UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyróść

częściej wyrosnąć

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrosnę
 wyrośniemy
2 os. wyrośniesz
 wyrośniecie
3 os. wyrośnie
 wyrosną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrosłem
+(e)m wyrósł
 wyrosłam
+(e)m wyrosła
 wyrosłom
+(e)m wyrosło
 wyrośliśmy
+(e)śmy wyrośli
 wyrosłyśmy
+(e)śmy wyrosły
2 os. wyrosłeś
+(e)ś wyrósł
 wyrosłaś
+(e)ś wyrosła
 wyrosłoś
+(e)ś wyrosło
 wyrośliście
+(e)ście wyrośli
 wyrosłyście
+(e)ście wyrosły
3 os. wyrósł
 wyrosła
 wyrosło
 wyrośli
 wyrosły

bezosobnik: wyrośnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrośnijmy
2 os. wyrośnij
 wyrośnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrósłbym
bym wyrósł
 wyrosłabym
bym wyrosła
 wyrosłobym
bym wyrosło
 wyroślibyśmy
byśmy wyrośli
 wyrosłybyśmy
byśmy wyrosły
2 os. wyrósłbyś
byś wyrósł
 wyrosłabyś
byś wyrosła
 wyrosłobyś
byś wyrosło
 wyroślibyście
byście wyrośli
 wyrosłybyście
byście wyrosły
3 os. wyrósłby
by wyrósł
 wyrosłaby
by wyrosła
 wyrosłoby
by wyrosło
 wyrośliby
by wyrośli
 wyrosłyby
by wyrosły

bezosobnik: wyrośnięto by

bezokolicznik: wyróść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrósłszy

gerundium: wyrośnięcie

odpowiednik aspektowy: wyrastać

Pochodzenie

Zob. róść, rosnąć

1. trawa

Definicja

rosnąc, pojawić się na powierzchni ziemi

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:  urosnąć, uróść

Cytaty

Do lipca trawa i chwasty wyrosły do wysokości ogrodzenia.

źródło: NKJP: Nazwisko Znane Redakcji: Stan budowy - stan koszmaru, Gazeta Wyborcza, 1997-03-12

Z takiego ziarna wszystko może wyróść .

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

[...] na dużym obsianym polu mógł wyróść tylko jeden jedyny kłos pszenicy.

źródło: NKJP: Internet

Królestwo Boże posiada potężną moc, samo jest jak ziarno, które potrafi przebić ziemię i wyróść jako wspaniałe drzewo.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
(GDZIE)

2. dziecko

Definicja

rosnąc, stać się większym i dojrzalszym

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość

Cytaty

[...] tutaj zdążyła wyróść i ruszyć przed siebie nowa młodzież!

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelg GUŁag, tom 1, 1977

Powinna była zgodzić się z wolą Bożą i poświęcić się dla męża i dziecka. Mąż by się w końcu zestarzał, a dziecko wyrosło.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

W Polsce zdążyło wyróść pokolenie, które nie pamięta takich kataklizmów.

źródło: NKJP: Biały demon, Dziennik Polski, 1999-03-05

3. w jakimś środowisku

Definicja

wychować się w jakimś środowisku lub w jakichś warunkach

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wzrosnąć

Cytaty

Mazowsze stało się bardzo szybko atletyczną potęgą, dzięki czemu mógł w Ciechanowie „ wyróść ” Ireneusz Paliński, mistrz olimpijski z Rzymu.

źródło: NKJP: S. Żagiel: Ciężary nie spadną mi z serca..., Tygodnik Ciechanowski, 2006-12-11

Wyrósł pod Giewontem w atmosferze ciężkiej pracy fizycznej i umiłowania Tatr na człowieka gór, ratownika Pogotowia, przewodnika tatrzańskiego, muzyka [...].

źródło: NKJP: Wojciech Szatkowski: Odchodzi dawne Zakopane, Tygodnik Podhalański, nr 15, 1999

[...] jego polityka prowadzona była przez mianowanych urzędników, a nie przez prawdziwych mężów stanu, którzy nie mogli wyróść w istniejących warunkach.

źródło: Przegląd zachodni, tom 26, 1970 (books.google.pl)

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
GDZIE

4. na bohatera

Definicja

stać się jakimś z wiekiem

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość

Cytaty

Przyjęte ustalenia prawne określały zadania szkoły ludowej jako ..moralno-religijne wychowanie dzieci, rozwój ich umysłu i doprowadzenie do tej wiedzy, jakiej potrzebują, aby na tęgich ludzi i użytecznych społeczeństwa członków wyróść mogły.

źródło: NKJP: Maria Leś-Runicka: Galicyjska autonomia (1), Co Tydzień Jaworzno, 2004-01-29

Zaczynali od handlu śmietanką do kawy i herbatkami rozpuszczalnymi, by w ciągu 17. lat wyróść na jednego z największych w Europie Środkowej producentów i dystrybutorów artykułów żywnościowych.

źródło: NKJP: (RASZ): Krezusi z Maspexu, Dziennik Polski, 2008-06-17

Na bohatera meczu wyrósł z rzadka grający jesienią Radosław Wróblewski, który wyróżniał się na boisku szybkością.

źródło: NKJP: (opr. FRAP): Zimo pozwól grać, Gazeta Krakowska, 2006-03-20

No ale Ferguson jakoś chyba ma do niego przekonanie i nadzieję, że może wyróść z niego następca Edwina.

źródło: Internet: manusite.pl/aktualnosci/forum

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
na KOGO
bez ograniczeń + wyróść +
z KOGO

5. z sukienki

Definicja

przestać się mieścić w jakieś ubranie

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Cytaty

Uczniowie nie mają przyborów szkolnych, brakuje im odzieży, wyrośli już z butów, a nowych nie ma za co kupić.

źródło: NKJP: ŻYR: Czy to syndyk oszukał pracowników?, Gazeta Poznańska, 2002-02-06

Jeśli jakaś mama robi przed rokiem szkolnym porządek w szafie i przekonuje się, że dziecko przez wakacje wyrosło z ubrań , to prosimy, aby nie wyrzucała odzieży, lecz przyniosła ją do nas [...].

źródło: NKJP: bea: Potrzebne podręczniki!, Dziennik Łódzki, 2003-08-21

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
z CZEGO

6. z przyzwyczajeń

Definicja

z upływem lat przestać się czymś zajmować lub interesować

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość

Cytaty

[...] wyrosłam z pisania pożegnalnych listów [...].

źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996

Mama obiecała mi za egzamin piękną lalkę — choć powinnam już wyróść z takich zabawek — co tak mnie uspokoiło, że napisałam doskonałe zadanie, zwalniające mnie z egzaminu ustnego [...].

źródło: Halina Nelken, Stanisław Wcisło: Pamie̜tnik z getta w Krakowie, 1987 (/books.google.pl)

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
z CZEGO

7. broda

Definicja

pojawić się na powierzchni żywego organizmu jako jego część

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:  urosnąć, uróść

Cytaty

[...] włosy, które już mam, są mi droższe niż te, które ewentualnie mogą wyróść [...].

źródło: Internet: kascysko.blogspot.com/2014

Zaczął się on uskarżać na dziwny guz, jaki wyrósł mu na nodze.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
(KOMU) + (GDZIE)

8. ciasto

Definicja

zwiększyć swoją objętość pod wpływem temperatury lub innych czynników

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Cytaty

[...] dziwisz się, że ci placek nie wyrósł. Jak ma wyróść, kiedy w przepisie jest pięć deko.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Trudniejsza jest sprawa z ciastem. Nie zawsze wyrośnie jak trzeba, bo piece też stoją na pochyłościach.

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Codziennie pod górkę, Trybuna Śląska, 2001-03-23

9. jak spod ziemi

Definicja

pojawić się nagle lub niespodziewanie stać się widocznym

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Cytaty

Z hukiem pękał lód, woda szumiała i potężny głos rzeki dobiegający z ogrodu stłumił kroki człowieka - ujrzeliśmy go nagle, wyrósł na progu balkonowych drzwi zdyszany i drżący [...].

źródło: NKJP: Ida Fink: Ślady, 1996

Jeżeli pacholę potrzeba dopadnie pod działem mięsnym, nikt nie podnosi larum, a odpowiednia osoba z mopem i wiaderkiem wyrośnie jak spod ziemi.

źródło: NKJP: Dawid Juraszek: Druga rewolucja kulturalna, Dziennik Polski, 2006-01-06

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
GDZIE

10. osiedle

Definicja

zostać wybudowanym

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  powstać

Cytaty

Nowe osiedla wyrosną w rejonie: Karniszewice Wschód, Klimkowizna, Jutrzkowicka i ulice przyległe, a także na północ od ul. Piotra Skargi, za ogródkami działkowymi.

źródło: NKJP: (kup): Ucieczka na wieś, Dziennik Łódzki, 2006-12-05

W jej stronach jeszcze nie wznoszono tak starannie wykończonych budowli i zadumała się nad tym, czy podobny przybytek nie mógłby kiedyś wyróść w osamotnionej trackiej osadzie.

źródło: Edward Guziakiewicz: Zdrada strażnika planety, 2015 (books.google.pl)

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
GDZIE

11. z tradycji antycznej

Definicja

wywieść się skądś

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

To jest typ kultury polityczno-społecznej, który musi wyróść z nas samych.

źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

- Czego Pan szuka w zjednoczonej Europie? - To wspólnota kulturowa i ideowa wyrosła z tradycji ponad dwu tysięcy lat.

źródło: NKJP: Maciej Kwaśniewski: Kto zbuduje szklane domy?, Gazeta Krakowska, 2002-03-02

Jak z takiego miasteczka mógł wyróść Karol Wojtyła? Zasada jest zawsze taka sama. W każdym środowisku, nawet najbardziej przeciętnym, trafiają się wybitne osobowości.

źródło: NKJP: Wadowice, Dziennik Polski, 1999-06-17

Składnia

bez ograniczeń + wyróść +
z CZEGO

Frazeologizmy

coś powstało jak/niczym grzyby po deszczu
coś wyrosło jak/niczym grzyby po deszczu
kaktus na dłoni wyrośnie komuś
kaktus wyrośnie komuś
ktoś wyrósł z pieluch
ktoś wyszedł na ludzi
ktoś wyrósł na ludzi
ktoś wyrósł na człowieka

Przysłowia

Ucz się i pracuj, a garb ci sam wyrośnie
Ucz się, ucz, a garb ci sam wyrośnie
Pracuj, pracuj, a garb ci sam wyrośnie
Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN