UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

walka

Chronologizacja

1393, SStp

Pochodzenie

z st.czes. válka 'bój, bitwa, walka', 'wojna'

Od: st.czes. valeti 'walczyć, bojować; wlec, włóczyć'.

1. z okupantem

Definicja

użycie siły lub broni w stosunku do osób bądź dużych grup ludzkich, które również używają siły lub broni, w celu sprawienia, by zrezygnowały z oporu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

synonimy:  starcie

Połączenia

  • przegrana, zwycięska; bohaterska, heroiczna, krwawa, nierówna, straszliwa; otwarta walka; walka konspiracyjna, podziemna, powietrzna, zbrojna; niepodległościowa, obronna; bratobójcze, ciężkie, długotrwałe, zacięte walki; walki oblężnicze, partyzanckie; narodowo-wyzwoleńcze, powstańcze, wyzwoleńcze; uliczne
  • walka mieczem, nożem
  • walka przeciw Anglikom, przeciw bolszewikom, przeciw Niemcom, przeciw Sowietom, przeciw Turkom; przeciwko okupantom, przeciwko zaborcom
  • walka o Lwów, o Okinawę, o Stalingrad; o hegemonię, o sukcesję, o tron; o niepodległość, o wolność, o wyzwolenie; za króla; za ojczyznę, za wiarę, za wolność
  • walka między policją a demonstrantami, pseudokibicami, rolnikami..., między stronnikami (Stanisława Leszczyńskiego a Augusta II Sasa), pomiędzy wojskami amerykańskimi a niemieckimi, polskimi a litewskimi, rosyjskimi a niemieckimi...; z najeźdźcą, z okupantem, z partyzantami, z zaborcą; z Niemcami, z Rosjanami, z Sowietami, z Tatarami,z Turkami
  • walka i konspiracja, walka i martyrologia
  • przebieg; strategia, taktyka; odgłosy; pole walki; bohaterowie walk
  • walka rozgorzała, toczy się, trwała
  • prowadzić, stoczyć; przegrać walkę
  • polec, zginąć w walce

Cytaty

Myśmy prowadzili walkę o Polskę niepodległą, wolną, sprawiedliwą.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Toczy się nierówna walka z okupantem.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.04.2001

Szlachtę Polski i Litwy łączy wspólna bohaterska walka z caratem.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: O konflikcie polsko-litewskim, 1989

Niemal rok temu w Krakowie doszło do walk między policją a pseudokibicami po meczu piłkarskim Hutnika z Lechią Gdańsk.

źródło: NKJP: Karygodnie niskie, Dziennik Polski, 2001-06-15

Słyszeliśmy odgłosy walki, widzieliśmy słupy dymu unoszące się nad górskim szczytem i niknące za nim śmigłowce i samoloty.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. walka
walki
D. walki
walk
C. walce
walkom
B. walkę
walki
N. walką
walkami
Ms. walce
walkach
W. walko
walki

Składnia

bez ograniczeń + walka +
z KIM + (o CO)
bez ograniczeń + walka +
przeciw/przeciwko KOMU
bez ograniczeń + walka +
między/pomiędzy KIM
bez ograniczeń + walka +
za KOGO/CO

2. bokserska

Definicja

rywalizacja sportowa bądź prowadzona dla czyjejś rozrywki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

Połączenia

  • dramatyczna, rozstrzygająca walka; walka bokserska, zapaśnicza
  • walka bokserów, zawodników, zapaśników; byków, kogutów; walki gladiatorów; psów
  • walka z przeciwnikiem, z reprezentantem Grecji, Jugosławii, ZSRR..., z rywalem; z Gołotą, z Tysonem
  • przebieg; sporty walki

Cytaty

Poprzednia walka Gołoty z Bowe'em stoczona 11 lipca w nowojorskiej Madison Square Garden zakończyła się dyskwalifikacją polskiego boksera.

źródło: NKJP: Artur Łukasiewicz: 2 listopada rewanż z Bowe'em, Gazeta Wyborcza, 1996-08-22

Pękala miał tego dnia wielką ochotę na bramkę, ale przegrał walkę z Gryzełką-juniorem.

źródło: NKJP: NKJP: V liga, Bielsko-Biała, Dziennik Polski, 1999-04-11

W r. 325 cesarz Konstantyn znosi krwawe igrzyska cyrkowe i walki gladiatorów.

źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

W XVIII wieku odbywały się tutaj walki byków na wzór hiszpańskich widowisk.

źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1985

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. walka
walki
D. walki
walk
C. walce
walkom
B. walkę
walki
N. walką
walkami
Ms. walce
walkach
W. walko
walki

Składnia

bez ograniczeń + walka +
KOGO/CZEGO + (z KIM)

3. z konkurentami

Definicja

dążenie do pokonania przeciwnika w jakimś sporze bądź rywalizacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • bezlitosna, prawdziwa, zaciekła walka; walka ekonomiczna, ideologiczna, klasowa, polityczna; walki frakcyjne, wewnątrzpartyjne, wewnętrzne
  • walki klas, stronnictw
  • walka klasyków z romantykami
  • walka między prezydentem a premierem; z konkurentami, z przeciwnikiem; z koalicją, z Kościołem, z opozycją, z prawicą, z władzą;
  • walki i kłótnie
  • walka rozgorzała
  • prowadzić, stoczyć, zaostrzyć; przegrać walkę

Cytaty

Posłużył się archiwami komunistycznej bezpieki w walce z przeciwnikami politycznymi.

źródło: NKJP: Artur Domosławski, Gazeta Wyborcza, 1997-08-26

W łonie KC PPR rzeczywiście toczyła się wtedy ostra walka frakcyjna. Frakcja kierowana przez Gomułkę zajmowała stanowisko, że [...] należy się przyłączyć do londyńskiej Rady Jedności Narodowej.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Zawsze proponuję lewicy, by odeszła od ideologicznej walki z prawicą i przeszła na spory o gospodarkę.

źródło: NKJP: Tadeusz Zachurski: Rozmowa Wprost, Wprost, 1998

Falandysz jest [...] pomysłodawcą wykorzystania w walce z koalicją zaskarżania do Trybunału Konstytucyjnego ustaw przed ich podpisaniem.

źródło: NKJP: Agnieszka Kublik: Spuścizna prezydenckiego prawnika, Gazeta Wyborcza, 1995-09-21

Zdarzenie to było fragmentem walki stronnictw emigracyjnych, przeniesionej ze sfery politycznej na wojsko.

źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. walka
walki
D. walki
walk
C. walce
walkom
B. walkę
walki
N. walką
walkami
Ms. walce
walkach
W. walko
walki

Składnia

bez ograniczeń + walka +
(KOGO) + (z KIM)
bez ograniczeń + walka +
(między/pomiędzy KIM a KIM)

4. usuwanie trudności

Definicja

dążenie do usunięcia niepożądanych zjawisk lub trudności, zdobycia czegoś bądź pomocy komuś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • bezkompromisowa, bezpardonowa, bezwzględna, uporczywa, zaciekła, zawzięta, zażarta, zdecydowana; beznadziejna, heroiczna, przegrana, rozpaczliwa; skuteczna, zwycięska walka
  • walka polityków, rządu, władz
  • walka o byt, o chleb, o przetrwanie, o przeżycie, o przyszłość; o odszkodowanie, o podwyżki; o awans, o mistrzostwo Anglii, Polski, świata..., o półfinał, o tytuł mistrza; o fotel burmistrza, premiera, prezydenta..., o prezydenturę, o prymat, o przywództwo, o stołki, o władzę; o prawa dzieci, kobiet, zwierząt..., o równouprawnienie, o sprawiedliwość; o człowieka, o dzieci, o syna
  • walka z alkoholizmem, z analfabetyzmem, z bandytyzmem, z bezrobociem, z biedą, z biurokracją, z faszyzmem, z korupcją, z narkomanią, z przemytem, z przestępczością, z rasizmem, z ubóstwem; z chorobą, z nadwagą, z nowotworami, z otyłością, z rakiem; z epidemią, z żywiołem;
  • walka rozgorzała, toczy się, trwała
  • podjąć/podejmować, prowadzić, stoczyć; przegrać walkę

Cytaty

Nowy rząd zapowiedział bardziej skuteczną walkę z aferami.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 23.11.1995

Celem akcji jest ograniczenie liczby przestępstw, wykroczeń oraz walka z alkoholizmem, narkomanią i zapobieganie demoralizacji młodzieży.

źródło: NKJP: Iwona Ogrodowska - Ogórek: Gorączka piątkowej nocy, Echo Dnia, 2007-04-30

Choć cenię sobie walkę o równouprawnienie kobiet, nie wierzę w jej skuteczność, jeśli nie będzie się zmieniać także sytuacja drugiej części ludzkości.

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

To dobrze, że możesz jeść - przynajmniej masz siłę na walkę z chorobą.

źródło: NKJP: Internet

W Gimnazjum Nr 2 toczyła się walka o prymat wśród gimnazjalistek i gimnazjalistów.

źródło: NKJP: NKJP: (ZS): Mistrzowie w minikoszykówce, Dziennik Polski, 2001-01-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. walka
walki
D. walki
walk
C. walce
walkom
B. walkę
walki
N. walką
walkami
Ms. walce
walkach
W. walko
walki

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + walka +
z KIM/CZYM
bez ograniczeń + walka +
o CO

5. pozyskiwanie względów

Definicja

próba pozyskania względów jakichś osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • walka o elektorat, o klienta, o konsumenta, o pacjenta, o wyborców

Cytaty

Wzajemna kopanina polityczna w walce o elektorat wyborczy środowisk emerytów i rencistów jedynie komplikuje przyjęcie dobrych, przemyślanych rozwiązań na przyszłe lata.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.10.1996

W tym roku na rynku materiałów budowlanych zaostrzy się walka o klienta indywidualnego.

źródło: NKJP: (A): Dom - Wiadomości, Dziennik Polski, 2001-02-07

Od nowego roku Jelcyn przystąpił [...] do walki o wyborców niezdecydowanych.

źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: Prezydent Rosji wystartował do wyścigu o drugą kadencję, Gazeta Wyborcza, 1996-02-16

Pepsi i coca-cola dotarły do Polski ćwierć wieku temu, za „wczesnego Gierka”. Ale prawdziwą walkę o konsumenta zaczęły po 1989 roku.

źródło: NKJP: Wojciech Staszewski: Cola w środę, pepsi w sobotę, Gazeta Wyborcza, 1996-04-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. walka
walki
D. walki
walk
C. walce
walkom
B. walkę
walki
N. walką
walkami
Ms. walce
walkach
W. walko
walki

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + walka +
o KOGO

6. dobra ze złem

Definicja

książk. 
przeciwstawienie się sobie sił natury lub zjawisk ogólnych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe

Połączenia

  • walka żywiołów; idei, ideologii, poglądów; dobra ze złem, starego z nowym, światła z ciemnością

Cytaty

Ukończona w 1981 powieść nie jest prostą fabularyzację rzeczywistych faktów. Opowiada o nieustannej walce dobra ze złem.

źródło: NKJP: Ryszard Wysokiński: Święci i wojna, Książki, dodatek do Gazety Wyborczej, 1992-10-07

Burza rozpętała się na dobre. Lunął deszcz. Wilmowski schronił się z Tomkiem do palarni, aby przez okno obserwować walkę żywiołów.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957

Bez swobodnej walki poglądów zamiera życie każdej instytucji publicznej.

źródło: NKJP: Jan Tomasz Lipski: Nierozważna i romantyczna, Gazeta Wyborcza, 1999-01-16

W dawnych wyobrażeniach ludu był to czas walki zimy z wiosną.

źródło: NKJP: G.Czerwińska: Kalendarz polski: Śródpoście i biała niedziela, Tygodnik Ciechanowski, 2002-03-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. walka
walki
D. walki
walk
C. walce
walkom
B. walkę
walki
N. walką
walkami
Ms. walce
walkach
W. walko
walki

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + walka +
CZEGO + (z CZYM)

Frazeologizmy

ktoś wiąże walką kogoś
ktoś wypowiada wojnę komuś/czemuś
ktoś wydaje walkę komuś/czemuś
ktoś wypowiedział wojnę komuś/czemuś
ktoś wydał walkę komuś/czemuś
ktoś związał walką kogoś
walka buldogów pod dywanem
walka na noże
walka z wiatrakami
wojna podjazdowa
walka podjazdowa
wojna postu z karnawałem
walka postu z karnawałem
Data ostatniej modyfikacji: 19.09.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj