UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szyszka

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *šišьka

Pierwotne zdrobnienie od *šiša - prawdopodobnie w znaczeniu 'coś odciętego'

1. sosny

Definicja

kulisty lub owalny owoc większości roślin iglastych, składający się ze zdrewniałych łusek z nasionami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  owoc

Połączenia

  • ozdobne szyszki; szyszka jodłowa, sosnowa, świerkowa; szyszki cedrowe
  • szyszka jedliny, sosny; szyszki daglezji, limby
  • łuski szyszki
  • nasionka z szyszki; soki z szyszek
  • gałązka, wieniec z szyszkami
  • nasiona w szyszce
  • zbierać szyszki
  • ścieżka usiana szyszkami

Cytaty

W procesie nauczania ekologii można wykorzystać szereg skomplikowanych pomocy dydaktycznych, ale też proste rekwizyty, jak kwiatek, źdźbło trawy, kawałek drewna, szyszkę sosny.

źródło: NKJP: Wiktoria Sobczyk: Edukacja ekologiczna i prozdrowotna, 2000

Ustalono taki właśnie cennik, ponieważ szyszka jodłowa jest znacznie cięższa i zwykle wystarczy zaledwie kilkanaście egzemplarzy, by waga wskazała kilogram.

źródło: NKJP: Pieniądze prosto z drzewa, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2003-09-04

Opuściła głowę, odsunęła stopą wielką świerkową szyszkę, która zagradzała drogę.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987

Handlujący węglem mówią wprost, że jeśli zima da nam w kość, jak zapowiadają meteorolodzy, trzeba będzie zbierać szyszki na opał.

źródło: NKJP: /edur/: Węgla brak, a zima ma być ostra, Echo Dnia, 2005-11-03

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szyszka
szyszki
D. szyszki
szyszek
C. szyszce
szyszkom
B. szyszkę
szyszki
N. szyszką
szyszkami
Ms. szyszce
szyszkach
W. szyszko
szyszki

2. chmielu

Definicja

owoc niektórych roślin wyglądający podobnie jak szyszka - owoc roślin iglastych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  owoc

Połączenia

  • chmielowa szyszka
  • szyszki chmielu, lnu
  • przetwórnia szyszki

Cytaty

Co czwarta chmielowa szyszka dojrzewa w nadwiślańskiej gminie Wilków.

źródło: NKJP: Jacek Brzuszkiewicz: Chmiel pachnie do marca, Gazeta Wyborcza nr 64, 1997-03-17

Najbardziej ozdobne owoce ma chyba dławisz (okazy żeńskie), dekoracyjne są również puszyste „czuprynki” powojników, szyszki chmielu, winogrona i jagody cytryńca.

źródło: NKJP: Dom - Dławisz, powojniki, róże..., Dziennik Polski, 2002-07-03

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szyszka
szyszki
D. szyszki
szyszek
C. szyszce
szyszkom
B. szyszkę
szyszki
N. szyszką
szyszkami
Ms. szyszce
szyszkach
W. szyszko
szyszki

3. kształt

Definicja

przedmiot wyglądający podobnie jak szyszka - owoc roślin iglastych

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

  • zapachowe szyszki
  • szyszki wież

Cytaty

Pagody, kamienne szyszki wież, ananasy dachów, roślinne motywy w architekturze i symbioza przyrody i budowli.

źródło: NKJP: Pejzaż - Kleks na mapie, Dziennik Polski, 2003-05-24

W dużej wannie, pełnej cieplutkiej wody, do której wrzuciłaby zapachowe szyszki lub jakiś inny wonny płyn, z którego zrobiłaby się ogromna biała, puszysta piana.

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szyszka
szyszki
D. szyszki
szyszek
C. szyszce
szyszkom
B. szyszkę
szyszki
N. szyszką
szyszkami
Ms. szyszce
szyszkach
W. szyszko
szyszki

4. osobistość

Definicja

pot. 
wpływowa osoba na wysokim stanowisku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  figura, fisza, szycha

Połączenia

  • ważna; partyjna, wojskowa szyszka; prawnicze, uniwersyteckie szyszki
  • przestać być szyszką

Cytaty

- Jakaś szyszka z Berlina - oświadczył wartownik.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967

Wiesz, te roboty policyjne, laikom się wydaje, że jeżeli policja pozwala żyć jakiejś ważnej szyszce partyjnej, to dlatego, że o niej nie wie.

źródło: NKJP: Aleksander Wat: Mój wiek: pamiętnik mówiony, 1967

Nazwisko Kiryłło wiele w Warszawie znaczyło, nawet kiedy ojciec Marcela przestał być szyszką w Okręgowej Radzie Adwokackiej, ale żeby zarobić prawdziwe pieniądze, musiała być w odpowiednim czasie w odpowiednim miejscu.

źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005

Powiedział panu, przynajmniej wynika to z tego, co pan mi powtórzył, że przez niego i przez Campillego oraz przez inne tego rodzaju uniwersyteckie czy prawnicze szyszki nic pan nie załatwi.

źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1960

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szyszka
szyszki
D. szyszki
szyszek
C. szyszce
szyszkom
B. szyszkę
szyszki
N. szyszką
szyszkami
Ms. szyszce
szyszkach
W. szyszko
szyszki
Data ostatniej modyfikacji: 06.03.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj