UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozpostrzeć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozpostrę	rozpostrzemy
2 os.	rozpostrzesz	rozpostrzecie
3 os.	rozpostrze	rozpostrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpostarłem +(e)m rozpostarł	rozpostarłam +(e)m rozpostarła	rozpostarłom +(e)m rozpostarło	rozpostarliśmy +(e)śmy rozpostarli	rozpostarłyśmy +(e)śmy rozpostarły
2 os.	rozpostarłeś +(e)ś rozpostarł	rozpostarłaś +(e)ś rozpostarła	rozpostarłoś +(e)ś rozpostarło	rozpostarliście +(e)ście rozpostarli	rozpostarłyście +(e)ście rozpostarły
3 os.	rozpostarł	rozpostarła	rozpostarło	rozpostarli	rozpostarły

bezosobnik: rozpostarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpostrzyjmy
2 os.	rozpostrzyj	rozpostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpostarłbym bym rozpostarł	rozpostarłabym bym rozpostarła	rozpostarłobym bym rozpostarło	rozpostarlibyśmy byśmy rozpostarli	rozpostarłybyśmy byśmy rozpostarły
2 os.	rozpostarłbyś byś rozpostarł	rozpostarłabyś byś rozpostarła	rozpostarłobyś byś rozpostarło	rozpostarlibyście byście rozpostarli	rozpostarłybyście byście rozpostarły
3 os.	rozpostarłby by rozpostarł	rozpostarłaby by rozpostarła	rozpostarłoby by rozpostarło	rozpostarliby by rozpostarli	rozpostarłyby by rozpostarły

bezosobnik: rozpostarto by

bezokolicznik: rozpostrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozpostarłszy

gerundium: rozpostarcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpostarcie	rozpostarcia
D.	rozpostarcia	rozpostarć
C.	rozpostarciu	rozpostarciom
B.	rozpostarcie	rozpostarcia
N.	rozpostarciem	rozpostarciami
Ms.	rozpostarciu	rozpostarciach
W.	rozpostarcie	rozpostarcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozpostarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpostarty	rozpostarty	rozpostarty	rozpostarte	rozpostarta
D.	rozpostartego	rozpostartego	rozpostartego	rozpostartego	rozpostartej
C.	rozpostartemu	rozpostartemu	rozpostartemu	rozpostartemu	rozpostartej
B.	rozpostartego	rozpostartego	rozpostarty	rozpostarte	rozpostartą
N.	rozpostartym	rozpostartym	rozpostartym	rozpostartym	rozpostartą
Ms.	rozpostartym	rozpostartym	rozpostartym	rozpostartym	rozpostartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpostarci	rozpostarci	rozpostarte	rozpostarte
D.	rozpostartych	rozpostartych	rozpostartych	rozpostartych
C.	rozpostartym	rozpostartym	rozpostartym	rozpostartym
B.	rozpostartych	rozpostartych	rozpostartych	rozpostarte
N.	rozpostartymi	rozpostartymi	rozpostartymi	rozpostartymi
Ms.	rozpostartych	rozpostartych	rozpostartych	rozpostartych

odpowiednik aspektowy: rozpościerać

Pochodzenie

st.pol. postrzeć 'rozłożyć, rozesłać'

z psł. *sterti, stьrǫ 'rozpościerać, rozciągać, rozkładać'

1. skrzydła

Definicja

książk.

rozłożyć na całą długość coś, co było dotąd zwinięte, poskładane lub czego elementy do siebie przylegały

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

otworzyć, rozłożyć, roztworzyć, rozwinąć

Połączenia

rozpostrzeć dłoń, ogon, palce, ramiona, ręce, skrzydła; gazetę, płachtę, żagiel

Cytaty

Podrzucona w górę gęś rozpostarła skrzydła i machając nimi w powietrzu, spadła ciężko na głowy zgromadzonych pod amboną ludzi.

źródło: NKJP: Gracjan Bojar-Fijałkowski: O zbójcach z Góry Chełmskiej i inne legendy o Koszalinie, 2006

Kobieta leży na rozpostartym płaszczu kąpielowym naga, opalając się w słońcu.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975

Musiało rzęsiście padać w czasie mego snu, bo wielkie żagle rozpostarto dla ochrony nad szkunerem.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1980

Składnia

rozpostrzeć

2. opiekę

Definicja

książk.

zwiększyć zakres czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozszerzyć

Cytaty

[...] nie rozszerzono dochodzeń tak, jakby należało, nie rozpostarto kręgu dociekań wszechstronnych i władze poszły najłatwiejszą drogą, pomijając kwestie, które powinny zostać zbadane.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002

Uniwersytecka opieka rozpostarta nad badaniami najważniejszych problemów polskiego pogranicza pozwala myśleć z optymizmem o jego przyszłości i postępującej normalności.

źródło: NKJP: Katedra, Dziennik Polski, 1999-03-19

Składnia

rozpostrzeć

Data ostatniej modyfikacji: 02.10.2018