UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozciągnąć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozciągnę	rozciągniemy
2 os.	rozciągniesz	rozciągniecie
3 os.	rozciągnie	rozciągną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozciągnąłem +(e)m rozciągnął	rozciągnęłam +(e)m rozciągnęła	rozciągnęłom +(e)m rozciągnęło	rozciągnęliśmy +(e)śmy rozciągnęli	rozciągnęłyśmy +(e)śmy rozciągnęły
2 os.	rozciągnąłeś +(e)ś rozciągnął	rozciągnęłaś +(e)ś rozciągnęła	rozciągnęłoś +(e)ś rozciągnęło	rozciągnęliście +(e)ście rozciągnęli	rozciągnęłyście +(e)ście rozciągnęły
3 os.	rozciągnął	rozciągnęła	rozciągnęło	rozciągnęli	rozciągnęły

bezosobnik: rozciągnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozciągnijmy
2 os.	rozciągnij	rozciągnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozciągnąłbym bym rozciągnął	rozciągnęłabym bym rozciągnęła	rozciągnęłobym bym rozciągnęło	rozciągnęlibyśmy byśmy rozciągnęli	rozciągnęłybyśmy byśmy rozciągnęły
2 os.	rozciągnąłbyś byś rozciągnął	rozciągnęłabyś byś rozciągnęła	rozciągnęłobyś byś rozciągnęło	rozciągnęlibyście byście rozciągnęli	rozciągnęłybyście byście rozciągnęły
3 os.	rozciągnąłby by rozciągnął	rozciągnęłaby by rozciągnęła	rozciągnęłoby by rozciągnęło	rozciągnęliby by rozciągnęli	rozciągnęłyby by rozciągnęły

bezosobnik: rozciągnięto by

bezokolicznik: rozciągnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozciągnąwszy

gerundium: rozciągnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozciągnięcie	rozciągnięcia
D.	rozciągnięcia	rozciągnięć
C.	rozciągnięciu	rozciągnięciom
B.	rozciągnięcie	rozciągnięcia
N.	rozciągnięciem	rozciągnięciami
Ms.	rozciągnięciu	rozciągnięciach
W.	rozciągnięcie	rozciągnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozciągnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozciągnięty	rozciągnięty	rozciągnięty	rozciągnięte	rozciągnięta
D.	rozciągniętego	rozciągniętego	rozciągniętego	rozciągniętego	rozciągniętej
C.	rozciągniętemu	rozciągniętemu	rozciągniętemu	rozciągniętemu	rozciągniętej
B.	rozciągniętego	rozciągniętego	rozciągnięty	rozciągnięte	rozciągniętą
N.	rozciągniętym	rozciągniętym	rozciągniętym	rozciągniętym	rozciągniętą
Ms.	rozciągniętym	rozciągniętym	rozciągniętym	rozciągniętym	rozciągniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozciągnięci	rozciągnięci	rozciągnięte	rozciągnięte
D.	rozciągniętych	rozciągniętych	rozciągniętych	rozciągniętych
C.	rozciągniętym	rozciągniętym	rozciągniętym	rozciągniętym
B.	rozciągniętych	rozciągniętych	rozciągniętych	rozciągnięte
N.	rozciągniętymi	rozciągniętymi	rozciągniętymi	rozciągniętymi
Ms.	rozciągniętych	rozciągniętych	rozciągniętych	rozciągniętych

odpowiednik aspektowy: rozciągać

Pochodzenie

ogsł. *orz-tęgnǫti

Zob. ciągnąć

1. gumę

Definicja

ciągnąc, zwiększyć wymiary czegoś

Wymowa

[roscioŋgnońć] , pot. [rościoŋgnońć]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

rozciągnąć gumę, sprężynę, ściągacz; bluzkę, podkoszulek, sweter, ubranie; mięśnie

Cytaty

Michał zerknął na szelkę, rozciągnął ją nawet, żeby lepiej widzieć.

źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001

[...] okazało się, że trzem sprężynom w żaden sposób nie dam rady - potrafię rozciągnąć zaledwie dwie, a i to nie do końca

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Opowiadania na czas przeprowadzki, 2007

Nie dba o to, że zbyt mocno rozciągnie skórę na twarzy, gdy podczas zbierania ziół położy ciężką dłoń na czole i zapatrzy się w zachodzące słońce.

źródło: NKJP: Barbara Janiec: Moim zdaniem, Metropol 2001, nr 15/02

Składnia

rozciągnąć

2. prześcieradło

Definicja

rozpostrzeć coś na jakiejś powierzchni lub wzdłuż jakiejś linii

Wymowa

[roscioŋgnońć] , pot. [rościoŋgnońć]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

rozciągnąć chodnik, dywan, koc, obrus, pled, płachtę, prześcieradło, zasłony; kable, linę, przewody (elektryczne), sznur
rozciągnąć między słupkami
rozciągnąć na łóżku, na oknie, na podłodze, na trawie

Cytaty

Dla ich wygody rozciągnięto płócienne baldachimy, które miały chronić przed słońcem.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Do suszenia skórę trzeba jak najdokładniej oczyścić z tłuszczu i mięsa, następnie rozciągnąć na desce.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955

Identyczna konstrukcja znajdowała się w dole. Między nimi rozciągnięte były dwie grube liny.

źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999

Składnia

rozciągnąć

3. po pokoju

Definicja

pot.

roznieść coś po różnych miejscach

Wymowa

[roscioŋgnońć] , pot. [rościoŋgnońć]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

rozciągnąć gazety, kredki, książki, ubrania, zabawki
rozciągnąć po domu, po mieszkaniu, po podwórku, po pokoju

Cytaty

W lesie znaleźli kilkaset tysięcy rosyjskich banderoli. Wszystko było przykryte folią, ale zwierzęta rozciągnęły papiery po lesie.

źródło: NKJP: (G.P.): Lasy pełne wandali i przemytników, Dziennik Bałtycki, 1999-08-09

Jeśli były tu inne groby, to na pewno podczas prac polowych przez wieki prochy i kości ludzkie rozciągnięte zostały po polach – mówi Bartosz Stachowiak, archeolog i dyrektor muzeum w Turku.

źródło: NKJP: Agata Szczepańska-Kamińska: Wykopali cmentarz, Gazeta Poznańska, 2003-07-17

Krzyże, świece, a także lustra, rozciągnięte po scenie białe płachty i czarne upiorne postacie są jedynie częścią elementów tworzących widowiskowy „Krzyk”.

źródło: NKJP: (ew): O życiu i śmierci jak w teatrze antycznym, Sztafeta, 2007, nr 15

Składnia

rozciągnąć

CO + po CZYM

4. w czasie

Definicja

wydłużyć czas trwania czegoś

Wymowa

[roscioŋgnońć] , pot. [rościoŋgnońć]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

rozciągnąć jakąś czynność
rozciągnąć w czasie

Cytaty

Rozciągnęli klasyczny rockowy utwór do monstrualnych rozmiarów, by każdy z trójki instrumentalistów mógł się wyżyć i zagrać solówkę.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Właśnie trwa w USA kampania wyborcza rozciągnięta na rok.

źródło: NKJP: W.Hagedorny: Szast–prast: Rudy, Barak i transwestyta, Tygodnik Ciechanowski, 2008-03-01

Tak, jak opowiadając swoją pierwszą wizytę pani Lidii, postawił nacisk na możliwie najdoskonalsze rozciągnięcie historii w czasie, nasycenie jej szczegółami [...], tak w przypadku Darii starał się skupić na wystroju wnętrz, możliwie pomijając jakiekolwiek odniesienia do Andżeliki.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

Składnia

rozciągnąć

5. opiekę

Definicja

rozszerzyć zasięg czegoś na jakąś dziedzinę, osobę lub na jakiś obszar

Wymowa

[roscioŋgnońć] , pot. [rościoŋgnońć]

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

rozciągnąć badania, działalność, obserwacje, opiekę, panowanie, władzę
rozciągnąć na cały kraj, na jakąś dziedzinę, na jakiś obszar, na jakieś zjawiska

Cytaty

Przekupili ludzkość i rozciągnęli władzę na wszystkie kontynenty. Mają w kieszeni Rosję i obydwie Ameryki.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Pochopny zarzut o uleganiu dyrektywom polskich organów wywiadu i bezpieczeństwa rozciągnięto również na Komunistyczną Partię Polski, a zwłaszcza na jej czołowy aktyw.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Rzeczywistym i jak najgorzej na przyszłość wróżącym złem była odmowa rozciągnięcia praw i przywilejów szlacheckich, dobrodziejstw demokracji i współrządzenia na inne warstwy społeczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

źródło: NKJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 1989

Składnia

rozciągnąć

CO + na KOGO/CO

Data ostatniej modyfikacji: 29.01.2020