UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obsadzić

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. sadzić

1. pole

Definicja

posadzić rośliny na całej powierzchni lub na jej brzegach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Połączenia

  • obsadzić drogę, hektar ziemi, ogród, pole, rabaty, ulicę, ziemię
  • obsadzić akacjami, bratkami, brzozami, bylinami, drzewami, kasztanowcami, krzewami, kwiatami, roślinami, stokrotkami, trawą, tujami, wierzbami, zbożem
  • zaorać i obsadzić

Cytaty

Mokotowscy ogrodnicy obsadzili rabaty [...], posadzili młode drzewka.

źródło: KWSJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Skrzynki balkonowe, rabaty i donice na tarasie możemy już obsadzić roślinami, np. bratkami, stokrotkami, pierwiosnkami lub niezapominajkami.

źródło: KWSJP: W domu, Kwietnik, 1996, nr 3

Wtedy Michał wymyślił dom. Że zbuduje córce duży, wygodny dom na dobrej ziemi. Że obsadzi go sadem, zaopatrzy w piwnice.

źródło: KWSJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Malajscy rolnicy za żadne skarby nie zamierzali odejść od upraw tradycyjnych. Znalazł się jeden odważny. [...] To właśnie on obsadził 15 hektarów własnej ziemi sadzonkami kauczukowca.

źródło: KWSJP: Bronisław Dostatni: Na plantacjach roślin tropikalnych, 1986

Aleja dochodzi do ulicy Szpitalnej, bezpośrednio graniczącej z ogrodzeniem cmentarza, która obsadzona jest wiekowymi kasztanowcami.

źródło: KWSJP: Janusz Bazarnik: Wokół nas, Kronika Ziemi Żarskiej, 1997, nr 4

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadzę
 obsadzimy
2 os. obsadzisz
 obsadzicie
3 os. obsadzi
 obsadzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłem
+(e)m obsadził
 obsadziłam
+(e)m obsadziła
 obsadziłom
+(e)m obsadziło
 obsadziliśmy
+(e)śmy obsadzili
 obsadziłyśmy
+(e)śmy obsadziły
2 os. obsadziłeś
+(e)ś obsadził
 obsadziłaś
+(e)ś obsadziła
 obsadziłoś
+(e)ś obsadziło
 obsadziliście
+(e)ście obsadzili
 obsadziłyście
+(e)ście obsadziły
3 os. obsadził
 obsadziła
 obsadziło
 obsadzili
 obsadziły

bezosobnik: obsadzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadźmy
2 os. obsadź
 obsadźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłbym
bym obsadził
 obsadziłabym
bym obsadziła
 obsadziłobym
bym obsadziło
 obsadzilibyśmy
byśmy obsadzili
 obsadziłybyśmy
byśmy obsadziły
2 os. obsadziłbyś
byś obsadził
 obsadziłabyś
byś obsadziła
 obsadziłobyś
byś obsadziło
 obsadzilibyście
byście obsadzili
 obsadziłybyście
byście obsadziły
3 os. obsadziłby
by obsadził
 obsadziłaby
by obsadziła
 obsadziłoby
by obsadziło
 obsadziliby
by obsadzili
 obsadziłyby
by obsadziły

bezosobnik: obsadzono by

bezokolicznik: obsadzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obsadziwszy

gerundium: obsadzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obsadzony

odpowiednik aspektowy: obsadzać

Składnia

Rzosobowy + obsadzić +
CO + (CZYM)

2. stanowisko

Definicja

powierzyć komuś jakąś funkcję lub stanowisko albo zająć je

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Połączenia

  • obsadzić kolegę, swoich ludzi, własnego kandydata, znajomego; fotel marszałka, funkcję, miejsce pracy, stanowisko, tron, urząd, wakat
  • obsadzić swoimi ludźmi, znajomymi, zwolennikami
  • obsadzić kogoś na stanowisku

Cytaty

Zamożna szlachta obsadziła również większość stanowisk prefektów i podprefektów.

źródło: KWSJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968

Po śmierci patriarchy Adriana w 1700 r. Piotr nie pozwolił obsadzić tronu patriarszego, zlecając tymczasowe zastępstwo metropolicie riazańskiemu.

źródło: KWSJP: Benedykt Zientara: Dawna Rosja: despotyzm i demokracja, 1995

Każdy z braci obsadził podległe ministerstwa swoimi synami, każdy kontroluje jakąś armię.

źródło: KWSJP: Robert Stefanicki: Jak zostać królem Arabii, Ozon, 2005, nr 17

[...] wojewoda zamierza obsadzić stanowisko partyjnym kolegą, by otwarcie nowego szpitala było kojarzone z sukcesem rządzącej koalicji.

źródło: KWSJP: Beata Zalot: Wojsławski odwołany, Tygodnik Podhalański, 1996, nr 7

Każdy nowy namiestnik [...] zaczyna od usuwania grododzierżców i starostów starego reżymu, by obsadzić na stołkach swoich krewnych i znajomych.

źródło: KWSJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadzę
 obsadzimy
2 os. obsadzisz
 obsadzicie
3 os. obsadzi
 obsadzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłem
+(e)m obsadził
 obsadziłam
+(e)m obsadziła
 obsadziłom
+(e)m obsadziło
 obsadziliśmy
+(e)śmy obsadzili
 obsadziłyśmy
+(e)śmy obsadziły
2 os. obsadziłeś
+(e)ś obsadził
 obsadziłaś
+(e)ś obsadziła
 obsadziłoś
+(e)ś obsadziło
 obsadziliście
+(e)ście obsadzili
 obsadziłyście
+(e)ście obsadziły
3 os. obsadził
 obsadziła
 obsadziło
 obsadzili
 obsadziły

bezosobnik: obsadzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadźmy
2 os. obsadź
 obsadźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłbym
bym obsadził
 obsadziłabym
bym obsadziła
 obsadziłobym
bym obsadziło
 obsadzilibyśmy
byśmy obsadzili
 obsadziłybyśmy
byśmy obsadziły
2 os. obsadziłbyś
byś obsadził
 obsadziłabyś
byś obsadziła
 obsadziłobyś
byś obsadziło
 obsadzilibyście
byście obsadzili
 obsadziłybyście
byście obsadziły
3 os. obsadziłby
by obsadził
 obsadziłaby
by obsadziła
 obsadziłoby
by obsadziło
 obsadziliby
by obsadzili
 obsadziłyby
by obsadziły

bezosobnik: obsadzono by

bezokolicznik: obsadzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obsadziwszy

gerundium: obsadzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obsadzony

odpowiednik aspektowy: obsadzać

Składnia

Rzosobowy + obsadzić +
CO + (KIM)
Rzosobowy + obsadzić +
KOGO + GDZIE

3. aktora

Definicja

powierzyć aktorowi zagranie jakiejś roli

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka teatr

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film

Połączenia

  • obsadzić aktora, aktorkę; rolę
  • obsadzić kogoś w filmie, w jakiejś roli, w spektaklu, w sztuce

Cytaty

Reżyser miał wielki pomysł, by obsadzić aktorów wbrew ich ustalonemu przydziałowi.

źródło: KWSJP: Zygmunt Kałużyński: „Pulp Fiction”, czyli świat bez skrupułów, Polityka, 1995, nr 21

Rola tytułowa została napisana specjalnie dla [...] aktora, który już od dłuższego czasu kandydował do roli bohatera naszych czasów - tak obsadził go np. Krzysztof Kieślowski w „Białym”.

źródło: KWSJP: Piotr Mucharski: „A statek wciąż płynie...”, Tygodnik Powszechny, 1994, nr 47

Był tak ładny, że znany reżyser [...] chciał go obsadzić w roli uczciwego przyjaciela gangstera [...].

źródło: KWSJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

- A kogo chcecie obsadzić? - Kellera jako Macbetha, a jako lady Macbeth Monikę Panek. - Nie za młoda?

źródło: KWSJP: Jerzy Andrzejewski: Miazga, 1979

Spektakl został obsadzony młodymi śpiewakami, którzy jednak świetnie sobie radzą.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadzę
 obsadzimy
2 os. obsadzisz
 obsadzicie
3 os. obsadzi
 obsadzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłem
+(e)m obsadził
 obsadziłam
+(e)m obsadziła
 obsadziłom
+(e)m obsadziło
 obsadziliśmy
+(e)śmy obsadzili
 obsadziłyśmy
+(e)śmy obsadziły
2 os. obsadziłeś
+(e)ś obsadził
 obsadziłaś
+(e)ś obsadziła
 obsadziłoś
+(e)ś obsadziło
 obsadziliście
+(e)ście obsadzili
 obsadziłyście
+(e)ście obsadziły
3 os. obsadził
 obsadziła
 obsadziło
 obsadzili
 obsadziły

bezosobnik: obsadzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadźmy
2 os. obsadź
 obsadźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłbym
bym obsadził
 obsadziłabym
bym obsadziła
 obsadziłobym
bym obsadziło
 obsadzilibyśmy
byśmy obsadzili
 obsadziłybyśmy
byśmy obsadziły
2 os. obsadziłbyś
byś obsadził
 obsadziłabyś
byś obsadziła
 obsadziłobyś
byś obsadziło
 obsadzilibyście
byście obsadzili
 obsadziłybyście
byście obsadziły
3 os. obsadziłby
by obsadził
 obsadziłaby
by obsadziła
 obsadziłoby
by obsadziło
 obsadziliby
by obsadzili
 obsadziłyby
by obsadziły

bezosobnik: obsadzono by

bezokolicznik: obsadzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obsadziwszy

gerundium: obsadzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obsadzony

odpowiednik aspektowy: obsadzać

Składnia

Rzosobowy + obsadzić +
KOGO + (w CZYM)
Rzosobowy + obsadzić +
CO + (KIM)

4. wojskiem

Definicja

ulokować kogoś lub ulokować się w jakimś miejscu po to, by go bronić lub strzec

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Połączenia

  • batalion, garnizon, oddział, uzbrojony patrol obsadził; policja obsadziła; wojsko obsadziło; hitlerowcy, żołnierze obsadzili
  • obsadzić barykady, bunkry, front, gmachy państwowe, granicę, odcinek, port
  • obsadzić dywizjami, oddziałami, policją, pułkami, wojskiem, żołnierzami

Cytaty

Wojsko polskie szczelnie obsadziło granicę.

źródło: KWSJP: Beata Zalot: Z paszportem w zębach, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 31

Przybyli do osady wcześniej i niepostrzeżenie obsadzili najbardziej prawdopodobne drogi ucieczki.

źródło: KWSJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Legrand znalazł ją w bunkrze, gdzie przeleżała w skrzyni do czasu, gdy batalion obsadził posterunek.

źródło: KWSJP: Tadeusz Klimaszewski: Febra, 1967

Robotnicy nie podjęli pracy, na wiecach wybierali rady fabryczne, uzbrojone patrole straży obywatelskiej obsadziły gmachy państwowe.

źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Zanim jednak zdecydował się obsadzić granicę wojskami amerykańskimi, podjął próbę nawiązania stosunków dyplomatycznych z Meksykiem.

źródło: KWSJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadzę
 obsadzimy
2 os. obsadzisz
 obsadzicie
3 os. obsadzi
 obsadzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłem
+(e)m obsadził
 obsadziłam
+(e)m obsadziła
 obsadziłom
+(e)m obsadziło
 obsadziliśmy
+(e)śmy obsadzili
 obsadziłyśmy
+(e)śmy obsadziły
2 os. obsadziłeś
+(e)ś obsadził
 obsadziłaś
+(e)ś obsadziła
 obsadziłoś
+(e)ś obsadziło
 obsadziliście
+(e)ście obsadzili
 obsadziłyście
+(e)ście obsadziły
3 os. obsadził
 obsadziła
 obsadziło
 obsadzili
 obsadziły

bezosobnik: obsadzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadźmy
2 os. obsadź
 obsadźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłbym
bym obsadził
 obsadziłabym
bym obsadziła
 obsadziłobym
bym obsadziło
 obsadzilibyśmy
byśmy obsadzili
 obsadziłybyśmy
byśmy obsadziły
2 os. obsadziłbyś
byś obsadził
 obsadziłabyś
byś obsadziła
 obsadziłobyś
byś obsadziło
 obsadzilibyście
byście obsadzili
 obsadziłybyście
byście obsadziły
3 os. obsadziłby
by obsadził
 obsadziłaby
by obsadziła
 obsadziłoby
by obsadziło
 obsadziliby
by obsadzili
 obsadziłyby
by obsadziły

bezosobnik: obsadzono by

bezokolicznik: obsadzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obsadziwszy

gerundium: obsadzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obsadzony

odpowiednik aspektowy: obsadzać

Składnia

Rzosobowy + obsadzić +
CO + (KIM)

5. w otworze

Definicja

przytwierdzić jakąś rzecz, mocując ją w otworze innej lub nakładając na coś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  osadzić
hiperonimy:  umocować, zamocować

Połączenia

  • obsadzić w otworze

Cytaty

Można rozszczepić patyk i na końcu obsadzić normalną metalową łyżkę.

źródło: Internet

Listwę wykończeniową można obsadzić na wyciętym rancie.

źródło: Internet

Po wciśnięciu nowej prowadnicy minimalnie zmienia się też kąt położenia i prawidłowe obsadzenie w takim otworze gniazda z żeliwa jest niemożliwe.

źródło: Internet

Ważnym elementem dekoracji są świece. Muszą być dobrane kolorem do całości i obsadzone w wysokich lichtarzach.

źródło: KWSJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je: savoir-vivre przy stole, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadzę
 obsadzimy
2 os. obsadzisz
 obsadzicie
3 os. obsadzi
 obsadzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłem
+(e)m obsadził
 obsadziłam
+(e)m obsadziła
 obsadziłom
+(e)m obsadziło
 obsadziliśmy
+(e)śmy obsadzili
 obsadziłyśmy
+(e)śmy obsadziły
2 os. obsadziłeś
+(e)ś obsadził
 obsadziłaś
+(e)ś obsadziła
 obsadziłoś
+(e)ś obsadziło
 obsadziliście
+(e)ście obsadzili
 obsadziłyście
+(e)ście obsadziły
3 os. obsadził
 obsadziła
 obsadziło
 obsadzili
 obsadziły

bezosobnik: obsadzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadźmy
2 os. obsadź
 obsadźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłbym
bym obsadził
 obsadziłabym
bym obsadziła
 obsadziłobym
bym obsadziło
 obsadzilibyśmy
byśmy obsadzili
 obsadziłybyśmy
byśmy obsadziły
2 os. obsadziłbyś
byś obsadził
 obsadziłabyś
byś obsadziła
 obsadziłobyś
byś obsadziło
 obsadzilibyście
byście obsadzili
 obsadziłybyście
byście obsadziły
3 os. obsadziłby
by obsadził
 obsadziłaby
by obsadziła
 obsadziłoby
by obsadziło
 obsadziliby
by obsadzili
 obsadziłyby
by obsadziły

bezosobnik: obsadzono by

bezokolicznik: obsadzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obsadziwszy

gerundium: obsadzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obsadzony

odpowiednik aspektowy: obsadzać

Składnia

bez ograniczeń + obsadzić +
CO + w CZYM | na CZYM

6. stolik

Definicja

posadzić kogoś na jakimś miejscu lub zająć je

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • obsadzić przedział, stolik

Cytaty

Jeżeli przedział nie będzie całkowicie wykorzystany przez inwalidów, konduktor ma prawo obsadzić miejsca puste osobami cywilnymi.

źródło: KWSJP: Specjalne przydziały na PKP dla inwalidów, Robotnik, 1947, nr 240

Speszony był nieco swą rolą. Próbował jakby usprawiedliwić się tym, że to po prostu koledzy, tu zresztą obecni, spojrzał w kierunku gęściej obsadzonego stolika, namówili go, więc postara się na przykładzie własnych przeżyć ukazać pewien wycinek jedenastodniowych walk o Kołobrzeg.

źródło: KWSJP: Eugeniusz Paukszta: Ich trzech i dziewczyna, 1978

Tu prowadziło się dyskusje i spory o nowych kierunkach w sztuce. Zwłaszcza w sobotę wieczorem wąskie, twarde ławeczki pod ścianami salki były gęsto obsadzone aż do późnej nocy.

źródło: KWSJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadzę
 obsadzimy
2 os. obsadzisz
 obsadzicie
3 os. obsadzi
 obsadzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłem
+(e)m obsadził
 obsadziłam
+(e)m obsadziła
 obsadziłom
+(e)m obsadziło
 obsadziliśmy
+(e)śmy obsadzili
 obsadziłyśmy
+(e)śmy obsadziły
2 os. obsadziłeś
+(e)ś obsadził
 obsadziłaś
+(e)ś obsadziła
 obsadziłoś
+(e)ś obsadziło
 obsadziliście
+(e)ście obsadzili
 obsadziłyście
+(e)ście obsadziły
3 os. obsadził
 obsadziła
 obsadziło
 obsadzili
 obsadziły

bezosobnik: obsadzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obsadźmy
2 os. obsadź
 obsadźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obsadziłbym
bym obsadził
 obsadziłabym
bym obsadziła
 obsadziłobym
bym obsadziło
 obsadzilibyśmy
byśmy obsadzili
 obsadziłybyśmy
byśmy obsadziły
2 os. obsadziłbyś
byś obsadził
 obsadziłabyś
byś obsadziła
 obsadziłobyś
byś obsadziło
 obsadzilibyście
byście obsadzili
 obsadziłybyście
byście obsadziły
3 os. obsadziłby
by obsadził
 obsadziłaby
by obsadziła
 obsadziłoby
by obsadziło
 obsadziliby
by obsadzili
 obsadziłyby
by obsadziły

bezosobnik: obsadzono by

bezokolicznik: obsadzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obsadziwszy

gerundium: obsadzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obsadzony

odpowiednik aspektowy: obsadzać

Składnia

Rzosobowy + obsadzić +
CO + (KIM)
Data ostatniej modyfikacji: 07.07.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN