UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

więzień

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. więzień
więźnie
więźniowie
ndepr
więźnie
depr
D. więźnia
więźniów
C. więźniowi
więźniom
B. więźnia
więźniów
N. więźniem
więźniami
Ms. więźniu
więźniach
W. więźniu
więźnie
więźniowie
ndepr
więźnie
depr

Pochodzenie

Zob. więzić

1. zakładu karnego

Definicja

osoba pozbawiona wolności, przebywająca w zakładzie karnym lub obozie koncentracyjnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Relacje znaczeniowe

synonimy:  osadzony

Połączenia

  • długoletni; wzorowy, zwykły; ocalały; pobity więzień; więzień kryminalny, wojenny; iraccy, palestyńscy, polscy, ukraińscy, żydowscy więźniowie; więźniowie funkcyjni
  • więzień nr 6092, nr 29 916, nr 35.727...
  • więzień getta, gułagu, łagrów, obozu koncentracyjnego, zakładu karnego; Dachau, Oświęcimia
  • nazwiska, twarze; rodziny; listy; wspomnienia; liczba; transport; prawa; izolacja; selekcja; kategorie; los; resocjalizacja; utrzymanie; bezpieczeństwo; relacje; grupa, społeczność; praca; zachowanie; kolumna; bunt; ucieczka; egzekucja, śmierć; zwłoki więźniów
  • amnestia; odszkodowania, pomoc, rekompensaty, wypłaty; paczki, żywność dla więźniów; obozy dla więźniów (politycznych)
  • nadzór, opieka nad więźniem; agresja, bójki, konflikty, wojna; kontakty, przyjaźń, rozmowy, związki między więźniami; kontakt z więźniem
  • doświadczenia, eksperymenty, testy (chemiczne, medyczne, fizyczne), zbrodnia na więźniach
  • więźniowie budują, pracują; uciekli, zbiegli; zginęli
  • produkowany, sporządzony, wybudowany, wykonany; napastowany przez więźniów
  • pomagać więźniom
  • bić, maltretować, mordować, przetrzymywać, rozstrzelać, torturować; przesłuchiwać; zmuszać; eskortować, transportować; wydać; odbić; pilnować; odwiedzać; zatrudniać; uwolnić, wypuścić, zwolnić/zwalniać więźniów; zatrudnienie więźniów
  • strzelać do więźniów
  • uważać, uznać kogoś za więźnia
  • znęcać się nad więźniem; poręczyć, ująć się za więźniem
  • badać, wypróbowywać na więźniach

Cytaty

W najbliższym czasie chce wystosować do niemieckiego rządu wniosek o dodatki pielęgnacyjne dla byłych więźniów obozów koncentracyjnych.

źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Don Kichot pogranicza, Polityka, 2005-05-14

Uporządkowane według kolejnych budów dokumenty Centralnego Trzy metry kwadratowe podłogi na więźnia i najwyżej 7-osobowe cele z sanitariatami - w takich warunkach, zgodnych z zaleceniami Unii Europejskiej, będą przebywać aresztowani i skazani, osadzeni w Zakładzie Karnym w Przemyślu.

źródło: NKJP: (PAP): Trzy metry dla więźnia, Dziennik Polski, 2003-10-27

- Co jest przyczyną wypalenia? - Długotrwały stres. Towarzyszy on szczególnie funkcjonariuszom mającym bezpośredni kontakt z więźniem.

źródło: NKJP: Wypaleni, Dziennik Polski, 2000-11-10

Głównym tematem rozmów senatorów z dyrektorami 11 małopolskich zakładów karnych, strażnikami, a także osadzonymi był przede wszystkim problem zatrudniania więźniów.

źródło: NKJP: (MADE): Praca dla nielicznych, Dziennik Polski, 2003-05-22

2. samotności

Definicja

osoba, która nie może uwolnić się spod wpływu jakichś okoliczności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  niewolnik

Połączenia

  • więzień biurokracji; jakiegoś sposobu myślenia, rozumowania; (własnej) subiektywności; (własnej) ideologii; (własnej) pamięci, przeszłości; (własnej) starości; (własnej) samotności; miłości; (swoich) zwycięstw; (własnego) urzędu; (własnej) polityki; (swojej) roli; odchudzania; demokracji sondażowej; (panującego) systemu
  • stać się, być, zostać więźniem czegoś

Cytaty

Nie umiem i nie chcę o tym zapomnieć. Nie chcę również stać się więźniem własnej pamięci.

źródło: NKJP: Polski nie musi być na mapie politycznej Europy, Gazeta Wyborcza, 1995-04-22

Kuczma stał się więźniem własnej polityki, dalekiej od zapowiadanej ponadpartyjności.

źródło: NKJP: Dokąd idziesz, Ukraino?, Dziennik Polski, 2001-04-27

[...] zostaliśmy więźniami przeszłości i walki, a to już nie o walkę chodzi, lecz o pracę i demokrację.

źródło: NKJP: Po 22 latach, Dziennik Polski, 2002-09-02

Wielcy sportowcy stają się [...] w pewnym momencie więźniami swoich zwycięstw.

źródło: NKJP: Zdzisław Ambroziak: Ile razy można, Gazeta Wyborcza, 1995-07-29

Często stajemy się więźniami konwencjonalnych sposobów myślenia, tradycyjnych metod i najświętszej litanii rutyny.

źródło: NKJP: Guy Kawasaki: Jak doprowadzić konkurencję do szału?, Gazeta Wyborcza, 1995-07-24

Składnia

bez ograniczeń + więzień +
CZEGO

3. więzienie

Definicja

przestęp. 
więzienie - zakład karny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ciupa, kić, kryminał, mamer, paka, pudło, puszka, ul, więzienie, zakład karny

Cytaty

Na dodatek postanowiłem wykupić na własność ten cały więzień, żeby przypadkiem nie podrzucono tu nam jakiegoś polityka albo kogoś o równie odpychającej proweniencji.

źródło: Marcin Brzostowski: I tak skończymy w więzieniu, 2008 (books.google.pl)

W ramach resocjalizacji i uprzyjemniania życia we więźniu za pieniądze podatników, niech na pryczach pojawią się od czasu do czasu agentki towarzyskie.

źródło: NKJP: Elżbieta Cegła: Z ukosa, Gazeta Krakowska, 2004-02-09

[...] ja mówię o wsadzaniu do więźnia za poglądy, a kolega rozpisuje się na temat procesu o kłamstwo.

źródło: NKJP: Internet

Frazeologizmy

więzień czwartego piętra
więzień polityczny
więzień sumienia
więzień stanu
Data ostatniej modyfikacji: 13.07.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj