UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

stracić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. jьz-tratiti

Zob. tracić

1. wzrok

Definicja

przestać mieć daną cechę, zdolność do czegoś, zmysł

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

Połączenia

stracić pamięć, rozum, równowagę, słuch, sprawność fizyczną, umysłową..., wzrok; cierpliwość, kontrolę, nadzieję, radość (życia), wiarę; dziewictwo; plastyczność, elastyczność, jędrność, wilgotność, wodę

Cytaty

Po śmierci męża straciła wzrok, po wylewie przestała chodzić i mówić.

źródło: NKJP: Alicja Maciejowska: Nie martwicie się o mnie, Gazeta Wyborcza, 1997-05-23

Wyrwy pojawiły się po ostatnich opadach deszczu, kiedy asfalt stracił plastyczność.

źródło: NKJP: Izabela A. Kolasińska: Dziuerawa A2, Gazeta Poznańska, 2006-08-10

Usiłował w podskokach „wyjść” z toalety, nie ominął jednak podłożonej nogi kolegi i całym ciałem, straciwszy równowagę, runął na posadzkę [...].

źródło: NKJP: (JOK): Głupota czy nieświadomość?, Gazeta Krakowska, 2002-02-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stracony	stracony	stracony	stracone	stracona
D.	straconego	straconego	straconego	straconego	straconej
C.	straconemu	straconemu	straconemu	straconemu	straconej
B.	straconego	straconego	stracony	stracone	straconą
N.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconą
Ms.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	straceni	straceni	stracone	stracone
D.	straconych	straconych	straconych	straconych
C.	straconym	straconym	straconym	straconym
B.	straconych	straconych	straconych	stracone
N.	straconymi	straconymi	straconymi	straconymi
Ms.	straconych	straconych	straconych	straconych

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

2. dobytek

Definicja

przestać posiadać coś, co uprzednio się dostało lub zdobyło

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Połączenia

partia straciła coś; pracownicy, związkowcy stracili coś; ludzie, mieszkańcy stracili coś
tracić dach nad głową, dobytek, mieszkanie, samochód; pracę; władzę, wpływy
stracić coś z dnia na dzień

Cytaty

Miliony ludzi straciło pracę i środki do życia. Nasilały się walki strajkowe przeciw wyzyskowi robotników i o prawo do organizowania związków zawodowych.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

- Kierowcy na pewno się boją tego, że stracą samochód, gdy będą jeździć w stanie nietrzeźwości – mówi, Komendant Powiatowy Policji w Łosicach.

źródło: NKJP: Justyna Janusz: Pijani i przestraszeni, Tygodnik Siedlecki, 2007-03-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stracony	stracony	stracony	stracone	stracona
D.	straconego	straconego	straconego	straconego	straconej
C.	straconemu	straconemu	straconemu	straconemu	straconej
B.	straconego	straconego	stracony	stracone	straconą
N.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconą
Ms.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	straceni	straceni	stracone	stracone
D.	straconych	straconych	straconych	straconych
C.	straconym	straconym	straconym	straconym
B.	straconych	straconych	straconych	stracone
N.	straconymi	straconymi	straconymi	straconymi
Ms.	straconych	straconych	straconych	straconych

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

3. żonę

Definicja

znaleźć się w sytuacji, w której ktoś z bliskiego otoczenia przestaje w nim być z powodu śmierci albo rozstania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

stracić dziecko, męża, ukochaną, żonę; krewnego, matkę, ojca; kolegę, przyjaciela; pracownika, współpracownika; psa

Cytaty

Przeraża mnie myśl, że mogę kiedyś stracić ukochaną osobę. Poza tym jestem raczej spokojna.

źródło: NKJP: Daniel Weimer: Wyskoczyłam jak diabeł z pudełka, Dziennik Polski, 2008-12-13

Niedawno straciłem psa. I wtedy zorientowałem się, że w Poznaniu brakuje cmentarza dla zwierząt.

źródło: NKJP: Opinie dnia, Gazeta Poznańska, 2002-02-08

Przy małym bezrobociu, gdy brakuje rąk do pracy, pojawia się rozsądek. Szefowie nie chcą stracić pracownika, nie mogą używać ulubionego stwierdzenia: „Na twoje stanowisko czeka dziesięciu chętnych”.

źródło: NKJP: Joanna Blewąska: Gdzie się podział mobbing?, Gazeta.pl, 2008-01-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stracony	stracony	stracony	stracone	stracona
D.	straconego	straconego	straconego	straconego	straconej
C.	straconemu	straconemu	straconemu	straconemu	straconej
B.	straconego	straconego	stracony	stracone	straconą
N.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconą
Ms.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	straceni	straceni	stracone	stracone
D.	straconych	straconych	straconych	straconych
C.	straconym	straconym	straconym	straconym
B.	straconych	straconych	straconych	stracone
N.	straconymi	straconymi	straconymi	straconymi
Ms.	straconych	straconych	straconych	straconych

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

KOGO

4. kilogramy

Definicja

przestać mieć coś, co do tej pory stanowiło element budowy jakiegoś organizmu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

drzewa, zwierzęta straciły coś;
stracić kilogramy, nadwagę, tuszę; pióra, rogi; igły, kwiaty, liście, pąki

Cytaty

W czasie upałów datury obficie podlewamy nawet kilka razy dziennie. W przeciwnym razie zwiędną, stracą liście i pąki.

źródło: NKJP: Jadwiga Jenczelewska - Różycka: Dlaczego datura nie kwitnie?, Dziennik Zachodni, 2004-07-06

Ciotecznym prawnukiem dinozaura Gierlińskiego jest słynny, ale o wiele milionów lat młodszy, tyranozaur. Ten jednak w toku ewolucji stracił pióra.

źródło: NKJP: Marzena Nowakowska: Kto mi dał pióra, Gazeta Wyborcza, 1997-04-24

W dość krótkim czasie straciłam trzy kilogramy. Później doszłam do wniosku, że najważniejsza jest natura. Jeść można wszystko byle z umiarem.

źródło: NKJP: Krystyna Paszkowska: Ostatni konkurs - Wybory Brunetki Pomorza, Dziennik Bałtycki, 2001-01-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stracony	stracony	stracony	stracone	stracona
D.	straconego	straconego	straconego	straconego	straconej
C.	straconemu	straconemu	straconemu	straconemu	straconej
B.	straconego	straconego	stracony	stracone	straconą
N.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconą
Ms.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	straceni	straceni	stracone	stracone
D.	straconych	straconych	straconych	straconych
C.	straconym	straconym	straconym	straconym
B.	straconych	straconych	straconych	stracone
N.	straconymi	straconymi	straconymi	straconymi
Ms.	straconych	straconych	straconych	straconych

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

5. czas

Definicja

zużyć coś niewłaściwie, marnotrawiąc to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeputać

Połączenia

stracić czas, pieniądze

Cytaty

Zanim dojechał do pit stopu, stracił mnóstwo cennych sekund, przez co spadł na siódmą pozycję.

źródło: NKJP: Juliusz Podolski: Montoya wchodzi do gry, Gazeta Poznańska, 2003-08-04

Oszukani klienci i stracone pieniądze - tak skończyło się szumnie zapowiadane otwarcie klubu fitness w krakowskiej Galerii Kazimierz.

źródło: NKJP: Katarzyna Klimek: Fikcyjny fitness, Dziennik Polski, 2008-05-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stracony	stracony	stracony	stracone	stracona
D.	straconego	straconego	straconego	straconego	straconej
C.	straconemu	straconemu	straconemu	straconemu	straconej
B.	straconego	straconego	stracony	stracone	straconą
N.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconą
Ms.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	straceni	straceni	stracone	stracone
D.	straconych	straconych	straconych	straconych
C.	straconym	straconym	straconym	straconym
B.	straconych	straconych	straconych	stracone
N.	straconymi	straconymi	straconymi	straconymi
Ms.	straconych	straconych	straconych	straconych

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

6. okazję

Definicja

znaleźć się w sytuacji takiej, że to, o czym komunikuje następujący rzeczownik, minęło i nie można już z tego skorzystać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

stracić okazję, sposobność, szansę

Cytaty

Mamy wiele powodów, by nie stracić okazji godnego uczczenia postaci Ernesta Malinowskiego w stulecie jego śmierci, które będzie uroczyście obchodzone także w Peru.

źródło: NKJP:Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.01.1999

Przez chorobę straciła szansę na wystąpienie w roli Julii w którymś z pokazów przedpremierowych.

źródło: NKJP: Marta M. Zawrotniak: Cztery Julie, dwóch Romeów, Sztafeta, numer 44/2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stracony	stracony	stracony	stracone	stracona
D.	straconego	straconego	straconego	straconego	straconej
C.	straconemu	straconemu	straconemu	straconemu	straconej
B.	straconego	straconego	stracony	stracone	straconą
N.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconą
Ms.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	straceni	straceni	stracone	stracone
D.	straconych	straconych	straconych	straconych
C.	straconym	straconym	straconym	straconym
B.	straconych	straconych	straconych	stracone
N.	straconymi	straconymi	straconymi	straconymi
Ms.	straconych	straconych	straconych	straconych

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

7. bramkę

Definicja

znaleźć się w sytuacji, w której przeciwnik zdobywa w grze bramkę, punkt

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

drużyna straciła coś
stracić bramkę, gola, punkt

Cytaty

Szybko straciliśmy gola i musieliśmy ciężko pracować, żeby w końcu wywalczyć trzy punkty

źródło: NKJP: Michał Pol: Wywiad z kapitanem reprezentacji Anglii Alanem Shearerem, Gazeta Wyborcza, 1997-05-31

Piłkarze ręczni Unii Tarnów znów stracili cenne punkty , choć na mecz z sąsiadem w ligowej tabeli MTS-em Chrzanów wyjeżdżali z ogromną ochotą na pierwsze w meczu wyjazdowym zwycięstwo.

źródło: NKJP: (kier): Trudno, coraz trudniej, Gazeta Krakowska, 2007-03-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stracony	stracony	stracony	stracone	stracona
D.	straconego	straconego	straconego	straconego	straconej
C.	straconemu	straconemu	straconemu	straconemu	straconej
B.	straconego	straconego	stracony	stracone	straconą
N.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconą
Ms.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	straceni	straceni	stracone	stracone
D.	straconych	straconych	straconych	straconych
C.	straconym	straconym	straconym	straconym
B.	straconych	straconych	straconych	stracone
N.	straconymi	straconymi	straconymi	straconymi
Ms.	straconych	straconych	straconych	straconych

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

8. na zmianie przepisów

Definicja

pogorszyć swoją sytuację pod jakimś względem, w związku z tym, o czym komunikuje następujący rzeczownik

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

antonimy:

skorzystać, zyskać

Połączenia

stracić na sprzedaży czegoś, na transakcjach z kimś; na zmianie przepisów, ustawy...
stracić finansowo

Cytaty

Niestety wiele rodzin straciło na zmianie przepisów, zwłaszcza matki samotnie wychowujące dzieci.

źródło: NKJP: R. Nadaj: Ciechanów: MOPS poradził sobie z zasiłkami, Tygodnik Ciechanowski, 2004-07-16

Obawiam się, że może ona stracić finansowo na tym przedsięwzięciu.

źródło: NKJP: Andrzej Bodziony: Zapomniano o sprzęcie, Gazeta Krakowska, 2006-06-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

na CZYM

9. na urodzie

Definicja

znaleźć się w sytuacji, w której zmniejszył się stopień intensywności cechy, nazwanej następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

dziewczyna, kobieta; dom, mieszkanie straci na czymś; rośliny straciły na czymś
stracić na humorze, na urodzie, na wyglądzie; na jakości, na wartości; na popularności, na znaczeniu

Cytaty

Ponieważ w wyniku kradzieży elementów, co zgłosiliśmy policji, rzeźba straciła na wyglądzie i wartości artystycznej, podjęto decyzję o zlikwidowaniu w najbliższym czasie pozostałych części tej formy.

źródło: NKJP: (RWAC): Uprzedzili urzędników, Dziennik Bałtycki, 2000-05-13

Kiedyś tenis stołowy stracił na popularności, ale obecnie coraz częściej organizuje się zawody w tej dyscyplinie, o czym świadczy frekwencja i wiek zawodników.

źródło: NKJP: (ŁUCZ): Parafialne mistrzostwa, Gazeta Krakowska, 2002-10-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

odpowiednik aspektowy: tracić

Składnia

stracić

na CZYM

10. w czyichś oczach

Definicja

okazać się gorszym lub mniej wartościowym, niż to się wydawało wcześniej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

antonimy:

zyskać

Połączenia

stracić przy bliższym poznaniu, w porównaniu z czymś/kimś, w jakimś świetle

Cytaty

Był moim nauczycielem historii. Zawsze uważałem go za uczciwego człowieka, mającego swoje zdanie. Bardzo go szanowałem. Podobnie jak i ci drudzy rodzice, głosowaliśmy na niego. Teraz bardzo stracił w moich oczach. Wydaje mi się, że jest manipulowany. Działa jak typowy partyjniak.

źródło: NKJP: Emilia Chanczewska: Nie miałem powodu, by mu zaszkodzić, Głos Szczeciński, 2006

Ten, z którym wyjechałam, rzeczywiście wiele stracił przy bliższym poznaniu. Na pozór porządny, taki typowy misio w okularkach i z brzuszkiem, zawsze w garniturze. Podobno rozwodnik. Tak przynajmniej mówił.

źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski, Bulterier Samson i ja, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

odpowiednik aspektowy: tracić

11. skazańca

Definicja

pozbawić życia, wykonując wyrok na osobie skazanej na śmierć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Połączenia

stracić więźnia, skazańca; mordercę, zbrodniarza

Cytaty

Zamek krzyżacki w okresie II wojny światowej służył jako więzienie karne dla polskich robotników przymusowych. 1 lutego 1941 przebywało w nim 310 więźniów, z których wielu stracono na miejscu, a innych, głównie kobiety, przewieziono do Fordonu koło Bydgoszczy.

źródło: NKJP: Jan Bałdowski, Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996

19 stycznia 1944 r. Niemcy rozstrzelali w ruinach getta dr. Okińskiego i jego sześciu studentów. Kilka dni potem stracono pana Tytusa Czaki. 11 lutego stracono Hankę Czaki, Alicję Pawlisiak i Ewę Pohoską. 15 lutego stracono matkę Hanki i dwie studentki z grupy dr. Okińskiego...

źródło: NKJP: Michał Komar, Zabójstwo Makowieckiego, Polityka, 2006-08-26

[...] w krajach katolickich bywało, że inkwizycja ścigała masonów i nie tylko nieszczęsny hochsztapler Cagliostro skończył w jej więzieniu, na przykład członkowie pierwszej loży portugalskiej zostali przez inkwizycję skazani i straceni.

źródło: NKJP: Teresa Bogucka, Wielkie spiski 2, Gazeta Wyborcza, 1998-03-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stracę	stracimy
2 os.	stracisz	stracicie
3 os.	straci	stracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłem +(e)m stracił	straciłam +(e)m straciła	straciłom +(e)m straciło	straciliśmy +(e)śmy stracili	straciłyśmy +(e)śmy straciły
2 os.	straciłeś +(e)ś stracił	straciłaś +(e)ś straciła	straciłoś +(e)ś straciło	straciliście +(e)ście stracili	straciłyście +(e)ście straciły
3 os.	stracił	straciła	straciło	stracili	straciły

bezosobnik: stracono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		straćmy
2 os.	strać	straćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	straciłbym bym stracił	straciłabym bym straciła	straciłobym bym straciło	stracilibyśmy byśmy stracili	straciłybyśmy byśmy straciły
2 os.	straciłbyś byś stracił	straciłabyś byś straciła	straciłobyś byś straciło	stracilibyście byście stracili	straciłybyście byście straciły
3 os.	straciłby by stracił	straciłaby by straciła	straciłoby by straciło	straciliby by stracili	straciłyby by straciły

bezosobnik: stracono by

bezokolicznik: stracić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: straciwszy

gerundium: stracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stracenie	stracenia
D.	stracenia	straceń
C.	straceniu	straceniom
B.	stracenie	stracenia
N.	straceniem	straceniami
Ms.	straceniu	straceniach
W.	stracenie	stracenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stracony	stracony	stracony	stracone	stracona
D.	straconego	straconego	straconego	straconego	straconej
C.	straconemu	straconemu	straconemu	straconemu	straconej
B.	straconego	straconego	stracony	stracone	straconą
N.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconą
Ms.	straconym	straconym	straconym	straconym	straconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	straceni	straceni	stracone	stracone
D.	straconych	straconych	straconych	straconych
C.	straconym	straconym	straconym	straconym
B.	straconych	straconych	straconych	stracone
N.	straconymi	straconymi	straconymi	straconymi
Ms.	straconych	straconych	straconych	straconych

Inne uwagi

Zwykle ger lub imb

Składnia

stracić

KOGO

Frazeologizmy

jeszcze nic straconego
nic straconego
ktoś broni straconych pozycji
ktoś nie ma chwili do stracenia
ktoś nie ma nic do stracenia
ktoś stracił głowę
ktoś stracił głowę dla kogoś
ktoś stracił nerwy
ktoś stracił rachunek
ktoś stracił z oczu coś
ktoś stracił z oczu kogoś
ktoś stracił z oczu kogoś/coś
ktoś stracił zmysły
ktoś stracił rozum
ktoś upadł na duchu
ktoś stracił ducha
ktoś zgubił wątek
ktoś stracił wątek
na straconej pozycji
nerwy puściły komuś

Przysłowia

Chcesz stracić przyjaciela, pożycz mu pieniądze

Data ostatniej modyfikacji: 23.07.2014