UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obrona

Chronologizacja

1449, SStp

1.a miasta

Definicja

przeciwstawianie się atakowi fizycznemu bądź zbrojnemu

Pochodzenie

psł. *o(b)borna 'bronienie, obrona, ochrona'

Forma prasłowiańska jest rzeczownikiem odczasownikowym od przedrostkowego *o(b)borniti 'osłonić (orężnie), ochronić, obronić', pochodnego od psł. *borniti 'osłaniać orężem, bronią, strzec, chronić'; zob. obronić, bronić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

bohaterska, zacięta; rozpaczliwa obrona
obrona człowieka, dziecka, kobiety; miasta, ojczyzny, Polski; życia
obrona przed napastnikiem; przed agresją, przed atakiem, przed napaścią
organizować, prowadzić, zorganizować obronę
przejść/przechodzić; służyć do obrony

Cytaty

W sumie cała pacyfikacja i nasza obrona trwały dwie godziny.

źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005

Uczestniczki szkolenia uczyć się będą podstawowych technik umożliwiających skuteczną obronę kobiety przed napastnikiem.

źródło: NKJP: Kobiety kontratakują, Dziennik Polski, 2002-03-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

Składnia

obrona

KOGO/CZEGO + przed KIM/CZYM

1.b osoby broniące

Definicja

osoby prowadzące obronę - przeciwstawianie się atakowi fizycznemu bądź zbrojnemu

Pochodzenie

psł. *o(b)borna 'bronienie, obrona, ochrona'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Połączenia

obrona naziemna, powietrzna, terytorialna; narodowa
dowódca, żołnierze obrony
obrona walczyła; skapitulowała
pokonać obronę

Cytaty

W czasie pokoju żołnierze obrony terytorialnej będą w dyspozycji wojewodów lub starostów.

źródło: NKJP: Mikołaj Lizut: Obrona terytorialna po nowemu, Gazeta Wyborcza, 1999-02-27

[...] duża prędkość lotu umożliwiała szybsze, łatwiejsze pokonanie obrony przeciwlotniczej przeciwnika [...]

źródło: NKJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle: lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

2. interesów

Definicja

zapobieganie działaniom lub zjawiskom szkodzącym komuś lub czemuś

Pochodzenie

psł. *o(b)borna 'bronienie, obrona, ochrona'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

gwałtowna obrona
obrona interesów, praw, przywilejów; honoru; przyrody, zabytków
obrona czegoś jest obowiązkiem kogoś

Cytaty

Roosevelt uważał, że zadaniem prezydenta jest obrona interesów całego społeczeństwa, a nie tylko interesów klas posiadających.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Sprawa obrony polskich zabytków kultury to problem ogólnonarodowy.

źródło: NKJP: Jan Majda: List otwarty do wojewody małopolskiego, Dziennik Polski, 2006-05-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

Składnia

obrona

KOGO/CZEGO + przed KIM/CZYM

3. przed krytyką

Definicja

przeciwstawianie się krytyce kogoś lub czegoś

Pochodzenie

psł. *o(b)borna 'bronienie, obrona, ochrona'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

przekonująca obrona
obrona dyrektora, ministra, premiera; koncepcji, teorii, tezy, wniosków
obrona przed atakami, przed krytyką, przed zarzutami

Cytaty

Panie nauczyły się właściwej obrony przed krytyką, komunikowania trudnych decyzji i prowadzenia partnerskich negocjacji.

źródło: NKJP: Grażyna Wosińska: Nie gorsze od mężczyzn, Dziennik Elbląski, 1999-12-30

Znamienna jest przy tym obrona Goethego przed zarzutem nieuwzględnienia tej części rośliny, ponieważ rzuca pewne światło na sposób ujmowania przez niego zjawisk przyrodniczych.

źródło: NKJP: Piotr Dehnel: Dekonstrukcja – rozumienie – interpretacja. Studia z filozofii współczesnej i nie tylko, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

Składnia

obrona

KOGO/CZEGO + przed KIM/CZYM

4.a w sądzie

Definicja

dowodzenie przed sądem niewinności osoby oskarżonej

Pochodzenie

Prawdopodobnie kalka łac. dēfensiō

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd

Połączenia

obrona oskarżonego, przestępców
koszty obrony
podjąć/podejmować się obrony

Cytaty

Za obronę gangstera z zachodniej Polski adwokat przyjął 5 tys. zł [...]

źródło: NKJP: Igor T. Miecik: Adwokaci diabłów, Polityka, 2000-11-18

Poprawka sześćdziesiąta czwarta przyznaje funkcjonariuszowi prawo do zwrotu kosztów obrony w przypadku postępowań dyscyplinarnych, które zakończyły się uniewinnieniem lub umorzeniem postępowania.

źródło: NKJP: 39. posiedzenie Senatu RP, stenogram, wersja robocza

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

Składnia

obrona

KOGO

4.b adwokat

Definicja

osoba dowodząca przed sądem niewinności osoby oskarżonej

Pochodzenie

Prawdopodobnie kalka łac. dēfensiō

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	adwokat, mecenas, obrońca
	antonimy:	oskarżyciel, prokurator
	hiperonimy:	prawnik

Połączenia

dobra, sprawna; nieudolna obrona
obrona i oskarżenie
sprzeciw, wniosek obrony
obrona wniosła apelację, rewizję, zażalenie...

Cytaty

[...] nieoczekiwanie obrona wniosła o przesłuchanie kolejnego świadka – również policjanta, który rzekomo miał przyjąć łapówkę na terenie leszczyńskiej komendy.

źródło: NKJP: X: Kolejny policjant usłyszał zarzuty, Polska Głos Wielkopolski, 2007-09-06

Pierwszy wniosek obrony dotyczył zmiany składu sędziowskiego.

źródło: NKJP: Sędzia i brukowiec, Polityka, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

5.a bramki

Definicja

uniemożliwienie zdobycia punktów przez przeciwnika podczas rywalizacji sportowej

Pochodzenie

Kalka może ang. defence, może niem. Verteidigung

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	defensywa
	antonimy:	atak, ofensywa

Połączenia

bezbłędna, sprawna, udana; nieudana obrona
obrona karnych, rzutu karnego, strzału; bramki

Cytaty

Istotnym momentem była piękna obrona strzału [...] przez bramkarza [...].

źródło: NKJP: ŻYR: Finał w karnych, Gazeta Poznańska, 2003-01-24

Przy okazji mam zaproponować program treningowy dla widzewskich zawodników, których zadaniem jest obrona bramki.

źródło: NKJP: (HOF): Tomaszewski z Widzewem, Express Ilustrowany, 2002-12-11

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

Składnia

obrona

CZEGO

5.b grupa zawodników

Definicja

grupa zawodników, których zadaniem jest obrona - uniemożliwienie zdobycia punktów przez przeciwnika

Pochodzenie

Kalka może ang. backs, może niem. Verteidigung

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	defensywa
	antonimy:	atak, ofensywa

Połączenia

dobra, słaba obrona
(najlepszy, najważniejszy) zawodnik w obronie
obrona grała (dobrze, źle)
pokonać obronę
grać w obronie

Cytaty

W ataku pozycyjnym gracze próbują pokonać obronę rywali, starając się rozegrać wcześniej wyuczone kombinacje [...]

źródło: NKJP: Władimir Ljach: Koszykówka. Podręcznik dla studentów Akademii Wychowania Fizycznego część I, 2003

RKS był częściej w posiadaniu piłki, ale dobrze i czujnie grała obrona gospodarzy.

źródło: NKJP: Jerzy Strzembosz: Zabrakło szczęścia, Gazeta Radomszczańska, 2009-01-04

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

6. medalu

Definicja

powtórzenie sukcesu odniesionego w rozgrywkach sportowych

Pochodzenie

Kalka może ang. defence, może niem. Verteidigung

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

niedana, udana; efektowna obrona
obrona medalu, mistrzostwa, pucharu, tytułu, wicemistrzostwa
obrona (nie) powiodła się, (nie) udała się

Cytaty

Po zwycięstwie nad Niemcami uwierzyliśmy, że nic nie powstrzyma nas przed obroną tytułu mistrzów Europy.

źródło: NKJP: Michał Pol: Piłka nożna. Marco van Basten zakończył karierę, Gazeta Wyborcza, 1995-08-19

Irlandczyk [...] przegrał dwa mecze, co przesądziło o obronie Pucharu przez Amerykanów.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

7. doktoratu

Definicja

egzamin związany z napisaną wcześniej pracą, uprawniający do uzyskania określonego tytułu

Pochodzenie

Prawdopodobnie kalka n.-łac. dēfensiō (dissertātiōnis)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Połączenia

obrona doktoratu, dyplomu, licencjatu, magisterki, pracy (dyplomowej, magisterskiej)
przystąpić/przystępować do obrony

Cytaty

Ewę jeszcze czeka obrona licencjatu i decyzja, na jakim oddziale chciałaby pracować.

źródło: NKJP: Marta Bieryt: Fińskie dylematy, Dziennik Polski, 2008-02-19

W części administracyjnej znajdują się pomieszczenia rektoratu oraz sala dydaktyczna przystosowana do obron doktorskich.

źródło: NKJP: trollbarbatus: Nowe centrum rzeszowskiej polibudy, Dlaczego?, 2009-12-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrona	obrony
D.	obrony	obron

C.	obronie	obronom
B.	obronę	obrony
N.	obroną	obronami
Ms.	obronie	obronach
W.	obrono	obrony

Składnia

obrona

CZEGO

Frazeologizmy

ktoś staje w obronie kogoś/czegoś
ktoś stanął w obronie kogoś/czegoś
obrona cywilna
obrona Częstochowy
obrona konieczna
obrona sycylijska

Data ostatniej modyfikacji: 07.07.2023