UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

potępiać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. tępić

1. terror

Definicja

oceniać kogoś, czyjeś działanie lub jakieś zjawisko jako bardzo złe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • autor, biskup, Kościół, Papież; rząd, sejm; świat; NATO potępia coś; ludzie, Polacy potępiają coś;
  • dekret; wiec potępiający coś; deklaracja, dokument, encyklika, rezolucja, uchwała, ustawa potępiająca coś; oświadczenie potępiające coś; głosy, słowa; transparenty potępiające coś
  • potępiać aborcję, agresję, antysemityzm, komunizm, korupcję, łamanie praw człowieka, niewolnictwo, przemoc, system komunistyczny, terroryzm, wojnę, zamach, zbrodnie; akcję (milicji, rewolucyjną...), akt (barbarzyństwa, ludobójstwa, terroru...), jakąś decyzję, jakąś działalność, jakieś działania, jakieś metody, jakąś politykę, jakieś postępowanie, jakieś praktyki, jakąś ustawę, jakieś zachowanie; Izrael, Rosję; ludzi, rząd
  • z całą mocą, z całą stanowczością potępiać
  • bardzo; absolutnie, bezwzględnie, jednoznacznie, kategorycznie, stanowczo, zdecydowanie; głośno, gwałtownie; ostro, surowo; oficjalnie, powszechnie, publicznie; zgodnie; często, wielokrotnie; łatwo
  • potępiany przez Kościół

Cytaty

Biskupi potępiali przejawy terroru stosowanego przez aparat bezpieczeństwa i nawoływali do pracy na rzecz odbudowy zniszczonej ojczyzny.

źródło: NKJP: Alicja Dybkowska, Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn: Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności, 1994

Mimo słownych deklaracji potępiających korupcję, obywatele naszego państwa bardzo opieszale eliminują z życia publicznego osoby uwikłane w niejasne interesy.

źródło: NKJP: K. Kowalski: Na bezdrożach prawa: Korupcję potępiamy, ale..., Tygodnik Ciechanowski , 2003-09-27

Kościół z całą mocą potępia akty nienawiści, prześladowania, akty antysemityzmu, które kiedykolwiek i przez kogokolwiek skierowane były przeciw Żydom.

źródło: NKJP: Pod flagą Korczaka, Gazeta Wyborcza, 1992-12-12

Grudzień 1990 r. ­Sejm potępia stan wojenny i przed Trybunałem Stanu stawia autorów stanu wojennego.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.10.1999

Komunistyczne Chiny są powszechnie potępiane za masowe karanie śmiercią drobnych nawet przestępstw kryminalnych, publiczne egzekucje skazańców, masowe wykorzystywanie pracy przymusowej w obozach koncentracyjnych, przymusową sterylizację kobiet, handel organami ludzkimi oraz represje w Tybecie.

źródło: NKJP: Partyjni przywódcy wezwani pilnie do Pekinu, Gazeta Wyborcza, 1997-02-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. potępiam
potępiamy
2 os. potępiasz
potępiacie
3 os. potępia
potępiają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. potępiałem
+(e)m potępiał
potępiałam
+(e)m potępiała
potępiałom
+(e)m potępiało
potępialiśmy
+(e)śmy potępiali
potępiałyśmy
+(e)śmy potępiały
2 os. potępiałeś
+(e)ś potępiał
potępiałaś
+(e)ś potępiała
potępiałoś
+(e)ś potępiało
potępialiście
+(e)ście potępiali
potępiałyście
+(e)ście potępiały
3 os. potępiał
potępiała
potępiało
potępiali
potępiały

bezosobnik: potępiano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę potępiał
będę potępiać
będę potępiała
będę potępiać
będę potępiało
będę potępiać
będziemy potępiali
będziemy potępiać
będziemy potępiały
będziemy potępiać
2 os. będziesz potępiał
będziesz potępiać
będziesz potępiała
będziesz potępiać
będziesz potępiało
będziesz potępiać
będziecie potępiali
będziecie potępiać
będziecie potępiały
będziecie potępiać
3 os. będzie potępiał
będzie potępiać
będzie potępiała
będzie potępiać
będzie potępiało
będzie potępiać
będą potępiali
będą potępiać
będą potępiały
będą potępiać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. potępiajmy
2 os. potępiaj
potępiajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. potępiałbym
bym potępiał
potępiałabym
bym potępiała
potępiałobym
bym potępiało
potępialibyśmy
byśmy potępiali
potępiałybyśmy
byśmy potępiały
2 os. potępiałbyś
byś potępiał
potępiałabyś
byś potępiała
potępiałobyś
byś potępiało
potępialibyście
byście potępiali
potępiałybyście
byście potępiały
3 os. potępiałby
by potępiał
potępiałaby
by potępiała
potępiałoby
by potępiało
potępialiby
by potępiali
potępiałyby
by potępiały

bezosobnik: potępiano by

bezokolicznik: potępiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: potępiając

gerundium: potępianie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. potępianie
potępiania
D. potępiania
potępiań
C. potępianiu
potępianiom
B. potępianie
potępiania
N. potępianiem
potępianiami
Ms. potępianiu
potępianiach
W. potępianie
potępiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: potępiający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. potępiający
potępiający
potępiający
potępiające
potępiająca
D. potępiającego
potępiającego
potępiającego
potępiającego
potępiającej
C. potępiającemu
potępiającemu
potępiającemu
potępiającemu
potępiającej
B. potępiającego
potępiającego
potępiający
potępiające
potępiającą
N. potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającą
Ms. potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. potępiający
potępiający
potępiające
potępiające
D. potępiających
potępiających
potępiających
potępiających
C. potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającym
B. potępiających
potępiających
potępiających
potępiające
N. potępiającymi
potępiającymi
potępiającymi
potępiającymi
Ms. potępiających
potępiających
potępiających
potępiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: potępiany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. potępiany
potępiany
potępiany
potępiane
potępiana
D. potępianego
potępianego
potępianego
potępianego
potępianej
C. potępianemu
potępianemu
potępianemu
potępianemu
potępianej
B. potępianego
potępianego
potępiany
potępiane
potępianą
N. potępianym
potępianym
potępianym
potępianym
potępianą
Ms. potępianym
potępianym
potępianym
potępianym
potępianej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. potępiani
potępiani
potępiane
potępiane
D. potępianych
potępianych
potępianych
potępianych
C. potępianym
potępianym
potępianym
potępianym
B. potępianych
potępianych
potępianych
potępiane
N. potępianymi
potępianymi
potępianymi
potępianymi
Ms. potępianych
potępianych
potępianych
potępianych

odpowiednik aspektowy: potępić

Składnia

Rz osobowy + potępiać +
KOGO + (za CO)
Rz osobowy + potępiać +
CO

2. karać

Definicja

skazywać kogoś na karę piekła

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Cytaty

[...] bez żadnej współpracy duszy daje jej Bóg swą ostateczną łaskę. Jeżeli nią wzgardzi, już ją Bóg pozostawi w stanie, w jakim sama chce być na wieki. [...] dusza będzie potępiona tylko ta, która sama chce, bo Bóg nikogo nie potępia.

źródło: NKJP: Apostołka Miłosierdzia, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-04-29

Grzech, którego człowiek nie poddał miłosierdziu Boga, posiada straszliwą moc pogrążenia grzesznika w wiecznym cierpieniu i rozpaczy. To nie Bóg potępia człowieka, ale człowiek sam siebie potępia nie przyjmując ofiarowanego mu przebaczenia.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. potępiam
potępiamy
2 os. potępiasz
potępiacie
3 os. potępia
potępiają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. potępiałem
+(e)m potępiał
potępiałam
+(e)m potępiała
potępiałom
+(e)m potępiało
potępialiśmy
+(e)śmy potępiali
potępiałyśmy
+(e)śmy potępiały
2 os. potępiałeś
+(e)ś potępiał
potępiałaś
+(e)ś potępiała
potępiałoś
+(e)ś potępiało
potępialiście
+(e)ście potępiali
potępiałyście
+(e)ście potępiały
3 os. potępiał
potępiała
potępiało
potępiali
potępiały

bezosobnik: potępiano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę potępiał
będę potępiać
będę potępiała
będę potępiać
będę potępiało
będę potępiać
będziemy potępiali
będziemy potępiać
będziemy potępiały
będziemy potępiać
2 os. będziesz potępiał
będziesz potępiać
będziesz potępiała
będziesz potępiać
będziesz potępiało
będziesz potępiać
będziecie potępiali
będziecie potępiać
będziecie potępiały
będziecie potępiać
3 os. będzie potępiał
będzie potępiać
będzie potępiała
będzie potępiać
będzie potępiało
będzie potępiać
będą potępiali
będą potępiać
będą potępiały
będą potępiać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. potępiajmy
2 os. potępiaj
potępiajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. potępiałbym
bym potępiał
potępiałabym
bym potępiała
potępiałobym
bym potępiało
potępialibyśmy
byśmy potępiali
potępiałybyśmy
byśmy potępiały
2 os. potępiałbyś
byś potępiał
potępiałabyś
byś potępiała
potępiałobyś
byś potępiało
potępialibyście
byście potępiali
potępiałybyście
byście potępiały
3 os. potępiałby
by potępiał
potępiałaby
by potępiała
potępiałoby
by potępiało
potępialiby
by potępiali
potępiałyby
by potępiały

bezosobnik: potępiano by

bezokolicznik: potępiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: potępiając

gerundium: potępianie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. potępianie
potępiania
D. potępiania
potępiań
C. potępianiu
potępianiom
B. potępianie
potępiania
N. potępianiem
potępianiami
Ms. potępianiu
potępianiach
W. potępianie
potępiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: potępiający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. potępiający
potępiający
potępiający
potępiające
potępiająca
D. potępiającego
potępiającego
potępiającego
potępiającego
potępiającej
C. potępiającemu
potępiającemu
potępiającemu
potępiającemu
potępiającej
B. potępiającego
potępiającego
potępiający
potępiające
potępiającą
N. potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającą
Ms. potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. potępiający
potępiający
potępiające
potępiające
D. potępiających
potępiających
potępiających
potępiających
C. potępiającym
potępiającym
potępiającym
potępiającym
B. potępiających
potępiających
potępiających
potępiające
N. potępiającymi
potępiającymi
potępiającymi
potępiającymi
Ms. potępiających
potępiających
potępiających
potępiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: potępiany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. potępiany
potępiany
potępiany
potępiane
potępiana
D. potępianego
potępianego
potępianego
potępianego
potępianej
C. potępianemu
potępianemu
potępianemu
potępianemu
potępianej
B. potępianego
potępianego
potępiany
potępiane
potępianą
N. potępianym
potępianym
potępianym
potępianym
potępianą
Ms. potępianym
potępianym
potępianym
potępianym
potępianej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. potępiani
potępiani
potępiane
potępiane
D. potępianych
potępianych
potępianych
potępianych
C. potępianym
potępianym
potępianym
potępianym
B. potępianych
potępianych
potępianych
potępiane
N. potępianymi
potępianymi
potępianymi
potępianymi
Ms. potępianych
potępianych
potępianych
potępianych

odpowiednik aspektowy: potępić

Składnia

Rz osobowy + potępiać +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 07.01.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj