UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

potępić

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. tępić

1. agresję

Definicja

ocenić kogoś, czyjeś działanie lub jakieś zjawisko jako bardzo złe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • Arafat, prezydent Bush, Clinton, Gomułka, Papież; Bagdad, Hamas, Izrael, Watykan; Kościół, sejm; świat potępił coś; Francja, ONZ, Rada Bezpieczeństwa potępiła coś; władze Autonomii potępiły coś
  • potępić aborcję, agresję, antysemityzm, komunizm, masakrę, naloty, napad, przemoc, rasizm, stan wojenny, terroryzm, totalitaryzm, wojnę, zbrodnie, zamach; akcję (terrorystów, służb specjalnych...), akty (przemocy, terroryzmu, wandalizmu...), jakiś atak, jakąś decyzję, jakąś działalność, jakieś działania, jakąś interwencję, czyjąś naukę, jakąś politykę, jakiś system; jakiś układ, jakieś władze, jakieś wypowiedzi, jakieś zachowanie; posłów, rząd; Izrael, Rosję, Turcję
  • bezwzględnie, jednoznacznie, kategorycznie, stanowczo; jednogłośnie, jednomyślnie, zgodnie; oficjalnie, otwarcie, publicznie; ostro, surowo; wielokrotnie; głośno, wyraźnie, zdecydowanie potępić
  • powszechnie potępiony
  • głosy, słowa, wyrazy; klimat potępienia
  • potępiony przez Kościół, przez papieża, przez Sejm, przez Senat, przez społeczeństwo, przez społeczność, przez synod, przez watykańską Kongregację, przez jakieś władze

Cytaty

Papież potępił klonowanie ludzkich embrionów, niezależnie od tego, jaki jest cel takich działań, i zaapelował, by do celów medycznych używano jedynie komórek dorosłych osób.

źródło: NKJP: (PAP): Niemoralny proceder, Dziennik Polski - Świat, 2000-08-30

Mówi się, że media masowe to czwarta władza kontrolująca w imieniu społeczeństwa trzy pozostałe. Niby tak, ale przypomnijmy sobie sprawę korupcji w policji poznańskiej czy wiele innych afer wytropionych i nieskutecznie potępionych przez polskie media.

źródło: NKJP: Karol2 Jakubowicz: Jeśli demokracja u nas gnije, to także dlatego, że zrobiliśmy zbyt mało, by uniezależnić media ..., Gazeta Wyborcza, 1995-01-06

W 1994 r. Sejm potępił zbrodniczą działalność UB i Informacji Wojskowej, jako odpowiedzialnych za cierpienia i śmierć wielu tysięcy obywateli polskich.

źródło: NKJP: (PAP): Wymyślone zbrodnie, Dziennik Polski - Kraj, 2001-03-02

Rada Ligi, z wyjątkiem Chile, potępiła Rzeszę Niemiecką za pogwałcenie traktatu, ale nie zaleciła ogłoszenia sankcji wobec niej.

źródło: NKJP: Karol Grünberg, Bolesław Otręba: Joachim von Ribbentrop: szef hitlerowskiej dyplomacji, 1995

Nigdy nie potępił Chrystus bogactwa jako takiego, ani nie zabraniał posiadania dóbr materialnych i posługiwania się nimi, choć przestrzegał przed przywiązywaniem się nadmiernym do bogactw materialnych, potępiając dążenia do bogactw za wszelką cenę.

źródło: NKJP: Gedymin Spychalski: Myśl społeczno-ekonomiczna starożytności i średniowiecza, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. potępię
potępimy
2 os. potępisz
potępicie
3 os. potępi
potępią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. potępiłem
+(e)m potępił
potępiłam
+(e)m potępiła
potępiłom
+(e)m potępiło
potępiliśmy
+(e)śmy potępili
potępiłyśmy
+(e)śmy potępiły
2 os. potępiłeś
+(e)ś potępił
potępiłaś
+(e)ś potępiła
potępiłoś
+(e)ś potępiło
potępiliście
+(e)ście potępili
potępiłyście
+(e)ście potępiły
3 os. potępił
potępiła
potępiło
potępili
potępiły

bezosobnik: potępiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. potępmy
2 os. potęp
potępcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. potępiłbym
bym potępił
potępiłabym
bym potępiła
potępiłobym
bym potępiło
potępilibyśmy
byśmy potępili
potępiłybyśmy
byśmy potępiły
2 os. potępiłbyś
byś potępił
potępiłabyś
byś potępiła
potępiłobyś
byś potępiło
potępilibyście
byście potępili
potępiłybyście
byście potępiły
3 os. potępiłby
by potępił
potępiłaby
by potępiła
potępiłoby
by potępiło
potępiliby
by potępili
potępiłyby
by potępiły

bezosobnik: potępiono by

bezokolicznik: potępić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: potępiwszy

gerundium: potępienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. potępienie
potępienia
D. potępienia
potępień
C. potępieniu
potępieniom
B. potępienie
potępienia
N. potępieniem
potępieniami
Ms. potępieniu
potępieniach
W. potępienie
potępienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: potępiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. potępiony
potępiony
potępiony
potępione
potępiona
D. potępionego
potępionego
potępionego
potępionego
potępionej
C. potępionemu
potępionemu
potępionemu
potępionemu
potępionej
B. potępionego
potępionego
potępiony
potępione
potępioną
N. potępionym
potępionym
potępionym
potępionym
potępioną
Ms. potępionym
potępionym
potępionym
potępionym
potępionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. potępieni
potępieni
potępione
potępione
D. potępionych
potępionych
potępionych
potępionych
C. potępionym
potępionym
potępionym
potępionym
B. potępionych
potępionych
potępionych
potępione
N. potępionymi
potępionymi
potępionymi
potępionymi
Ms. potępionych
potępionych
potępionych
potępionych

odpowiednik aspektowy: potępiać

Składnia

Rz osobowy + potępić +
KOGO + (za CO)
Rz osobowy + potępić +
CO

2. ukarać

Definicja

skazać kogoś na karę piekła

Noty o użyciu

Imb używany często w znaczeniu 'człowiek potępiony'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Cytaty

[...] tłukł głową o rzeźbiony pulpit stalli, szepcąc przez łzy: „Potęp duszę moją, a tego nie czyń. Odepchnij duszę moją, ale tego nie czyń! Mnie smagaj, ale tych ludzi nie krzywdź! O Jezu! O Jezu!”

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Jezus zmartwychwstał, co w oczach apostołów stanowiło dowód, że Bóg Go nie potępił, ale potwierdza Go w pełni i akceptuje. Tak Jego Ewangelię, jak Jego osobę.

źródło: NKJP: Apostołowie (2), Dziennik Polski - Magazyn, 1998-09-11

Orędzie Jezusa o królestwie Bożym wprowadza nowe spojrzenie na sprawę zbawienia ludzi. O hurtowym potępieniu pogan Jezus nie wspomina ani jednym słowem. Odsuwa także funkcjonujące rozróżnienie na sprawiedliwych i grzeszników, uznając, że wszyscy bez wyjątku są grzeszni i jednakowo wobec zbawienia bezradni [...]

źródło: NKJP: Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPPE: Ty jesteś Chrystus, syn Boga żywego. Dogmat chrystologiczny w ujęciu integralnym, 2000

Chrystus wyraźnie powiada, że potępieni będą ci, którzy nie czynili dobra, pomagając bliźnim potrzebującym pomocy.

źródło: NKJP: Jacek Kuroń: Ewangelia czy kodeks karny, Gazeta Wyborcza, 1996-11-04

Jako dziecko wychowywane w bardzo religijnej rodzinie zastanawiałam się jak to możliwe, żeby miłujący Bóg potępił wszystkich pogan i skazał ich na wieczne piekło tylko dlatego, że urodzili się przed Chrystusem i nie doznali łaski chrztu [...].

źródło: NKJP: Alicja Chrzanowska: Tarot a karma czyli Problemy wcieleń reinkarnacyjnych, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. potępię
potępimy
2 os. potępisz
potępicie
3 os. potępi
potępią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. potępiłem
+(e)m potępił
potępiłam
+(e)m potępiła
potępiłom
+(e)m potępiło
potępiliśmy
+(e)śmy potępili
potępiłyśmy
+(e)śmy potępiły
2 os. potępiłeś
+(e)ś potępił
potępiłaś
+(e)ś potępiła
potępiłoś
+(e)ś potępiło
potępiliście
+(e)ście potępili
potępiłyście
+(e)ście potępiły
3 os. potępił
potępiła
potępiło
potępili
potępiły

bezosobnik: potępiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. potępmy
2 os. potęp
potępcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. potępiłbym
bym potępił
potępiłabym
bym potępiła
potępiłobym
bym potępiło
potępilibyśmy
byśmy potępili
potępiłybyśmy
byśmy potępiły
2 os. potępiłbyś
byś potępił
potępiłabyś
byś potępiła
potępiłobyś
byś potępiło
potępilibyście
byście potępili
potępiłybyście
byście potępiły
3 os. potępiłby
by potępił
potępiłaby
by potępiła
potępiłoby
by potępiło
potępiliby
by potępili
potępiłyby
by potępiły

bezosobnik: potępiono by

bezokolicznik: potępić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: potępiwszy

gerundium: potępienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. potępienie
potępienia
D. potępienia
potępień
C. potępieniu
potępieniom
B. potępienie
potępienia
N. potępieniem
potępieniami
Ms. potępieniu
potępieniach
W. potępienie
potępienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: potępiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. potępiony
potępiony
potępiony
potępione
potępiona
D. potępionego
potępionego
potępionego
potępionego
potępionej
C. potępionemu
potępionemu
potępionemu
potępionemu
potępionej
B. potępionego
potępionego
potępiony
potępione
potępioną
N. potępionym
potępionym
potępionym
potępionym
potępioną
Ms. potępionym
potępionym
potępionym
potępionym
potępionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. potępieni
potępieni
potępione
potępione
D. potępionych
potępionych
potępionych
potępionych
C. potępionym
potępionym
potępionym
potępionym
B. potępionych
potępionych
potępionych
potępione
N. potępionymi
potępionymi
potępionymi
potępionymi
Ms. potępionych
potępionych
potępionych
potępionych

odpowiednik aspektowy: potępiać

Składnia

Rz osobowy + potępić +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 07.01.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj