UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zrujnować

Chronologizacja

1 połowa XVII w., KorBa

Pochodzenie

Od: rujnować

1. miasto

Definicja

spowodować całkowite zniszczenie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zdewastować, zniszczyć

Połączenia

  • powódź, wojna zrujnowała
  • zrujnować kraj, miasto, państwo
  • zrujnowany budynek, dom, dworek, kraj, obiekt, pałac, przemysł, zamek
  • zrujnowana budowla, fabryka, gospodarka, kamienica
  • zrujnowane domostwo, miasto, mieszkanie
  • zrujnowane zabudowania
  • zrujnować całkowicie, doszczętnie, ostatecznie
  • całkowite zrujnowanie
  • częściowo, kompletnie, na wpół, totalnie zrujnowany

Cytaty

Zwróciłem uwagę na to, że pomiędzy świątynią Hatszepsut, a stojącą od niej na lewo, czyli na południe, świątynią Mentuhotepa z okresu Średniego Państwa, znajduje się żleb powstały z usypiska głazów skalnych, które już w starożytności, opadając z góry podczas trzęsienia ziemi, zrujnowały oba sanktuaria.

źródło: KWSJP: Kazimierz Michałowski: Od Edfu do Faras, 1983

W sobotni wieczór ich skromne, już wysprzątane przed świętami mieszkanko, zostało zrujnowane przez pożar.

źródło: KWSJP: Emilia Chanczewska: Kto odpowie za ten pożar?, Głos Szczeciński, 2006

Dokonano [...] wielu przeróbek, nie licząc się z charakterem i stylem obiektu, część budowli zrujnowano, a wyposażenie wnętrz i zbiory sztuki wywieziono.

źródło: KWSJP: (WS): Z dziejów warszawskiego zamku, Młody Technik, 1971, nr 3

Grad zrujnował pola i ogródki przydomowe, poobijał tynki, potłukł szyby, zniszczył karoserie samochodów.

źródło: KWSJP: Mirosława Kareta, Bogdan Wasztyl: Lodowe pięści. W ciągu dwudziestu minut większość domów w Przegini, Jerzmanowicach, Czubrowicach i Racławicach straciła dachy, prasa, 1998

Zabierając w roku 1939 najcenniejsze rzeczy ze zrujnowanego przez bombardowania mieszkania w Warszawie, wzięła ze sobą do nowej siedziby na Starym Mieście także walizeczkę pełną owych żółtawych kopert i arkusików zapisanych poetyckimi wynurzeniami.

źródło: KWSJP: Joanna Olczak-Ronikierowa: W ogrodzie pamięci, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrujnuję
zrujnujemy
2 os. zrujnujesz
zrujnujecie
3 os. zrujnuje
zrujnują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrujnowałem
+(e)m zrujnował
zrujnowałam
+(e)m zrujnowała
zrujnowałom
+(e)m zrujnowało
zrujnowaliśmy
+(e)śmy zrujnowali
zrujnowałyśmy
+(e)śmy zrujnowały
2 os. zrujnowałeś
+(e)ś zrujnował
zrujnowałaś
+(e)ś zrujnowała
zrujnowałoś
+(e)ś zrujnowało
zrujnowaliście
+(e)ście zrujnowali
zrujnowałyście
+(e)ście zrujnowały
3 os. zrujnował
zrujnowała
zrujnowało
zrujnowali
zrujnowały

bezosobnik: zrujnowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrujnujmy
2 os. zrujnuj
zrujnujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrujnowałbym
bym zrujnował
zrujnowałabym
bym zrujnowała
zrujnowałobym
bym zrujnowało
zrujnowalibyśmy
byśmy zrujnowali
zrujnowałybyśmy
byśmy zrujnowały
2 os. zrujnowałbyś
byś zrujnował
zrujnowałabyś
byś zrujnowała
zrujnowałobyś
byś zrujnowało
zrujnowalibyście
byście zrujnowali
zrujnowałybyście
byście zrujnowały
3 os. zrujnowałby
by zrujnował
zrujnowałaby
by zrujnowała
zrujnowałoby
by zrujnowało
zrujnowaliby
by zrujnowali
zrujnowałyby
by zrujnowały

bezosobnik: zrujnowano by

bezokolicznik: zrujnować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zrujnowawszy

gerundium: zrujnowanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zrujnowanie
zrujnowania
D. zrujnowania
zrujnowań
C. zrujnowaniu
zrujnowaniom
B. zrujnowanie
zrujnowania
N. zrujnowaniem
zrujnowaniami
Ms. zrujnowaniu
zrujnowaniach
W. zrujnowanie
zrujnowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zrujnowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zrujnowany
zrujnowany
zrujnowany
zrujnowane
zrujnowana
D. zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanej
C. zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanej
B. zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowany
zrujnowane
zrujnowaną
N. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowaną
Ms. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zrujnowani
zrujnowani
zrujnowane
zrujnowane
D. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
C. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
B. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowane
N. zrujnowanymi
zrujnowanymi
zrujnowanymi
zrujnowanymi
Ms. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych

odpowiednik aspektowy: rujnować

Składnia

bez ograniczeń + zrujnować +
CO

2. finanse

Definicja

doprowadzić do upadku ekonomicznego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ktoś puścił z torbami kogoś, zniszczyć

Połączenia

  • zrujnować finanse, firmę, gospodarkę, państwo
  • zrujnowana gospodarka, przemysł
  • zrujnować całkowicie, doszczętnie, finansowo, gospodarczo, ostatecznie
  • ekonomicznie, gospodarczo zrujnowany

Cytaty

Kryzys zrujnował większość drobnych producentów.

źródło: KWSJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968

W rezultacie - gdy w połowie XVII wieku wojny szwedzkie i kozackie doszczętnie zrujnowały ekonomikę polską, trudno było rolnictwu dźwignąć się z upadku. Przez wiele dziesiątków lat gospodarka folwarczna i chłopska odczuwała skutki tych wojen.

źródło: KWSJP: Jarema Maciszewski: Szlachta polska i jej państwo, 1986

Jeśli prawnicy nie znajdą sposobu na Bykowskiego, już teraz odkryta przez niego luka prawna może doprowadzić do ruiny jedno z największych w Polsce imperiów gospodarczych. Ale patent Bykowskiego może zrujnować każdego innego przedsiębiorcę.

źródło: KWSJP: Joanna Solska: Solorz w tarapatach, Polityka, 2005

Malutki diesiel (799 cm3) osiąga 41 KM, zadowalając się przy tym mniej niż 4. litrami paliwa na każde 100 kilometrów przejechanych w mieście. Jednostki benzynowe nie są już pod tym względem równie rewelacyjne, ale one także nie zrujnują naszego budżetu - o ile ruiny nie wywoła wcześniej sam zakup samochodu.

źródło: KWSJP: Smar(t)kacz?, Moto Pasje, 2003, nr 2

[...] Argentyna znajduje się na skraju przepaści, zrujnowana, niewypłacalna, pełna nędzy i rozpaczy.

źródło: KWSJP: Daniel Passent: Choroba dyplomatyczna, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrujnuję
zrujnujemy
2 os. zrujnujesz
zrujnujecie
3 os. zrujnuje
zrujnują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrujnowałem
+(e)m zrujnował
zrujnowałam
+(e)m zrujnowała
zrujnowałom
+(e)m zrujnowało
zrujnowaliśmy
+(e)śmy zrujnowali
zrujnowałyśmy
+(e)śmy zrujnowały
2 os. zrujnowałeś
+(e)ś zrujnował
zrujnowałaś
+(e)ś zrujnowała
zrujnowałoś
+(e)ś zrujnowało
zrujnowaliście
+(e)ście zrujnowali
zrujnowałyście
+(e)ście zrujnowały
3 os. zrujnował
zrujnowała
zrujnowało
zrujnowali
zrujnowały

bezosobnik: zrujnowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrujnujmy
2 os. zrujnuj
zrujnujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrujnowałbym
bym zrujnował
zrujnowałabym
bym zrujnowała
zrujnowałobym
bym zrujnowało
zrujnowalibyśmy
byśmy zrujnowali
zrujnowałybyśmy
byśmy zrujnowały
2 os. zrujnowałbyś
byś zrujnował
zrujnowałabyś
byś zrujnowała
zrujnowałobyś
byś zrujnowało
zrujnowalibyście
byście zrujnowali
zrujnowałybyście
byście zrujnowały
3 os. zrujnowałby
by zrujnował
zrujnowałaby
by zrujnowała
zrujnowałoby
by zrujnowało
zrujnowaliby
by zrujnowali
zrujnowałyby
by zrujnowały

bezosobnik: zrujnowano by

bezokolicznik: zrujnować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zrujnowawszy

gerundium: zrujnowanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zrujnowanie
zrujnowania
D. zrujnowania
zrujnowań
C. zrujnowaniu
zrujnowaniom
B. zrujnowanie
zrujnowania
N. zrujnowaniem
zrujnowaniami
Ms. zrujnowaniu
zrujnowaniach
W. zrujnowanie
zrujnowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zrujnowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zrujnowany
zrujnowany
zrujnowany
zrujnowane
zrujnowana
D. zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanej
C. zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanej
B. zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowany
zrujnowane
zrujnowaną
N. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowaną
Ms. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zrujnowani
zrujnowani
zrujnowane
zrujnowane
D. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
C. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
B. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowane
N. zrujnowanymi
zrujnowanymi
zrujnowanymi
zrujnowanymi
Ms. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych

odpowiednik aspektowy: rujnować

Składnia

bez ograniczeń + zrujnować +
KOGO/CO

3. reputację

Definicja

zakłócić jakiś ważny i potrzebny proces lub wartościową relację

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zniszczyć

Połączenia

  • zrujnować karierę, małżeństwo, reputację
  • zrujnować całkowicie, doszczętnie, ostatecznie

Cytaty

Rozmowa ta odbyła się, zanim jeszcze Adela Kwiatkowska zrujnowała spokój Urszuli, gdy ona sama za nieprzekraczalną granicę małżeńskiego okrucieństwa uważała ciche dni i osobne kolacje.

źródło: KWSJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Ty potrafisz tylko płakać i wyrządzać zło, siejesz zamęt i zniszczenie. Jesteś w stanie każdemu zrujnować szczęście.

źródło: KWSJP: Grzegorz Gazda, Agnieszka Izdebska, Jarosław Płuciennik (red.): Gotycyzm i groza w kulturze, 2003

Policjant drogówki tłumaczy, że w dobie walki z korupcją oskarżenie o wzięcie łapówki zrujnowałoby mu karierę.

źródło: KWSJP: Aneta Dyka-Urbańska: Policjant z ukrytym mikrofonem, Nowiny, 2006

Wypadek ów niewątpliwie zrujnował dalszą karierę polityczną senatora.

źródło: KWSJP: Erotyczne grzechy władzy, Dziennik Polski - Magazyn, 1998-02-04

Często nie był w stanie wypowiedzieć się jednoznacznie na temat zdrowia psychicznego badanych. Kierował więc ich na obserwację do zamkniętego zakładu psychiatrycznego. Wielu osobom zrujnował w ten sposób życie.

źródło: KWSJP: Szybki - zatrzymany?, Trybuna, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrujnuję
zrujnujemy
2 os. zrujnujesz
zrujnujecie
3 os. zrujnuje
zrujnują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrujnowałem
+(e)m zrujnował
zrujnowałam
+(e)m zrujnowała
zrujnowałom
+(e)m zrujnowało
zrujnowaliśmy
+(e)śmy zrujnowali
zrujnowałyśmy
+(e)śmy zrujnowały
2 os. zrujnowałeś
+(e)ś zrujnował
zrujnowałaś
+(e)ś zrujnowała
zrujnowałoś
+(e)ś zrujnowało
zrujnowaliście
+(e)ście zrujnowali
zrujnowałyście
+(e)ście zrujnowały
3 os. zrujnował
zrujnowała
zrujnowało
zrujnowali
zrujnowały

bezosobnik: zrujnowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrujnujmy
2 os. zrujnuj
zrujnujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrujnowałbym
bym zrujnował
zrujnowałabym
bym zrujnowała
zrujnowałobym
bym zrujnowało
zrujnowalibyśmy
byśmy zrujnowali
zrujnowałybyśmy
byśmy zrujnowały
2 os. zrujnowałbyś
byś zrujnował
zrujnowałabyś
byś zrujnowała
zrujnowałobyś
byś zrujnowało
zrujnowalibyście
byście zrujnowali
zrujnowałybyście
byście zrujnowały
3 os. zrujnowałby
by zrujnował
zrujnowałaby
by zrujnowała
zrujnowałoby
by zrujnowało
zrujnowaliby
by zrujnowali
zrujnowałyby
by zrujnowały

bezosobnik: zrujnowano by

bezokolicznik: zrujnować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zrujnowawszy

gerundium: zrujnowanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zrujnowanie
zrujnowania
D. zrujnowania
zrujnowań
C. zrujnowaniu
zrujnowaniom
B. zrujnowanie
zrujnowania
N. zrujnowaniem
zrujnowaniami
Ms. zrujnowaniu
zrujnowaniach
W. zrujnowanie
zrujnowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zrujnowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zrujnowany
zrujnowany
zrujnowany
zrujnowane
zrujnowana
D. zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanej
C. zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanej
B. zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowany
zrujnowane
zrujnowaną
N. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowaną
Ms. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zrujnowani
zrujnowani
zrujnowane
zrujnowane
D. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
C. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
B. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowane
N. zrujnowanymi
zrujnowanymi
zrujnowanymi
zrujnowanymi
Ms. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych

odpowiednik aspektowy: rujnować

Składnia

bez ograniczeń + zrujnować +
CO

4. zdrowie

Definicja

znacznie pogorszyć funkcjonowanie organizmu lub jego części

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyniszczyć, złamać, zniszczyć
hiperonimy:  osłabić

Połączenia

  • zrujnować psychikę, zdrowie
  • zrujnowane zdrowie
  • zrujnować całkowicie, doszczętnie, ostatecznie

Cytaty

Nie przesadzaj z aplikowaniem sobie używek, bo zrujnujesz zdrowie.

źródło: KWSJP: ZŚ: Wodnik, Wieści Podwarszawskie, 1998, nr 22

Najlepiej jest, gdy scenariusz odchudzania przebiega jako radosna zmiana trybu życia na zdrowy, a nie krótkotrwały i stresujący reżim cud-diety, która potrafi zrujnować twoją psychikę.

źródło: KWSJP: Agata Pumatyńska: Seks czy dieta?, Cosmopolitan, 2000, nr 05

Okazało się, że dziecko było przez kilka lat leczone lekami przeciwpadaczkowymi, choć nie miało padaczki... Zrujnowano mu system nerwowy.

źródło: KWSJP: Helena Noskowicz-Bieroniowa: Zmagania z padaczką, 2000

Zdrowie mi, panowie, zrujnowali.

źródło: KWSJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Miał zrujnowane nerwy i słabość do kieliszka.

źródło: KWSJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrujnuję
zrujnujemy
2 os. zrujnujesz
zrujnujecie
3 os. zrujnuje
zrujnują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrujnowałem
+(e)m zrujnował
zrujnowałam
+(e)m zrujnowała
zrujnowałom
+(e)m zrujnowało
zrujnowaliśmy
+(e)śmy zrujnowali
zrujnowałyśmy
+(e)śmy zrujnowały
2 os. zrujnowałeś
+(e)ś zrujnował
zrujnowałaś
+(e)ś zrujnowała
zrujnowałoś
+(e)ś zrujnowało
zrujnowaliście
+(e)ście zrujnowali
zrujnowałyście
+(e)ście zrujnowały
3 os. zrujnował
zrujnowała
zrujnowało
zrujnowali
zrujnowały

bezosobnik: zrujnowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrujnujmy
2 os. zrujnuj
zrujnujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrujnowałbym
bym zrujnował
zrujnowałabym
bym zrujnowała
zrujnowałobym
bym zrujnowało
zrujnowalibyśmy
byśmy zrujnowali
zrujnowałybyśmy
byśmy zrujnowały
2 os. zrujnowałbyś
byś zrujnował
zrujnowałabyś
byś zrujnowała
zrujnowałobyś
byś zrujnowało
zrujnowalibyście
byście zrujnowali
zrujnowałybyście
byście zrujnowały
3 os. zrujnowałby
by zrujnował
zrujnowałaby
by zrujnowała
zrujnowałoby
by zrujnowało
zrujnowaliby
by zrujnowali
zrujnowałyby
by zrujnowały

bezosobnik: zrujnowano by

bezokolicznik: zrujnować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zrujnowawszy

gerundium: zrujnowanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zrujnowanie
zrujnowania
D. zrujnowania
zrujnowań
C. zrujnowaniu
zrujnowaniom
B. zrujnowanie
zrujnowania
N. zrujnowaniem
zrujnowaniami
Ms. zrujnowaniu
zrujnowaniach
W. zrujnowanie
zrujnowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zrujnowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zrujnowany
zrujnowany
zrujnowany
zrujnowane
zrujnowana
D. zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowanej
C. zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanemu
zrujnowanej
B. zrujnowanego
zrujnowanego
zrujnowany
zrujnowane
zrujnowaną
N. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowaną
Ms. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zrujnowani
zrujnowani
zrujnowane
zrujnowane
D. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
C. zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
zrujnowanym
B. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowane
N. zrujnowanymi
zrujnowanymi
zrujnowanymi
zrujnowanymi
Ms. zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych
zrujnowanych

odpowiednik aspektowy: rujnować

Składnia

bez ograniczeń + zrujnować +
(KOMU) + CO

Frazeologizmy

ktoś/coś zrujnował/zrujnowało życie komuś
Data ostatniej modyfikacji: 19.03.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj