UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

otworzyć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

1. okno

Definicja

umożliwić dostęp do wnętrza, usunąwszy element blokujący ten dostęp

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odemknąć, rozewrzeć, roztworzyć
antonimy:  przymknąć, zamknąć

Połączenia

  • otworzyć bagażnik, bramę, drzwi, furtkę, klapę, kłódkę, lodówkę, lufcik, okiennice, okno, paczkę, pudełko, puszkę, szafę, szafkę, szufladę, teczkę, walizkę, wrota, zamek
  • otworzyć na oścież, szeroko

Cytaty

Przypuszczalnie po dokonaniu kradzieży otworzył drzwi kluczem znajdującym się w zamku od wewnątrz, po czym przeskoczył klasztorny mur.

źródło: NKJP: Tygodnik Ciechanowski, Przasnysz: Kradzież w klasztorze sióstr kapucynek, 2003-10-14

Silny wiatr otworzył okno i rodzice Adriana nie zauważyli, że wszedł on po wersalce na parapet. Dziecko wypadło na trawnik przed domem.

źródło: NKJP: (PAP): Śmierć dwulatka, Dziennik Polski, 1999-06-01

Przypadkowy przechodzień powiadomił policję, że widzi, jak młodzi ludzie próbują otworzyć zamek od drzwi.

źródło: NKJP: Kronika policyjna, Dziennik Polski, 2001-04-13

Wyszedł do przedpokoju i zapytał: - Kto tam? - Otwórz, to ja!

źródło: KWSJP: Stanisław Goszczurny: Dwaj przyjaciele, 1971

Książę usiadł, zapalił cigareta i otworzył puszkę z piwem.

źródło: NKJP: Piotr Czerwiński: Przebiegum życiae, czyli Kartonowa sieć, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
(CO) + (CZYM)

2. książkę

Definicja

oddalić od siebie przylegające dotąd części czegoś

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozchylić, rozewrzeć, rozpostrzeć, roztworzyć
antonimy:  zamknąć
hiperonimy:  rozłożyć

Połączenia

  • otworzyć dłoń, gębę, oczy, powieki, ramiona, usta; kopertę, książkę, menu, notatnik, zeszyt; spadochron
  • otworzyć szeroko

Cytaty

Wujku! - zawołał radośnie i otworzył szeroko ramiona.

źródło: KWSJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1989

Zamknęła oczy i drżącymi dłońmi otworzyła książeczkę.

źródło: KWSJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

Ujął ostrożnie jeden z trójkątnych kryształków w palce, a wtedy ów ożył jakby, delikatnie dmuchnął mu ciepłem w dłoń i wzniósł się w powietrze, gdy Rohan odruchowo otworzył garść.

źródło: KWSJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1964

Pies otworzył oczy. Był w nich smutek całego świata.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Na ekranie pojawił się hipopotam. Otworzył paszczę i imponująco ziewnął.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Hiszpańskie oczy, 1990

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO

3. ulicę

Definicja

umożliwić korzystanie z czegoś lub obecność w jakimś miejscu

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  udostępnić
antonimy:  zamknąć
hiperonimy:  umożliwić

Połączenia

  • otworzyć archiwum; rynek; drogę, ulicę
  • godziny otwarcia

Cytaty

Jest szansa, że Norwegia i Grecja otworzą swoje rynki pracy dla Polaków od 1 maja tego roku - twierdzi wiceminister pracy Kazimierz Kuberski.

źródło: KWSJP: Praca w Grecji i Norwegii?, Super Express, 2006

Niech otworzą archiwa i poucinają wszelkie spekulacje na temat agentów.

źródło: NKJP: Internet

Krzysztof Lipiński na rozprawie - również otwartej dla publiczności - przypomniał, że prawnik w swoim oświadczeniu przyznał się jedynie do tego, że od 1949 roku pracował w UB.

źródło: KWSJP: Sandra Wilk: Parlamentarzysta żąda powtórzenia procesu, Życie, nr 15/02, 2000

Dopiero bowiem, gdy po otwarciu rynku pojawiła się ogromna oferta leków z importu, a także nowe firmy z pokrewnych przemysłów, Japonia zaistniała na międzynarodowej scenie.

źródło: KWSJP: Jolanta Młodawska: Rola państwa w branżach wysokiej szansy w Japonii w latach 1950-2000: analiza teoretyczna i empiryczna weryfikacja, 2001

Tylko czekać, jak otworzą ulicę po remoncie.

źródło: NKJP: Cyrk z trąbami jerychońskimi, Dziennik Polski, 2008-10-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO + (dla KOGO)

4. szpital

Definicja

rozpocząć działalność związaną z zarabianiem lub pomnażaniem pieniędzy

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozpocząć, roztworzyć
antonimy:  zamknąć

Połączenia

  • otworzyć restaurację, sklep, szkołę; konto, rachunek

Cytaty

Powiedziałem, że chcę otworzyć restaurację w swoim mieście.

źródło: KWSJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004

Obecnie, chcąc podjąć działalność gospodarczą, trzeba zarejestrować ją w sądzie rejestrowym lub w gminie; potem wystąpić o nadanie numeru REGON w wojewódzkim urzędzie statystycznym, otworzyć rachunek bankowy, wreszcie załatwić formalności w urzędzie skarbowym i ZUS.

źródło: NKJP: Firma w 14 dni, Dziennik Polski, 2003-11-15

W interesach też jakoś mu szło. Miał sklep, hurtownię owoców cytrusowych, potem w Krakowie otworzył kolejny sklep i kolejną hurtownię spożywczą.

źródło: KWSJP: Grażyna Mróz: Granitowy interes, Tygodnik Podhalański, nr 24, 1996

Od roku próbujemy otworzyć Szpital Psychiatryczny w Katowicach. Potrzeba na to około 60 miliardów złotych.

źródło: NKJP: Danuta Lubina-Cipińska: Resort pracy pomylił miliony z miliardami, Gazeta Wyborcza, 1994-09-10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO

5. festiwal

Definicja

oficjalnie ogłosić rozpoczęcie czegoś

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

antonimy:  zamknąć
hiperonimy:  rozpocząć

Połączenia

  • otworzyć festiwal, posiedzenie

Cytaty

W lutym zdjęcie Adriany znalazło się na pierwszych stronach gazet - otworzyła prestiżowy Londyński Tydzień Mody, wychodząc na wybieg w białym biustonoszu z napisem „I Love London”.

źródło: KWSJP: Adriana, CKM, nr 05/05, 1999

Posiedzenie otworzył Grzegorz Kwiecień - kierownik referatu zarządzania kryzysowego, dyskusję prowadził starosta Mieczysław Bertek.

źródło: NKJP: Za dużo nietrzeźwych, Dziennik Polski, 2008-10-21

Później Bogusław Kaczyński tradycyjnie otworzył festiwal opowieścią o Janie Kiepurze i jego związkach w Krynicą.

źródło: NKJP: Tak śpiewał Kiepura..., Dziennik Polski, 2002-08-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO + (CZYM)

6. pochód

Definicja

znaleźć się na początku listy lub serii zdarzeń

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie kolejność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozpocząć
antonimy:  zamknąć
hiperonimy:  zacząć

Połączenia

  • otworzyć listę, serię

Cytaty

Na kolejnych miejscach umieściliśmy sławne sportsmenki: łuczniczkę Resovii oraz akrobatkę Stali Rzeszów. Ta pierwsza otworzyła serię sukcesów sportowców naszego regionu, przywożąc w 1955 roku z Helsinek tytuł mistrzyni świata.

źródło: NKJP: (BH): 20 asów XX wieku, Dziennik Polski, 2001-01-02

Niemniej Kurbas wzbił się tu na wyżyny sztuki reżyserskiej, a samo przedstawienie otworzyło nowy rozdział w ukraińskiej kulturze, zwany realizmem

źródło: Internet

Choć decyzje nie zapadły, w Wielkopolsce można wskazać „pewniaków”, którzy będą kandydować, a może nawet otworzą listy w regionie.

źródło: NKJP: Artur Boiński: Z Wielkopolski do europarlamentu, Głos Wielkopolski, 2003-12-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO

7. plik

Definicja

spowodować wyświetlenie się na ekranie komputera określonego obiektu lub zadziałanie określonego programu

Pochodzenie

Kalka ang. open; zob. otworzyć (okno)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka

Relacje znaczeniowe

antonimy:  zamknąć
hiperonimy:  uruchomić, włączyć

Połączenia

  • otworzyć dokument, folder, plik, przeglądarkę, stronę

Cytaty

W tym celu należy wybrać polecenie Ulubione/Organizuj Ulubione, otworzyć odpowiedni folder i zaznaczyć lewym klawiszem myszy modyfikowany skrót internetowy.

źródło: KWSJP: Beata Winkler: Surfować bez stresu, Enter, nr 3, 2000

Otwórz pliki, a następnie wskazujemy położenie na dysku plików zgranych z DVD (z rozszerzeniem VOB).

źródło: KWSJP: Dominik Kucharczyk: Z DVD na CD, Enter, nr 1, 2004

Co potrafi WinGuardian? Głównym jego zadaniem jest prowadzenie trzech dzienników (logów) zapamiętujących: nazwę i czas otwarcia dowolnego programu lub okna, komunikację z klawiaturą (wciskane klawisze) i adresy wizytowanych stron internetowych.

źródło: KWSJP: Marek Bartosiewicz: Elektroniczny opiekun, Enter, nr 2, 2000

Kiedy kapitanowi udało się w końcu odwiesić komputer, otworzyć pocztę i przeczytać raport „Docenta”, jego samopoczucie jeszcze się pogorszyło.

źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO

8. brzuch

Definicja

med. 
rozciąć część ciała w celach medycznych

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

Relacje znaczeniowe

antonimy:  zamknąć
hiperonimy:  rozciąć

Połączenia

  • otworzyć czaszkę, jamę brzuszną, klatkę piersiową

Cytaty

Decydujemy się otworzyć brzuch albo czaszkę, tylko żeby sprawdzić, co się tam dzieje. Bywa, że nic, operacja bez sensu.

źródło: NKJP: Wojciech Tochman: Kiedy człowiek spada, Gazeta Wyborcza, 1997-01-28

Gdy doktor Francesco Crucitti, główny chirurg polikliniki Gemelli, otworzył jamę brzuszną papieża, znalazł w niej około trzech litrów krwi.

źródło: NKJP: Grażyna Starzak: Szelest gołębich skrzydeł, Dziennik Polski, 2001-05-12

To była moja jedyna chwila zawahania: kiedy otworzyć klatkę piersiową - natychmiast, czy zaczekać na ostateczne zatrzymanie serca?

źródło: NKJP: Paweł Walewski: Serce na miarę, Polityka, 2002-12-07

Na przedramieniu poczuł ostrze noża, kiedy medyk otworzył żyłę.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO

9. możliwości

Definicja

spowodować, że coś staje się możliwe do osiągnięcia lub zrozumienia

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przybliżyć
antonimy:  zamknąć

Połączenia

  • otworzyć możliwości, szanse

Cytaty

Wejście do UE otworzyło przed uczniami i studentami nowe perspektywy.

źródło: NKJP: Hanna Korniluk: „Piętnastka” i my - co z tego mamy, Nowiny Raciborskie, 2005-05-10

Prężny i wszechstronny rozwój otworzył możliwości organizowania nie tylko wystaw, postanowiono także prezentować gromadzoną wiedzę na sesjach naukowych i popularnonaukowych, urządzać koncerty, wieczory autorskie i inne imprezy kulturalne.

źródło: NKJP: Paweł Bukowski: Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 2005

Dopiero początek następnej dekady otworzył szanse na pracę, która jest jego pasją.

źródło: KWSJP: Anna Wielopolska: Odszkodowania, Rzeczpospolita, nr 270, 1997

Sprzedanie akcji skarbu państwa w sprywatyzowanych już spółkach cukrowych zagranicznym koncernom kosztem Krajowej Spółki Cukrowej, na podniesienie kapitału której przeznacza te akcje ustawa z 21 czerwca 2001 r., nie tylko uniemożliwi funkcjonowanie Polskiego Cukru, ale również otworzy niestety w Ministerstwie Skarbu Państwa tak pożądane możliwości bycia korumpowanym przez zagraniczne koncerny cukrowe, które będą się zgłaszać po te resztówki.

źródło: KWSJP: Sprawozdania stenograficzne Sejmu RP

Kanonizacja ojca Maksymiliana Kolbe jako męczennika otworzyła drogę do dalszych beatyfikacji ofiar nazizmu.

źródło: NKJP: Gabriel Bartoszewski OFMCap: Anicet Kopliński i towarzysze, Głos Ojca Pio, 2004-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO + (przed KIM)

10. radio

Definicja

pot. 
włączyć jakieś urządzenie

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  włączyć
antonimy:  wyłączyć, zamknąć

Połączenia

  • otworzyć radio, telewizor

Cytaty

Znów otworzyła telewizję, ale znów nie było o co oka zaczepić.

źródło: KWSJP: Zofia Chądzyńska: Przez ciebie, Drabie!, 1969

Wystarczy otworzyć telewizor, otworzyć radio i posłuchać utworów muzycznych; wejść do sklepu muzycznego, do księgarni - gdzie większość pozycji to tłumaczenia z angielskiego.

źródło: NKJP: Widziałeś Wyspiańskiego?, Dziennik Polski, 2000-08-04

Przecież ostatnio, co otworzysz telewizor, słyszysz, że napadają, rabują, zabijają...

źródło: NKJP: Krystyna Kurczab-Redlich: Głową o mur Kremla, 2007

Odeszła od okna i otwarła radio. Nad podziałką aparatu powoli rozjarzyło się zielone, magiczne oko.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1960

Trzynastolatek z utęsknieniem czeka na każdą chwilę, kiedy może otworzyć komputer.

źródło: NKJP: Ten następny, Gazeta Krakowska, 2001-10-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
CO

11. na świat

Definicja

spowodować, że ktoś jest zainteresowany informacjami płynącymi z skądś i chce w związku z nimi zmieniać swoje postępowanie albo działanie

Pochodzenie

psł. *otvoriti 'spowodować, że coś jest rozwarte, otwarte'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  zamknąć

Połączenia

  • otworzyć na świat, na zmiany

Cytaty

Dopiero działania Hajle Syllasje powołały do życia inteligencję, otworzyły Etiopię na świat.

źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007

Na początek wypadałoby zmienić mentalność korporacyjną instytucji międzynarodowych, otworzyć ją na zmiany.

źródło: NKJP: Piotr A. Świtalski: Niecierpliwość świata: uwagi o polityce międzynarodowej czasu globalizacji, 2008

Spotkanie z Lupą otworzyło mnie na nowy sposób pracy nad rolą i na analizę ludzkich zachowań.

źródło: NKJP: Magda Huzarska-Szumiec: Tęsknię za włoskim słońcem, winem i śmiechem, Gazeta Krakowska, 2006-08-12

Podróże otworzyły mnie na nowe smaki.

źródło: NKJP: Monika Frenkiel: Próbowanie, smakowanie, Gazeta Krakowska, 2006-11-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otworzę
 otworzymy
2 os. otworzysz
 otworzycie
3 os. otworzy
 otworzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłem
+(e)m otworzył
rzadziej otwarłem
rzadziej +(e)m otwarł
 otworzyłam
+(e)m otworzyła
rzadziej otwarłam
rzadziej +(e)m otwarła
 otworzyłom
+(e)m otworzyło
rzadziej otwarłom
rzadziej +(e)m otwarło
 otworzyliśmy
+(e)śmy otworzyli
rzadziej otwarliśmy
rzadziej +(e)śmy otwarli
 otworzyłyśmy
+(e)śmy otworzyły
rzadziej otwarłyśmy
rzadziej +(e)śmy otwarły
2 os. otworzyłeś
+(e)ś otworzył
rzadziej otwarłeś
rzadziej +(e)ś otwarł
 otworzyłaś
+(e)ś otworzyła
rzadziej otwarłaś
rzadziej +(e)ś otwarła
 otworzyłoś
+(e)ś otworzyło
rzadziej otwarłoś
rzadziej +(e)ś otwarło
 otworzyliście
+(e)ście otworzyli
rzadziej otwarliście
rzadziej +(e)ście otwarli
 otworzyłyście
+(e)ście otworzyły
rzadziej otwarłyście
rzadziej +(e)ście otwarły
3 os. otworzył
rzadziej otwarł
 otworzyła
rzadziej otwarła
 otworzyło
rzadziej otwarło
 otworzyli
rzadziej otwarli
 otworzyły
rzadziej otwarły

bezosobnik: otworzono
rzadziej otwarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otwórzmy
2 os. otwórz
 otwórzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otworzyłbym
bym otworzył
rzadziej otwarłbym
rzadziej bym otwarł
 otworzyłabym
bym otworzyła
rzadziej otwarłabym
rzadziej bym otwarła
 otworzyłobym
bym otworzyło
rzadziej otwarłobym
rzadziej bym otwarło
 otworzylibyśmy
byśmy otworzyli
rzadziej otwarlibyśmy
rzadziej byśmy otwarli
 otworzyłybyśmy
byśmy otworzyły
rzadziej otwarłybyśmy
rzadziej byśmy otwarły
2 os. otworzyłbyś
byś otworzył
rzadziej otwarłbyś
rzadziej byś otwarł
 otworzyłabyś
byś otworzyła
rzadziej otwarłabyś
rzadziej byś otwarła
 otworzyłobyś
byś otworzyło
rzadziej otwarłobyś
rzadziej byś otwarło
 otworzylibyście
byście otworzyli
rzadziej otwarlibyście
rzadziej byście otwarli
 otworzyłybyście
byście otworzyły
rzadziej otwarłybyście
rzadziej byście otwarły
3 os. otworzyłby
by otworzył
rzadziej otwarłby
rzadziej by otwarł
 otworzyłaby
by otworzyła
rzadziej otwarłaby
rzadziej by otwarła
 otworzyłoby
by otworzyło
rzadziej otwarłoby
rzadziej by otwarło
 otworzyliby
by otworzyli
rzadziej otwarliby
rzadziej by otwarli
 otworzyłyby
by otworzyły
rzadziej otwarłyby
rzadziej by otwarły

bezosobnik: otworzono by
rzadziej otwarto by

bezokolicznik: otworzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

otworzywszy
rzadziej otwarłszy

gerundium: otwarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: otwarty

odpowiednik aspektowy: otwierać

Składnia

bez ograniczeń + otworzyć +
KOGO/CO + na CO

Frazeologizmy

coś/ktoś otworzyło/otworzył podwoje
ktoś ma oczy szeroko otwarte
ktoś ma oczy otwarte
ktoś ma oczy i uszy otwarte
ktoś ma oczy i uszy szeroko otwarte
ktoś nie ma do kogo ust otworzyć
ktoś nie ma do kogoś gęby otworzyć
ktoś nie otworzył ust
ktoś otworzył cudzysłów
ktoś otworzył duszę przed kimś
ktoś otworzył serce przed kimś
ktoś otworzył granice
ktoś otworzył nawias
ktoś otworzył oczy
ktoś otworzył ogień
ktoś otworzył usta
ktoś otworzył buzię
ktoś otworzył wynik
ktoś śpi z otwartymi oczami
ktoś/coś otworzył/otworzyło komuś oczy na coś
niebo otworzyło się
niebo otwarło się
otwartym tekstem
Data ostatniej modyfikacji: 12.07.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN