UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pilot

Chronologizacja

1830, Antoni Andrzejowski, Rys botaniczny krain zwiedzonych w podróżach pomiędzy Bohem a Dniestrem..., polona.pl

Pochodzenie

fr. pilote

1. w samolocie

Definicja

osoba uprawniona do kierowania statkiem powietrznym

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pilocik
hiperonimy:  lotnik

Połączenia

  • doskonały, świetny, znakomity; doświadczony; bohaterski, dzielny; młody; cywilny, wojskowy; zawodowy; drugi, pierwszy; poległy, ranny, zmarły; aliancki; amerykański, francuski, polski... pilot; pilot balonowy, myśliwski, samolotowy, szybowcowy, śmigłowcowy; bojowy, rozpoznawczy; liniowy; doświadczalny
  • pilot akrobata, instruktor, oblatywacz
  • pilot awionetki, balonu, bombowca, helikoptera, maszyny, myśliwca, odrzutowca, paralotni, promu kosmicznego, samolotu, statku kosmicznego, szybowca, śmigłowca; aeroklubu, lotnictwa, Lufthansy; jakichś linii
  • pilot z aeroklubu
  • pilot za sterami
  • pilot w samolocie
  • pilot i mechanik, pilot i nawigator, pilot i obsługa, pilot i pasażer, pilot i personel, pilot i ratownik, pilot i stewardesa
  • generał, kapitan, porucznik, pułkownik pilot
  • praca, rola, zawód; dyżurka, fotel, kabina, kokpit; kombinezon; licencja, odznaka, uprawnienia; kwalifikacje, umiejętności; odpowiedzialność; błąd, pomyłka, wina; czynności; śmierć pilota; rozmowy; strajk; szkoła, związek pilotów
  • samolot bez pilota; kurtki dla pilotów
  • kandydat na pilota
  • łączność z pilotem
  • pilot lata, ląduje, leci, startuje, wylądował; popełnił błąd; zaginął, zginął
  • przygotować, szkolić pilotów; wyszkolenie pilotów

Cytaty

Maszyna z niewyjaśnionych przyczyn uderzyła w ziemię. Na miejscu zginęły dwie osoby. Samolotem leciał pilot instruktor Roman S. z Warszawy oraz pilot uczeń Piotr K. [...].

źródło: NKJP: (PAP): Zlin-42 runął na ziemię, Dziennik Polski, 2000-07-31

[...] pewien młody paryżanin, [...] utalentowany rysownik, pisarz ale i pilot balonowy, zapragnął utrwalić z powietrza panoramę swego miasta.

źródło: NKJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle: lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996

Na Borneo są miejscowości, w których od tygodni nie widziano czystego skrawka nieba. [...] zdarza się, że samoloty po kilka razy podchodzą do lądowania, bo piloci dopiero tuż nad ziemią orientują się, że pas lądowy jest gdzie indziej.

źródło: NKJP: Piotr Gillert: Dym nad Południowo-Wschodnią Azją, Gazeta Wyborcza, 1997-09-18

Kurtz opuścił samolot wyjściem dla pilotów i stanął przy jego kadłubie [...].

źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pilot
piloci
ndepr
piloty
depr
D. pilota
pilotów
C. pilotowi
pilotom
B. pilota
pilotów
N. pilotem
pilotami
Ms. pilocie
pilotach
W. pilocie
piloci
ndepr
piloty
depr

2. na wycieczce

Definicja

osoba, która zawodowo zajmuje się roztaczaniem opieki nad uczestnikami zorganizowanych wycieczek, dbająca o ich podróż, zakwaterowanie itp.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  opiekun

Połączenia

  • pilot wycieczek
  • pilot i przewodnik
  • licencja, uprawnienia; kurs; opieka pilota

Cytaty

Jakie są obowiązki pilota? Przede wszystkim czuwanie nad dobrą organizacją imprezy i realizacją programu. To pilot decyduje [...], kiedy będzie przerwa, w jakiej kolejności zwiedzimy zabytki, o której podadzą nam posiłki.

źródło: NKJP: Jan Paweł Piotrowski: Od czego jest pilot? Gazeta Wyborcza, 1999-04-30

Od 1997 r. pracujący z turystami muszą obowiązkowo mieć licencję pilota.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Na kłopoty rezydent, Polityka, 2005-08-20

[...] jak bez łamania zapisów kodeksowych biuro podróży i zatrudniony w nim pilot autokarowych objazdowych wycieczek zagranicznych, np. do Portugalii, mają rozliczać czas pracy?

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 01.10.2003

Przewodników trapi [...] to, że piloci wycieczek zagranicznych, którzy bywają tu często, po kilku wycieczkach z przewodnikiem uważają, że sami mogą oprowadzać swoich turystów po mieście.

źródło: NKJP: (DŁ): Magiczna profesja, Dziennik Polski, 2002-02-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pilot
piloci
ndepr
piloty
depr
D. pilota
pilotów
C. pilotowi
pilotom
B. pilota
pilotów
N. pilotem
pilotami
Ms. pilocie
pilotach
W. pilocie
piloci
ndepr
piloty
depr

3. w rajdach samochodowych

Definicja

osoba, która jedzie razem z kierowcą rajdowym i informuje go o przebiegu trasy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  przewodnik

Połączenia

  • dobry; nowy pilot; pilot rajdowy, sportowy
  • pilot Jarosław Baran, Maciej Wisławski...
  • pilot ekipy, Ferrari
  • pilot i kierowca
  • rola pilota
  • kierowca z pilotem
  • jechać z pilotem

Cytaty

W wyścigach górskich kierowca startuje sam. Pilot jest tutaj zbędny, bowiem trasa liczy zaledwie 3-4 km i nie jest konieczne jej dyktowanie.

źródło: NKJP: Na dziś optuję za wyścigami, Dziennik Polski, 2003-08-29

I ja teraz miałbym uwierzyć, że wyleciał z trasy, którą znał na pamięć, którą dyktował mu cały czas pilot? To zbyt niewiarygodne.

źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

Krzysztof Hołowczyc z pilotem Maciejem Wisławskim wygrali samochodem Subaru Impreza Rajd Albenu i objęli prowadzenie w klasyfikacji generalnej ME.

źródło: NKJP: Michał Pol: Rajdy samochodowe. Rajd Albenu, Gazeta Wyborcza, 1997-05-19

Każda załoga, składająca się z kierowcy i pilota musi przyjechać na start danego odcinka próby sprawnościowej co do wyznaczonej dla niej minuty.

źródło: NKJP: (sem): Raciborskie załogi, Nowiny Raciborskie, 2003-04-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pilot
piloci
ndepr
piloty
depr
D. pilota
pilotów
C. pilotowi
pilotom
B. pilota
pilotów
N. pilotem
pilotami
Ms. pilocie
pilotach
W. pilocie
piloci
ndepr
piloty
depr

4. w kolarstwie

Definicja

osoba, która jedzie przed wszystkimi uczestnikami zawodów i wskazuje im trasę wyścigu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  przewodnik

Cytaty

Kolumna wyścigu ma kilkanaście kilometrów długości: policja, piloci, kolarze, sędziowie na motorach, sędziowie samochodami, dziennikarze.

źródło: NKJP: Cezary Koprowicz, Ryszard Opiatowski, Ludwik Lewin: Wszystko o Zenonie Jaskule i profesjonalnym ściganiu się na rowerze, Gazeta Wyborcza, 1993-07-26

Jak podkreślali pełniący funkcję pilotów wyścigu, [...] Marek W. i Janusz G. z sekcji rowerowej WKS Zakopane, na zjazdach trzeba było ostro uciekać zawodnikom mknącym z prędkością ok. 80 km na godz.

źródło: NKJP: Koleżeński finisz „mrozowców”, Dziennik Polski, 1999-08-28

Każdy zawodnik biegł jednorazowo 25 km, towarzyszył mu pilot, czyli drugi zawodnik jadący na rowerze.

źródło: NKJP: (PAP): Urodzinowy podarunek, Dziennik Polski, 2000-05-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pilot
piloci
ndepr
piloty
depr
D. pilota
pilotów
C. pilotowi
pilotom
B. pilota
pilotów
N. pilotem
pilotami
Ms. pilocie
pilotach
W. pilocie
piloci
ndepr
piloty
depr

5. nawigator

Definicja

osoba, która wskazuje statkom, którędy i w jaki sposób należy przepłynąć miejsca szczególnie trudne do żeglugi

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  nawigator

Połączenia

  • pilot morski, portowy
  • pilot żeglugi

Cytaty

Na redzie Hajfy statków bez liku czekało w kolejce na pilota, by wejść do portu.

źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1988

[...] na wszystkich statkach, które weszły na mieliznę, nie było pilota.

źródło: Internet

Na liście prac o szczególnym charakterze (ograniczenie wieku emerytalnego o 5 lat) znaleźli się m.in. [...] piloci statków morskich [...].

źródło: NKJP: (Nie)wczesna emerytura, Dziennik Polski, 1999-04-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pilot
piloci
ndepr
piloty
depr
D. pilota
pilotów
C. pilotowi
pilotom
B. pilota
pilotów
N. pilotem
pilotami
Ms. pilocie
pilotach
W. pilocie
piloci
ndepr
piloty
depr

6. w ruchu drogowym

Definicja

specjalnie oznaczony samochód jadący przed albo za jednym lub kilkoma pojazdami o nieprzepisowych wymiarach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Cytaty

Logistyka transportów nadgabarytowych to pilotaż pojazdów nienormatywnych za pomocą samochodów typu pilot.

źródło: Internet

[...] przy przewozie rzeczy nadgabarytowych jest potrzebny pilot, który jedzie przed pojazdem [...].

źródło: Internet

Oddalenie się od kolumny pojazdów biorących udział w Paradzie, to znaczy zjazd z wyznaczonej trasy, wyprzedzenie pilota kolumny lub jazda za końcowym pojazdem Organizatora, będzie traktowane jako rezygnacja z udziału w Paradzie [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pilot
piloty
D. pilota
pilotów
C. pilotowi
pilotom
B. pilot
piloty
N. pilotem
pilotami
Ms. pilocie
pilotach
W. pilocie
piloty

7. do telewizora

Definicja

urządzenie, za pomocą którego można z pewnej odległości sterować jakimś sprzętem elektronicznym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pilocik

Połączenia

  • bezprzewodowy, przewodowy; telewizyjny, uniwersalny pilot
  • pilot telewizora; zdalnego sterowania
  • pilot do bramy, do telewizora; pilot od telewizora
  • pilot w ręku
  • guzik, klawisze, przycisk; obsługa pilota
  • centralny zamek, telewizor z pilotem
  • przycisk na pilocie
  • pilot leży
  • brać, chwycić, odkładać, trzymać; naprawić; znaleźć pilota
  • kliknąć, przełączać, pstrykać; włączać coś; sterowany, uruchamiany pilotem
  • sięgać po pilota

Cytaty

Możemy [...] tworzyć różne opcje zachowania, by np. wciśnięcie jednego guzika na pilocie włączało telewizor i kino domowe oraz przygaszało światło w mieszkaniu, jeśli jest ono także sterowane podczerwienią.

źródło: NKJP: Wojciech Krusiński: Popatrz, zanim pooglądasz, Polityka, 2008-04-26

Budynek będzie ogrodzony, z bramą wjazdową sterowaną pilotem z instalacją wideofonową.

źródło: NKJP: Krzysztof Zieliński: Z myślą o sprawnych inaczej, Dziennik Polski, 2002-11-20

Szybko podłączył kamerę do odbiornika TV, chwycił pilota i włączył przewijanie.

źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001

Do dziś jeszcze większość odbiorców TV kablowej w Stanach Zjednoczonych korzysta z przystawek, których nie można obsługiwać za pomocą pilotów dołączanych do telewizorów i magnetowidów.

źródło: NKJP: Mark Robichaux: Multimedia, Gazeta Wyborcza, 1994-05-30

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pilot
piloty
D. pilota
pilotów
C. pilotowi
pilotom
B. pilota
piloty
N. pilotem
pilotami
Ms. pilocie
pilotach
W. pilocie
piloty

8. serialu

Definicja

tel. 
specjalnie przygotowany odcinek serialu lub innego programu cyklicznego, który ma zachęcić widzów do oglądania jego dalszych odcinków

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu telewizja

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zapowiedź

Połączenia

  • pilot filmu, serialu

Cytaty

W 1987 r. pojawił się pilot serialu („Saint in Manhattan”) z Andrew Clarke'em jako Świętym, ale dalszego ciągu nie było.

źródło: NKJP: Zdzisław Ambroziak: Nie tylko Roger Moore, Gazeta Wyborcza, 1997-06-13

„Ostatnią szychtę”, bo taki tytuł nosił pilot serialu , obejrzało około 3 milionów telewidzów. Produkcja zebrała sporo pochlebnych recenzji, co zachęciło stację do przyspieszenia prac nad kolejnymi odcinkami „Katastrof”.

źródło: NKJP: Marcin Zasada: Katastrof ciąg dalszy, Dziennik Zachodni, 2008-02-20

[...] po powstaniu pilota programu (wstępnego odcinka) wymagana jest nie tylko analiza jego jakości [...], ale także tabela jego rentowności [...].

źródło: NKJP: Krystyna Lubelska: Transatlantyk, Polityka, 2005-05-14

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pilot
piloty
D. pilota
pilotów
C. pilotowi
pilotom
B. pilota
piloty
N. pilotem
pilotami
Ms. pilocie
pilotach
W. pilocie
piloty

Frazeologizmy

automatyczny pilot
Data ostatniej modyfikacji: 21.05.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj