepiło
przyczepilibyśmy się
byśmy się przyczepili
przyczepiłybyśmy się
byśmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłbyś się
byś się przyczepił
przyczepiłabyś się
byś się przyczepiła
przyczepiłobyś się
byś się przyczepiło
przyczepilibyście się
byście się przyczepili
przyczepiłybyście się
byście się przyczepiły
3 os. przyczepiłby się
by się przyczepił
przyczepiłaby się
by się przyczepiła
przyczepiłoby się
by się przyczepiło
przyczepiliby się
by się przyczepili
przyczepiłyby się
by się przyczepiły

bezosobnik: przyczepiono by się

bezokolicznik: przyczepić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyczepiwszy się

gerundium: przyczepienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przyczepienie się
przyczepienia się
D. przyczepienia się
przyczepień się
C. przyczepieniu się
przyczepieniom się
B. przyczepienie się
przyczepienia się
N. przyczepieniem się
przyczepieniami się
Ms. przyczepieniu się
przyczepieniach się
W. przyczepienie się
przyczepienia się

odpowiednik aspektowy: przyczepiać się

Składnia

bez ograniczeń + przyczepić się +
do CZEGO

2. o natręcie

Definicja

pot. 
narzucić komuś swoją obecność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  doczepić się, przypałętać się, przypętać się, przypiąć się, uczepić się
antonimy:  odczepić się
hiperonimy:  narzucić się

Cytaty

Jeden z gimnazistów ze starszej klasy, którego przyprowadziła Nina, przyczepił się do Wieroczki i wciąż zapraszał ją do tańca.

źródło: KWSJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Prawdę mówiąc, dziwne to, że właśnie do pana tak się przyczepiły te dokuczliwe owady.

źródło: KWSJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

W podmiejskiej kolejce przyczepił się do nas jakiś jegomość. Żartował. Próbował wciągnąć w rozmowę. Irena, przyzwyczajona do męskich zaczepek i umiejąca sobie radzić z natrętami, przeganiała go dość ostro.

źródło: KWSJP: Joanna Olczak-Ronikierowa: W ogrodzie pamięci, 2002

W chwili, kiedy dziewczyna weszła na blat, przyczepił się pijany mężczyzna. Mógł mieć około 20 lat. Był wulgarny.

źródło: KWSJP: Joanna Skrzypczak: Gazeta Wrocławska nr 30/07, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepię się
przyczepimy się
2 os. przyczepisz się
przyczepicie się
3 os. przyczepi się
przyczepią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłem się
+(e)m się przyczepił
przyczepiłam się
+(e)m się przyczepiła
przyczepiłom się
+(e)m się przyczepiło
przyczepiliśmy się
+(e)śmy się przyczepili
przyczepiłyśmy się
+(e)śmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłeś się
+(e)ś się przyczepił
przyczepiłaś się
+(e)ś się przyczepiła
przyczepiłoś się
+(e)ś się przyczepiło
przyczepiliście się
+(e)ście się przyczepili
przyczepiłyście się
+(e)ście się przyczepiły
3 os. przyczepił się
przyczepiła się
przyczepiło się
przyczepili się
przyczepiły się

bezosobnik: przyczepiono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepmy się
2 os. przyczep się
przyczepcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłbym się
bym się przyczepił
przyczepiłabym się
bym się przyczepiła
przyczepiłobym się
bym się przyczepiło
przyczepilibyśmy się
byśmy się przyczepili
przyczepiłybyśmy się
byśmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłbyś się
byś się przyczepił
przyczepiłabyś się
byś się przyczepiła
przyczepiłobyś się
byś się przyczepiło
przyczepilibyście się
byście się przyczepili
przyczepiłybyście się
byście się przyczepiły
3 os. przyczepiłby się
by się przyczepił
przyczepiłaby się
by się przyczepiła
przyczepiłoby się
by się przyczepiło
przyczepiliby się
by się przyczepili
przyczepiłyby się
by się przyczepiły

bezosobnik: przyczepiono by się

bezokolicznik: przyczepić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyczepiwszy się

gerundium: przyczepienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przyczepienie się
przyczepienia się
D. przyczepienia się
przyczepień się
C. przyczepieniu się
przyczepieniom się
B. przyczepienie się
przyczepienia się
N. przyczepieniem się
przyczepieniami się
Ms. przyczepieniu się
przyczepieniach się
W. przyczepienie się
przyczepienia się

odpowiednik aspektowy: przyczepiać się

Składnia

Rzżywotny + przyczepić się +
(do KOGO)

3. do podwładnych

Definicja

pot. 
zgłosić pretensje w sprawie, która mówiącemu wydaje się nieistotna

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  czepić się, przypiąć się, uczepić się

Cytaty

Przyczepili się także do Kisłowa, że za wcześnie puścił pociąg...

źródło: KWSJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Rottger przyczepi się, że patrol zdekompletowany.

źródło: KWSJP: Zbigniew Krempf: Resztę pozostaw bogom, 1966

Zbyszek Herbert uprawia moralną czystość, bezkompromisowość i wierność samemu sobie trochę na pokaz, ale w tak solidnym gatunku, że nie można przyczepić się do niczego i nie można odpłacić mu niczym poniżej głębokiego szacunku.

źródło: KWSJP: Konstanty Pieńkosz: Liczba najbardziej pojedyncza, Literatura nr 2, 1984

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepię się
przyczepimy się
2 os. przyczepisz się
przyczepicie się
3 os. przyczepi się
przyczepią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłem się
+(e)m się przyczepił
przyczepiłam się
+(e)m się przyczepiła
przyczepiłom się
+(e)m się przyczepiło
przyczepiliśmy się
+(e)śmy się przyczepili
przyczepiłyśmy się
+(e)śmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłeś się
+(e)ś się przyczepił
przyczepiłaś się
+(e)ś się przyczepiła
przyczepiłoś się
+(e)ś się przyczepiło
przyczepiliście się
+(e)ście się przyczepili
przyczepiłyście się
+(e)ście się przyczepiły
3 os. przyczepił się
przyczepiła się
przyczepiło się
przyczepili się
przyczepiły się

bezosobnik: przyczepiono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepmy się
2 os. przyczep się
przyczepcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłbym się
bym się przyczepił
przyczepiłabym się
bym się przyczepiła
przyczepiłobym się
bym się przyczepiło
przyczepilibyśmy się
byśmy się przyczepili
przyczepiłybyśmy się
byśmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłbyś się
byś się przyczepił
przyczepiłabyś się
byś się przyczepiła
przyczepiłobyś się
byś się przyczepiło
przyczepilibyście się
byście się przyczepili
przyczepiłybyście się
byście się przyczepiły
3 os. przyczepiłby się
by się przyczepił
przyczepiłaby się
by się przyczepiła
przyczepiłoby się
by się przyczepiło
przyczepiliby się
by się przyczepili
przyczepiłyby się
by się przyczepiły

bezosobnik: przyczepiono by się

bezokolicznik: przyczepić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyczepiwszy się

gerundium: przyczepienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przyczepienie się
przyczepienia się
D. przyczepienia się
przyczepień się
C. przyczepieniu się
przyczepieniom się
B. przyczepienie się
przyczepienia się
N. przyczepieniem się
przyczepieniami się
Ms. przyczepieniu się
przyczepieniach się
W. przyczepienie się
przyczepienia się

odpowiednik aspektowy: przyczepiać się

Składnia

Rzosobowy + przyczepić się +
(do KOGO/CZEGO) + (że ZDANIE)

4. o melodii

Definicja

pot. 
zająć uwagę wbrew czyjeś woli

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

„Marzenia i rzeczywistość. Marzenia i rzeczywistość...” - powtarzałam w myśli ten uparty refren. Przyczepił się do mnie na zasadzie melodii, którą chcąc nie chcąc nuci się lub gwiżdże, chociaż wcale nam się nie podoba.

źródło: KWSJP: Krystyna Nepomucka: Miłość niedoskonała, 1978

Ale z tego wszystkiego przyczepiła się do mnie jedna myśl i już nie mogłem się jej pozbyć.

źródło: KWSJP: Maria Jarochowska: Najgorsza chwila życia, 1959

Słyszałem tylko klik-klak zielonej sprężynówki. Przyczepił się do mnie ten dźwięk.

źródło: KWSJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepię się
przyczepimy się
2 os. przyczepisz się
przyczepicie się
3 os. przyczepi się
przyczepią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłem się
+(e)m się przyczepił
przyczepiłam się
+(e)m się przyczepiła
przyczepiłom się
+(e)m się przyczepiło
przyczepiliśmy się
+(e)śmy się przyczepili
przyczepiłyśmy się
+(e)śmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłeś się
+(e)ś się przyczepił
przyczepiłaś się
+(e)ś się przyczepiła
przyczepiłoś się
+(e)ś się przyczepiło
przyczepiliście się
+(e)ście się przyczepili
przyczepiłyście się
+(e)ście się przyczepiły
3 os. przyczepił się
przyczepiła się
przyczepiło się
przyczepili się
przyczepiły się

bezosobnik: przyczepiono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepmy się
2 os. przyczep się
przyczepcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłbym się
bym się przyczepił
przyczepiłabym się
bym się przyczepiła
przyczepiłobym się
bym się przyczepiło
przyczepilibyśmy się
byśmy się przyczepili
przyczepiłybyśmy się
byśmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłbyś się
byś się przyczepił
przyczepiłabyś się
byś się przyczepiła
przyczepiłobyś się
byś się przyczepiło
przyczepilibyście się
byście się przyczepili
przyczepiłybyście się
byście się przyczepiły
3 os. przyczepiłby się
by się przyczepił
przyczepiłaby się
by się przyczepiła
przyczepiłoby się
by się przyczepiło
przyczepiliby się
by się przyczepili
przyczepiłyby się
by się przyczepiły

bezosobnik: przyczepiono by się

bezokolicznik: przyczepić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyczepiwszy się

gerundium: przyczepienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przyczepienie się
przyczepienia się
D. przyczepienia się
przyczepień się
C. przyczepieniu się
przyczepieniom się
B. przyczepienie się
przyczepienia się
N. przyczepieniem się
przyczepieniami się
Ms. przyczepieniu się
przyczepieniach się
W. przyczepienie się
przyczepienia się

Składnia

Rznieżywotny + przyczepić się +
do KOGO

5. o chorobie

Definicja

pot. 
stać się dokuczliwą i długo trwającą dolegliwością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przyplątać się
hiperonimy:  zaatakować

Cytaty

Ja muszę wykonać u matki dezynfekcję. Przykro mi - zwrócił się do Janinki - to będzie nieprzyjemne, ale mam tylko jodynę, a muszę mieć pewność, że żadne świństwo się do pani nie przyczepi.

źródło: KWSJP: Barbara Nawrocka-Dońska: Stolik z fotografią, 1975

Przyczepiło się przeziębienie, grypa, ropne zatoki, katar, kaszel, ból gardła. I tak w kółko przez prawie 4 miesiące.

źródło: Internet

Przyczepiło się to dziadostwo (mówię o grypie) znienacka, walnęło w łeb i dało po kościach…

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepię się
przyczepimy się
2 os. przyczepisz się
przyczepicie się
3 os. przyczepi się
przyczepią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłem się
+(e)m się przyczepił
przyczepiłam się
+(e)m się przyczepiła
przyczepiłom się
+(e)m się przyczepiło
przyczepiliśmy się
+(e)śmy się przyczepili
przyczepiłyśmy się
+(e)śmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłeś się
+(e)ś się przyczepił
przyczepiłaś się
+(e)ś się przyczepiła
przyczepiłoś się
+(e)ś się przyczepiło
przyczepiliście się
+(e)ście się przyczepili
przyczepiłyście się
+(e)ście się przyczepiły
3 os. przyczepił się
przyczepiła się
przyczepiło się
przyczepili się
przyczepiły się

bezosobnik: przyczepiono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przyczepmy się
2 os. przyczep się
przyczepcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przyczepiłbym się
bym się przyczepił
przyczepiłabym się
bym się przyczepiła
przyczepiłobym się
bym się przyczepiło
przyczepilibyśmy się
byśmy się przyczepili
przyczepiłybyśmy się
byśmy się przyczepiły
2 os. przyczepiłbyś się
byś się przyczepił
przyczepiłabyś się
byś się przyczepiła
przyczepiłobyś się
byś się przyczepiło
przyczepilibyście się
byście się przyczepili
przyczepiłybyście się
byście się przyczepiły
3 os. przyczepiłby się
by się przyczepił
przyczepiłaby się
by się przyczepiła
przyczepiłoby się
by się przyczepiło
przyczepiliby się
by się przyczepili
przyczepiłyby się
by się przyczepiły

bezosobnik: przyczepiono by się

bezokolicznik: przyczepić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyczepiwszy się

gerundium: przyczepienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przyczepienie się
przyczepienia się
D. przyczepienia się
przyczepień się
C. przyczepieniu się
przyczepieniom się
B. przyczepienie się
przyczepienia się
N. przyczepieniem się
przyczepieniami się
Ms. przyczepieniu się
przyczepieniach się
W. przyczepienie się
przyczepienia się

Składnia

Rznieżywotny + przyczepić się +
(do KOGO)
Data ostatniej modyfikacji: 23.03.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj