UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyrżnąć

Chronologizacja

1614, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. rżnąć

1. w drewnie

Definicja

wyciąć w czymś jakieś wzory lub figury z jakiegoś materiału

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł rzemiosło

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyrzezać

Cytaty

Gdybyśmy byli chłopcami, na pewno jeden z nas miałby scyzoryk, można by na tej ławce wyrżnąć imiona i datę.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Na własny użytek ukułem sobie historię o niepiśmiennym cieśli, który miał wyrżnąć w belce napis, jaki dostał na papierze od skryby.

źródło: NKJP: Marcin Twaróg: Pierwocha, znaczy najlepsza, Trybuna Śląska, 2003-11-14

Zostawił wówczas warsztacik na długie miesiące, tam, gdzie go po raz pierwszy postawił, na uczniowskim biurku, kupionym w tanim składzie i pełnym starych plam z atramentu oraz pękatych serc wyrżniętych scyzorykiem.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Kukły, jak i sam pal, były wyrżnięte z drewna i odziane w barwne kiedyś, a teraz mocno już wypłowiałe gałganki - niby ubranka.

źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Dom nad Oniego, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnę
wyrżniemy
2 os. wyrżniesz
wyrżniecie
3 os. wyrżnie
wyrżną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłem
+(e)m wyrżnął
wyrżnęłam
+(e)m wyrżnęła
wyrżnęłom
+(e)m wyrżnęło
wyrżnęliśmy
+(e)śmy wyrżnęli
wyrżnęłyśmy
+(e)śmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłeś
+(e)ś wyrżnął
wyrżnęłaś
+(e)ś wyrżnęła
wyrżnęłoś
+(e)ś wyrżnęło
wyrżnęliście
+(e)ście wyrżnęli
wyrżnęłyście
+(e)ście wyrżnęły
3 os. wyrżnął
wyrżnęła
wyrżnęło
wyrżnęli
wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnijmy
2 os. wyrżnij
wyrżnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłbym
bym wyrżnął
wyrżnęłabym
bym wyrżnęła
wyrżnęłobym
bym wyrżnęło
wyrżnęlibyśmy
byśmy wyrżnęli
wyrżnęłybyśmy
byśmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłbyś
byś wyrżnął
wyrżnęłabyś
byś wyrżnęła
wyrżnęłobyś
byś wyrżnęło
wyrżnęlibyście
byście wyrżnęli
wyrżnęłybyście
byście wyrżnęły
3 os. wyrżnąłby
by wyrżnął
wyrżnęłaby
by wyrżnęła
wyrżnęłoby
by wyrżnęło
wyrżnęliby
by wyrżnęli
wyrżnęłyby
by wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto by

bezokolicznik: wyrżnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wyrżnąwszy

gerundium: wyrżnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrżnięcie
wyrżnięcia
D. wyrżnięcia
wyrżnięć
C. wyrżnięciu
wyrżnięciom
B. wyrżnięcie
wyrżnięcia
N. wyrżnięciem
wyrżnięciami
Ms. wyrżnięciu
wyrżnięciach
W. wyrżnięcie
wyrżnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrżnięty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyrżnięty
wyrżnięty
wyrżnięty
wyrżnięte
wyrżnięta
D. wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętej
C. wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętej
B. wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżnięty
wyrżnięte
wyrżniętą
N. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętą
Ms. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyrżnięci
wyrżnięci
wyrżnięte
wyrżnięte
D. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
C. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
B. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżnięte
N. wyrżniętymi
wyrżniętymi
wyrżniętymi
wyrżniętymi
Ms. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych

odpowiedniki aspektowe: rżnąć , wyrzynać

Składnia

bez ograniczeń + wyrżnąć +
CO + (CZYM) + na CZYM | w CZYM

2. drzewa

Definicja

ściąć wszystkie rośliny na danym obszarze

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyciąć

Cytaty

Część drzew już wyrżnęli, reszta wkrótce zniknie. Pod topór ...

źródło: Internet: zary-zagan.regionalna.pl/ps-276931-dzialkowcom-tez-wyrzna-drzewa/

Niech pan X wyrżnie topole czym prędzej i zaleje je betonem.

źródło: Internet: http://www.strzelecopolski.pl/artykul/topole-do-wycinki-niepredko

Obraz łąk pod Drzewicami jest żałosny. Sterczą wyrżnięte kikuty drzew, leżą porozrzucane gałęzie. I butelki po nalewkach.

źródło: Internet: https://www.ppr.pl/wiadomosci/aktualnosci/wycieli-miliony-

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnę
wyrżniemy
2 os. wyrżniesz
wyrżniecie
3 os. wyrżnie
wyrżną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłem
+(e)m wyrżnął
wyrżnęłam
+(e)m wyrżnęła
wyrżnęłom
+(e)m wyrżnęło
wyrżnęliśmy
+(e)śmy wyrżnęli
wyrżnęłyśmy
+(e)śmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłeś
+(e)ś wyrżnął
wyrżnęłaś
+(e)ś wyrżnęła
wyrżnęłoś
+(e)ś wyrżnęło
wyrżnęliście
+(e)ście wyrżnęli
wyrżnęłyście
+(e)ście wyrżnęły
3 os. wyrżnął
wyrżnęła
wyrżnęło
wyrżnęli
wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnijmy
2 os. wyrżnij
wyrżnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłbym
bym wyrżnął
wyrżnęłabym
bym wyrżnęła
wyrżnęłobym
bym wyrżnęło
wyrżnęlibyśmy
byśmy wyrżnęli
wyrżnęłybyśmy
byśmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłbyś
byś wyrżnął
wyrżnęłabyś
byś wyrżnęła
wyrżnęłobyś
byś wyrżnęło
wyrżnęlibyście
byście wyrżnęli
wyrżnęłybyście
byście wyrżnęły
3 os. wyrżnąłby
by wyrżnął
wyrżnęłaby
by wyrżnęła
wyrżnęłoby
by wyrżnęło
wyrżnęliby
by wyrżnęli
wyrżnęłyby
by wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto by

bezokolicznik: wyrżnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wyrżnąwszy

gerundium: wyrżnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrżnięcie
wyrżnięcia
D. wyrżnięcia
wyrżnięć
C. wyrżnięciu
wyrżnięciom
B. wyrżnięcie
wyrżnięcia
N. wyrżnięciem
wyrżnięciami
Ms. wyrżnięciu
wyrżnięciach
W. wyrżnięcie
wyrżnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrżnięty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyrżnięty
wyrżnięty
wyrżnięty
wyrżnięte
wyrżnięta
D. wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętej
C. wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętej
B. wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżnięty
wyrżnięte
wyrżniętą
N. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętą
Ms. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyrżnięci
wyrżnięci
wyrżnięte
wyrżnięte
D. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
C. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
B. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżnięte
N. wyrżniętymi
wyrżniętymi
wyrżniętymi
wyrżniętymi
Ms. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych

odpowiednik aspektowy: wyrzynać

Składnia

bez ograniczeń + wyrżnąć +
CO

3. zabić

Definicja

pot. 
zamordować wiele osób lub zwierząt

Warianty

  • rzadziej wyrznąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyciąć
hiperonimy:  wymordować

Połączenia

  • wyrżnąć ludzi
  • wyrżnąć do nogi, w pień

Cytaty

Ukraińcy spalili wieś i wyrżnęli 182 polskich mieszkańców.

źródło: NKJP: Bogdan Wasztyl: Miękkie lądowanie, Dziennik Polski, 2005-03-25

[...] w 1945 roku wyskoczyła z dwójką dzieci przez okno, bo jakiś chłop ją ostrzegł, że w nocy przyjdą i wyrżną cały dwór.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2008

Na Białorusi począwszy od XVII wieku mniej więcej co 20 lat toczyły się wojny. Niektóre były potworne, jak ta z XVII wieku, kiedy car Aleksy wyrżnął połowę ludności, spalił wsie, zburzył wioski.

źródło: NKJP: Wojciech Maziarski: Tożsamość oskalpowana, Gazeta Wyborcza, 1999-01-23

Zbrodniarze, bydlęta! Rany boskie, powinno się spalić całą wieś, wyrżnąć drani do nogi.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995

Uważa też, że w Wielkiej Brytanii też w odruchu paniki niepotrzebnie wyrznięto kilkaset tysięcy sztuk bydła, kiedy wystarczyło tylko dokładnie ustalić ogniska choroby i je zlikwidować.

źródło: NKJP: Do Unii choćby dziś, Gazeta Krakowska, 2001-11-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnę
wyrżniemy
2 os. wyrżniesz
wyrżniecie
3 os. wyrżnie
wyrżną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłem
+(e)m wyrżnął
wyrżnęłam
+(e)m wyrżnęła
wyrżnęłom
+(e)m wyrżnęło
wyrżnęliśmy
+(e)śmy wyrżnęli
wyrżnęłyśmy
+(e)śmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłeś
+(e)ś wyrżnął
wyrżnęłaś
+(e)ś wyrżnęła
wyrżnęłoś
+(e)ś wyrżnęło
wyrżnęliście
+(e)ście wyrżnęli
wyrżnęłyście
+(e)ście wyrżnęły
3 os. wyrżnął
wyrżnęła
wyrżnęło
wyrżnęli
wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnijmy
2 os. wyrżnij
wyrżnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłbym
bym wyrżnął
wyrżnęłabym
bym wyrżnęła
wyrżnęłobym
bym wyrżnęło
wyrżnęlibyśmy
byśmy wyrżnęli
wyrżnęłybyśmy
byśmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłbyś
byś wyrżnął
wyrżnęłabyś
byś wyrżnęła
wyrżnęłobyś
byś wyrżnęło
wyrżnęlibyście
byście wyrżnęli
wyrżnęłybyście
byście wyrżnęły
3 os. wyrżnąłby
by wyrżnął
wyrżnęłaby
by wyrżnęła
wyrżnęłoby
by wyrżnęło
wyrżnęliby
by wyrżnęli
wyrżnęłyby
by wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto by

bezokolicznik: wyrżnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wyrżnąwszy

gerundium: wyrżnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrżnięcie
wyrżnięcia
D. wyrżnięcia
wyrżnięć
C. wyrżnięciu
wyrżnięciom
B. wyrżnięcie
wyrżnięcia
N. wyrżnięciem
wyrżnięciami
Ms. wyrżnięciu
wyrżnięciach
W. wyrżnięcie
wyrżnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrżnięty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyrżnięty
wyrżnięty
wyrżnięty
wyrżnięte
wyrżnięta
D. wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętej
C. wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętej
B. wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżnięty
wyrżnięte
wyrżniętą
N. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętą
Ms. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyrżnięci
wyrżnięci
wyrżnięte
wyrżnięte
D. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
C. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
B. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżnięte
N. wyrżniętymi
wyrżniętymi
wyrżniętymi
wyrżniętymi
Ms. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych

odpowiedniki aspektowe: rżnąć , wyrzynać

Składnia

bez ograniczeń + wyrżnąć +
KOGO/CO

4. kogoś w twarz

Definicja

pot. 
uderzyć z całej siły

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rąbnąć, rżnąć
hiperonimy:  uderzyć

Cytaty

Karol z całej siły wyrżnął syna w twarz.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu,1998

[...] Jagoda wzięła potężny zamach i wyrżnęła chłopaka pięścią prosto w nos.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem Kamień na szczycie Kroniki Drugiego Kręgu Księga I cz 2, 2005

Rycerz, zwinny mimo zbroi, wyrżnął trzeciego zbójcę w kolano rantem tarczy [...].

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Bosman tylko zwinął się w skoku, rozkrzyżował dłonie i waląc się z rozmachem na ziemię, wyrżnął agenta głową w piersi.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnę
wyrżniemy
2 os. wyrżniesz
wyrżniecie
3 os. wyrżnie
wyrżną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłem
+(e)m wyrżnął
wyrżnęłam
+(e)m wyrżnęła
wyrżnęłom
+(e)m wyrżnęło
wyrżnęliśmy
+(e)śmy wyrżnęli
wyrżnęłyśmy
+(e)śmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłeś
+(e)ś wyrżnął
wyrżnęłaś
+(e)ś wyrżnęła
wyrżnęłoś
+(e)ś wyrżnęło
wyrżnęliście
+(e)ście wyrżnęli
wyrżnęłyście
+(e)ście wyrżnęły
3 os. wyrżnął
wyrżnęła
wyrżnęło
wyrżnęli
wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnijmy
2 os. wyrżnij
wyrżnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłbym
bym wyrżnął
wyrżnęłabym
bym wyrżnęła
wyrżnęłobym
bym wyrżnęło
wyrżnęlibyśmy
byśmy wyrżnęli
wyrżnęłybyśmy
byśmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłbyś
byś wyrżnął
wyrżnęłabyś
byś wyrżnęła
wyrżnęłobyś
byś wyrżnęło
wyrżnęlibyście
byście wyrżnęli
wyrżnęłybyście
byście wyrżnęły
3 os. wyrżnąłby
by wyrżnął
wyrżnęłaby
by wyrżnęła
wyrżnęłoby
by wyrżnęło
wyrżnęliby
by wyrżnęli
wyrżnęłyby
by wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto by

bezokolicznik: wyrżnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wyrżnąwszy

gerundium: wyrżnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrżnięcie
wyrżnięcia
D. wyrżnięcia
wyrżnięć
C. wyrżnięciu
wyrżnięciom
B. wyrżnięcie
wyrżnięcia
N. wyrżnięciem
wyrżnięciami
Ms. wyrżnięciu
wyrżnięciach
W. wyrżnięcie
wyrżnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrżnięty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyrżnięty
wyrżnięty
wyrżnięty
wyrżnięte
wyrżnięta
D. wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżniętej
C. wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętemu
wyrżniętej
B. wyrżniętego
wyrżniętego
wyrżnięty
wyrżnięte
wyrżniętą
N. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętą
Ms. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyrżnięci
wyrżnięci
wyrżnięte
wyrżnięte
D. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
C. wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
wyrżniętym
B. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżnięte
N. wyrżniętymi
wyrżniętymi
wyrżniętymi
wyrżniętymi
Ms. wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych
wyrżniętych

Składnia

bez ograniczeń + wyrżnąć +
KOGO + (CZYM) + w CO

5. głową w ścianę

Definicja

pot. 
spowodować gwałtowne, silne zetknięcie się czegoś z czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rżnąć, uderzyć, walnąć, wyrżnąć się

Połączenia

  • wyrżnąć głową, łbem

Cytaty

Potknęłam się i wyrżnęłam twarzą w chodnik.

źródło: NKJP: Krzysztof Nałęcz: Reportaż, Gazeta Wyborcza, 1995-12-04

Wyrżnął czołem prosto w zlodowaciałą płytę chodnikową.

źródło: NKJP: Dagmara Półtorak: Tak trudno być mną!, 2010

Nasadą nosa wyrżnął o krawędź umywalki.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Resztki potłuczonych płytek leżały na podłodze, potknąłem się o nie i nieomal wyrżnąłem głową w ostry kant kominka.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnę
wyrżniemy
2 os. wyrżniesz
wyrżniecie
3 os. wyrżnie
wyrżną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłem
+(e)m wyrżnął
wyrżnęłam
+(e)m wyrżnęła
wyrżnęłom
+(e)m wyrżnęło
wyrżnęliśmy
+(e)śmy wyrżnęli
wyrżnęłyśmy
+(e)śmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłeś
+(e)ś wyrżnął
wyrżnęłaś
+(e)ś wyrżnęła
wyrżnęłoś
+(e)ś wyrżnęło
wyrżnęliście
+(e)ście wyrżnęli
wyrżnęłyście
+(e)ście wyrżnęły
3 os. wyrżnął
wyrżnęła
wyrżnęło
wyrżnęli
wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnijmy
2 os. wyrżnij
wyrżnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłbym
bym wyrżnął
wyrżnęłabym
bym wyrżnęła
wyrżnęłobym
bym wyrżnęło
wyrżnęlibyśmy
byśmy wyrżnęli
wyrżnęłybyśmy
byśmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłbyś
byś wyrżnął
wyrżnęłabyś
byś wyrżnęła
wyrżnęłobyś
byś wyrżnęło
wyrżnęlibyście
byście wyrżnęli
wyrżnęłybyście
byście wyrżnęły
3 os. wyrżnąłby
by wyrżnął
wyrżnęłaby
by wyrżnęła
wyrżnęłoby
by wyrżnęło
wyrżnęliby
by wyrżnęli
wyrżnęłyby
by wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto by

bezokolicznik: wyrżnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wyrżnąwszy

gerundium: wyrżnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrżnięcie
wyrżnięcia
D. wyrżnięcia
wyrżnięć
C. wyrżnięciu
wyrżnięciom
B. wyrżnięcie
wyrżnięcia
N. wyrżnięciem
wyrżnięciami
Ms. wyrżnięciu
wyrżnięciach
W. wyrżnięcie
wyrżnięcia

Składnia

bez ograniczeń + wyrżnąć +
CZYM + w CO | o CO

6. autem w drzewo

Definicja

pot. 
będąc w ruchu, gwałtownie zetknąć się z czymś, powodując uszkodzenie tego czegoś lub siebie samego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:  grzmotnąć, łupnąć, uderzyć, walnąć

Połączenia

  • wyrżnąć w drzewo

Cytaty

Włączył wsteczny i wyrżnął w auto, które stało za nim.

źródło: NKJP: Akademia humoru Aleksandra Trzaski, Dziennik Zachodni, 2009-02-13

Przy lądowaniu nie udało się odrzucić spadochronu i chyba nie odpaliły rakiety hamujące. W każdym razie wyrżnęli z dość dużą prędkością w ziemię [...].

źródło: NKJP: Internet

[...] błędnie ocenił odległość chmur od ziemi podczas lotu nurkowego (prognozy meteorologiczne określały ją na 1000 m) i wyrżnął z wielką prędkością w ziemię.

źródło: NKJP: Ryszard Badowski: Co dał światu lot Gagarina?, Polityka, 2007-03-17

Drzwi odskoczyły, wyrżnęły w stojące za blisko krzesło, odbiły się, wróciły.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnę
wyrżniemy
2 os. wyrżniesz
wyrżniecie
3 os. wyrżnie
wyrżną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłem
+(e)m wyrżnął
wyrżnęłam
+(e)m wyrżnęła
wyrżnęłom
+(e)m wyrżnęło
wyrżnęliśmy
+(e)śmy wyrżnęli
wyrżnęłyśmy
+(e)śmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłeś
+(e)ś wyrżnął
wyrżnęłaś
+(e)ś wyrżnęła
wyrżnęłoś
+(e)ś wyrżnęło
wyrżnęliście
+(e)ście wyrżnęli
wyrżnęłyście
+(e)ście wyrżnęły
3 os. wyrżnął
wyrżnęła
wyrżnęło
wyrżnęli
wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnijmy
2 os. wyrżnij
wyrżnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłbym
bym wyrżnął
wyrżnęłabym
bym wyrżnęła
wyrżnęłobym
bym wyrżnęło
wyrżnęlibyśmy
byśmy wyrżnęli
wyrżnęłybyśmy
byśmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłbyś
byś wyrżnął
wyrżnęłabyś
byś wyrżnęła
wyrżnęłobyś
byś wyrżnęło
wyrżnęlibyście
byście wyrżnęli
wyrżnęłybyście
byście wyrżnęły
3 os. wyrżnąłby
by wyrżnął
wyrżnęłaby
by wyrżnęła
wyrżnęłoby
by wyrżnęło
wyrżnęliby
by wyrżnęli
wyrżnęłyby
by wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto by

bezokolicznik: wyrżnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wyrżnąwszy

gerundium: wyrżnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrżnięcie
wyrżnięcia
D. wyrżnięcia
wyrżnięć
C. wyrżnięciu
wyrżnięciom
B. wyrżnięcie
wyrżnięcia
N. wyrżnięciem
wyrżnięciami
Ms. wyrżnięciu
wyrżnięciach
W. wyrżnięcie
wyrżnięcia

Składnia

bez ograniczeń + wyrżnąć +
w CO

7. przewrócić się

Definicja

pot. 
zmienić nagle pozycję ze stojącej na leżącą

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przewrócić się, runąć, upaść, wytrąbić się, wywalić się, wywrócić się

Cytaty

Zerwałem się, przebiegłem parę kroków i wyrżnąłem jak długi, gdy stopa trafiła na coś okrągłego, co umknęło spod niej jak lód spod łyżwy nowicjusza.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005

Poleciałam przez ganek do psa, żeby go wziąć do domu, i wyrżnęłam na mokrych schodkach [...].

źródło: NKJP: Internet

Chciałem zerwać się z krzesła i wykonać kilka fikołków w celu uczczenia tej wiekopomnej chwili, ale energii starczyło mi zaledwie na poderwanie się ze stołka i natychmiast jak długi wyrżnąłem o glebę.

źródło: NKJP: Internet

Z trudem złapał równowagę, cudem nie wyrżnął o skrzynki z ogórkami i nie nadział się na ostrze przekleństw ze strony handlarek.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnę
wyrżniemy
2 os. wyrżniesz
wyrżniecie
3 os. wyrżnie
wyrżną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłem
+(e)m wyrżnął
wyrżnęłam
+(e)m wyrżnęła
wyrżnęłom
+(e)m wyrżnęło
wyrżnęliśmy
+(e)śmy wyrżnęli
wyrżnęłyśmy
+(e)śmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłeś
+(e)ś wyrżnął
wyrżnęłaś
+(e)ś wyrżnęła
wyrżnęłoś
+(e)ś wyrżnęło
wyrżnęliście
+(e)ście wyrżnęli
wyrżnęłyście
+(e)ście wyrżnęły
3 os. wyrżnął
wyrżnęła
wyrżnęło
wyrżnęli
wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrżnijmy
2 os. wyrżnij
wyrżnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrżnąłbym
bym wyrżnął
wyrżnęłabym
bym wyrżnęła
wyrżnęłobym
bym wyrżnęło
wyrżnęlibyśmy
byśmy wyrżnęli
wyrżnęłybyśmy
byśmy wyrżnęły
2 os. wyrżnąłbyś
byś wyrżnął
wyrżnęłabyś
byś wyrżnęła
wyrżnęłobyś
byś wyrżnęło
wyrżnęlibyście
byście wyrżnęli
wyrżnęłybyście
byście wyrżnęły
3 os. wyrżnąłby
by wyrżnął
wyrżnęłaby
by wyrżnęła
wyrżnęłoby
by wyrżnęło
wyrżnęliby
by wyrżnęli
wyrżnęłyby
by wyrżnęły

bezosobnik: wyrżnięto by

bezokolicznik: wyrżnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wyrżnąwszy

gerundium: wyrżnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrżnięcie
wyrżnięcia
D. wyrżnięcia
wyrżnięć
C. wyrżnięciu
wyrżnięciom
B. wyrżnięcie
wyrżnięcia
N. wyrżnięciem
wyrżnięciami
Ms. wyrżnięciu
wyrżnięciach
W. wyrżnięcie
wyrżnięcia

Składnia

bez ograniczeń + wyrżnąć +
(o CO)
bez ograniczeń + wyrżnąć + bez ograniczeń
Data ostatniej modyfikacji: 29.04.2020
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj