UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dywan

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

tur. dīvān 'rada sułtańska, urząd; sala posiedzeń rady, sądu; pomieszczenie wyłożone poduszkami do siedzenia'

z pers. dīvān 'rejestr, spis; zbiór poematów'

1. tkanina

Definicja

gruba tkanina, którą kładzie się na podłodze dla wygody i ozdoby

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dywanik, kobierzec

Połączenia

  • wełniany; gruby, miękki, puszysty; biały, bordowy, czerwony…; orientalny, perski, turecki; cenny; nowy, stary; brudny dywan; dywan podwójny
  • dywan przed telewizorem
  • dywan na podłodze, na ścianach; o powierzchni jakiejś; w pokoju, w salonie
  • dywany i chodniki; dywany i wykładziny; meble i dywany
  • fabryka; sprzedaż; sprzedawcy; kolekcja dywanów
  • handel dywanami
  • trzepaczka do dywanów
  • sklep, stragany z dywanami
  • wzór; stopy na dywanie
  • dywan leży
  • tkać; rozłożyć, zwijać; wyczyścić/czyścić, odkurzyć/odkurzać, trzepać, wytrzepać; kupić dywan;
  • tkanie; czyszczenie, pranie, trzepanie dywanów
  • coś przykryte, wyłożone, wysłane dywanem
  • podnieść, zbierać coś z dywanu
  • upaść na dywan; potknąć się o dywan;
  • coś zawinięte w dywan
  • coś schowane, ukryte pod dywanem
  • leżeć, siedzieć, położyć się, ułożyć się, usiąść na dywanie

Cytaty

Tu poznała różnorodne techniki tkackie, wykonywała kraciaste chusty, sukna o splocie atłaskowym, żakardowe obrusy i wełniane dywany w kratę do okolicznych kościołów.

źródło: NKJP: Aleksander Błachowski: Polska Sztuka Ludowa, 1960

Biblioteka pełna perskich ksiąg, barwne dywany na podłodze i ścianach [...] sprawiały, że dom Massuda przypominał pracownię pisarza lub uczonego, a nie kwaterę wojownika.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

Biorąc pod uwagę fakt, że odkurzacz słabiej zbiera, czas odkurzania wydłuża się, co powoduje wzrost zużycia energii oraz przedwczesne niszczenie dywanów i wykładzin.

źródło: NKJP: Korzystać rozsądnie, Dziennik Polski, 2003-01-15

Jednocześnie do spółki z żoną tworzą warsztat tkacki, komponują wzory na dywany i makaty o wyłącznie abstrakcyjnych deseniach [...].

źródło: NKJP: Czapski Józef: Patrząc, 1996

W apartamentach na wodzie stoją rzeźbione meble i leżą kolorowe dywany.

źródło: NKJP: Dariusz Zaborek: Pomógł im Allah i dobrzy ludzie, Magazyn nr 14 dodatek do Gazety Wyborczej, 1995-04-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dywan
dywany
D. dywanu
dywanów
C. dywanowi
dywanom
B. dywan
dywany
N. dywanem
dywanami
Ms. dywanie
dywanach
W. dywanie
dywany

2. kwiatów

Definicja

gruba warstwa jakichś przedmiotów lub substancji, płasko pokrywająca rozległą powierzchnię

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dywanik

Połączenia

  • zielony; kwiatowy, kwietny dywan
  • dywan kwiatów, liści, mchu, trawy
  • dywan z kwiatów

Cytaty

Źdźbła trawy zlały się w jednolity zielony dywan.

źródło: NKJP: Ostre lądowanie, Dziennik Polski, 2001-05-11

Po kilku krokach wędrowcy trafili na okrągłą polankę, porośniętą równiutkim, zielonym dywanem mchu.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Dywan z kwiatów ułożyli wczoraj na chodniku przed przedstawicielstwem Ambasady Polskiej w Berlinie Niemcy z Grupy Roboczej 13 Sierpnia [...].

źródło: NKJP: W 50. rocznicę zakończenia wojny starcie na Wiejskiej. Prezydent zaatakował rządzących postkomunistów za nierozliczenie się ..., Gazeta Wyborcza, 1995-05-09

Pogoda i humory dopisały, a atrakcjom nie było końca - zwiedzanie kurortu, warzelni soli, podziwianie pięknych kwiatowych dywanów [...].

źródło: NKJP: Ewa Szłapa: Podsumowanie projektu, Nakielski Czas, 2007-01-03

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dywan
dywany
D. dywanu
dywanów
C. dywanowi
dywanom
B. dywan
dywany
N. dywanem
dywanami
Ms. dywanie
dywanach
W. dywanie
dywany

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + dywan +
CZEGO

Frazeologizmy

ktoś zamiata pod dywan coś
ktoś zmiata pod dywan coś
ktoś zamiótł pod dywan coś
ktoś zmiótł pod dywan coś
walka buldogów pod dywanem
Data ostatniej modyfikacji: 18.11.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj