UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wykorzystać

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. korzyść

1. szansę

Definicja

użyć czegoś dla osiągnięcia korzyści

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • wykorzystać chwilę, moment; okazję, szansę; sytuację; umiejętności, wiedzę; czyjś błąd, pomyłkę, potknięcie; pomysł; pieniądze

Cytaty

[...] wykonała zwrot w moją stronę. Staruszek wykorzystał ten moment, by się ulotnić. Kobieta zaczęła opowiadać zapewne to, czym niedawno raczyła staruszka [...].

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

Wiesz, co ja widzę ostatnio? - lotnik najwyraźniej interesuje się literaturą i zamierza wykorzystać podróż do wymiany poglądów.

źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005

Tym bardziej nie spodobało mu się, że w swej przemowie tak sprawnie wykorzystał teologiczne prawdy i posłużył się nimi, by chronić Obdarowanych przed pogromem.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykorzystam
wykorzystamy
2 os. wykorzystasz
wykorzystacie
3 os. wykorzysta
wykorzystają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykorzystałem
+(e)m wykorzystał
wykorzystałam
+(e)m wykorzystała
wykorzystałom
+(e)m wykorzystało
wykorzystaliśmy
+(e)śmy wykorzystali
wykorzystałyśmy
+(e)śmy wykorzystały
2 os. wykorzystałeś
+(e)ś wykorzystał
wykorzystałaś
+(e)ś wykorzystała
wykorzystałoś
+(e)ś wykorzystało
wykorzystaliście
+(e)ście wykorzystali
wykorzystałyście
+(e)ście wykorzystały
3 os. wykorzystał
wykorzystała
wykorzystało
wykorzystali
wykorzystały

bezosobnik: wykorzystano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykorzystajmy
2 os. wykorzystaj
wykorzystajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykorzystałbym
bym wykorzystał
wykorzystałabym
bym wykorzystała
wykorzystałobym
bym wykorzystało
wykorzystalibyśmy
byśmy wykorzystali
wykorzystałybyśmy
byśmy wykorzystały
2 os. wykorzystałbyś
byś wykorzystał
wykorzystałabyś
byś wykorzystała
wykorzystałobyś
byś wykorzystało
wykorzystalibyście
byście wykorzystali
wykorzystałybyście
byście wykorzystały
3 os. wykorzystałby
by wykorzystał
wykorzystałaby
by wykorzystała
wykorzystałoby
by wykorzystało
wykorzystaliby
by wykorzystali
wykorzystałyby
by wykorzystały

bezosobnik: wykorzystano by

bezokolicznik: wykorzystać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykorzystawszy

gerundium: wykorzystanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wykorzystanie
wykorzystania
D. wykorzystania
wykorzystań
C. wykorzystaniu
wykorzystaniom
B. wykorzystanie
wykorzystania
N. wykorzystaniem
wykorzystaniami
Ms. wykorzystaniu
wykorzystaniach
W. wykorzystanie
wykorzystania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykorzystany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wykorzystany
wykorzystany
wykorzystany
wykorzystane
wykorzystana
D. wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanej
C. wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanej
B. wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystany
wykorzystane
wykorzystaną
N. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystaną
Ms. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wykorzystani
wykorzystani
wykorzystane
wykorzystane
D. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
C. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
B. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystane
N. wykorzystanymi
wykorzystanymi
wykorzystanymi
wykorzystanymi
Ms. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych

odpowiednik aspektowy: wykorzystywać

Składnia

Rzosobowy + wykorzystać +
CO

2. pracownika

Definicja

pejorat. 
posłużyć się dla osiągnięcia własnej korzyści kimś słabszym albo w jakiś sposób zależnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  posłużyć się

Połączenia

  • wykorzystać człowieka, dziecko
  • niecnie, perfidnie wykorzystać kogoś

Cytaty

Za parę miesięcy Adam najpewniej dojrzeje. Zrozumie. Nic nie zrozumie! Za to wykorzysta dziecko przeciwko Ricie.

źródło: NKJP: Monika Rakusa: Żona Adama, 2010

Ludzkość jest zagrożona. Im bardziej człowiek jest chory, tym łatwiej go wykorzystać.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

Od dawna planowałem wykorzystanie ciebie, Mock, w walce z mizantropami, ale nie wiedziałem, jak to zrobić.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykorzystam
wykorzystamy
2 os. wykorzystasz
wykorzystacie
3 os. wykorzysta
wykorzystają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykorzystałem
+(e)m wykorzystał
wykorzystałam
+(e)m wykorzystała
wykorzystałom
+(e)m wykorzystało
wykorzystaliśmy
+(e)śmy wykorzystali
wykorzystałyśmy
+(e)śmy wykorzystały
2 os. wykorzystałeś
+(e)ś wykorzystał
wykorzystałaś
+(e)ś wykorzystała
wykorzystałoś
+(e)ś wykorzystało
wykorzystaliście
+(e)ście wykorzystali
wykorzystałyście
+(e)ście wykorzystały
3 os. wykorzystał
wykorzystała
wykorzystało
wykorzystali
wykorzystały

bezosobnik: wykorzystano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykorzystajmy
2 os. wykorzystaj
wykorzystajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykorzystałbym
bym wykorzystał
wykorzystałabym
bym wykorzystała
wykorzystałobym
bym wykorzystało
wykorzystalibyśmy
byśmy wykorzystali
wykorzystałybyśmy
byśmy wykorzystały
2 os. wykorzystałbyś
byś wykorzystał
wykorzystałabyś
byś wykorzystała
wykorzystałobyś
byś wykorzystało
wykorzystalibyście
byście wykorzystali
wykorzystałybyście
byście wykorzystały
3 os. wykorzystałby
by wykorzystał
wykorzystałaby
by wykorzystała
wykorzystałoby
by wykorzystało
wykorzystaliby
by wykorzystali
wykorzystałyby
by wykorzystały

bezosobnik: wykorzystano by

bezokolicznik: wykorzystać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykorzystawszy

gerundium: wykorzystanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wykorzystanie
wykorzystania
D. wykorzystania
wykorzystań
C. wykorzystaniu
wykorzystaniom
B. wykorzystanie
wykorzystania
N. wykorzystaniem
wykorzystaniami
Ms. wykorzystaniu
wykorzystaniach
W. wykorzystanie
wykorzystania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykorzystany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wykorzystany
wykorzystany
wykorzystany
wykorzystane
wykorzystana
D. wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanej
C. wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanej
B. wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystany
wykorzystane
wykorzystaną
N. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystaną
Ms. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wykorzystani
wykorzystani
wykorzystane
wykorzystane
D. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
C. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
B. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystane
N. wykorzystanymi
wykorzystanymi
wykorzystanymi
wykorzystanymi
Ms. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych

odpowiednik aspektowy: wykorzystywać

Składnia

Rzosobowy + wykorzystać +
KOGO

3. kobietę

Definicja

nakłonić do współżycia seksualnego, tylko dla zaspokojenia własnych potrzeb erotycznych, bez zaangażowania uczuciowego ze swojej strony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Połączenia

  • wykorzystać dziewczynę, kobietę, mężczyznę
  • wykorzystać kogoś seksualnie
  • wykorzystać i porzucić

Cytaty

Po latach nie był sobie w stanie przypomnieć, ani jakim sposobem dał się zaciągnąć na zaplecze, ani jaka siła pchnęła go na tę ciemną jak Cyganka dziewuchę, której nawet spódnicy nie chciało się zdjąć: ot, podwinęła ją, żeby zrobił byle jak to, co zrobił. Jedyne, co mu zostało w pamięci, to przerażenie, nie miał bowiem wątpliwości, że wykorzystał dziewczynę, sam nie wiedząc, jakim sposobem [...].

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Wszystko dokoła widziałem jakby przez mgłę. Przez cały czas uparcie zadawałem sobie pytanie, jak Kasia będzie chciała mnie w takim stanie wykorzystać. Do łóżka pozwolę się wprawdzie zaciągnąć, może nawet i rozebrać, ale nic poza tym. Usnę natychmiast.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Wyobrażam sobie, jaką jej sprawiło satysfakcję rozkochać go, wykorzystać i odrzucić.

źródło: NKJP: Hanna Kowalewska: Tego lata, w Zawrociu, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykorzystam
wykorzystamy
2 os. wykorzystasz
wykorzystacie
3 os. wykorzysta
wykorzystają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykorzystałem
+(e)m wykorzystał
wykorzystałam
+(e)m wykorzystała
wykorzystałom
+(e)m wykorzystało
wykorzystaliśmy
+(e)śmy wykorzystali
wykorzystałyśmy
+(e)śmy wykorzystały
2 os. wykorzystałeś
+(e)ś wykorzystał
wykorzystałaś
+(e)ś wykorzystała
wykorzystałoś
+(e)ś wykorzystało
wykorzystaliście
+(e)ście wykorzystali
wykorzystałyście
+(e)ście wykorzystały
3 os. wykorzystał
wykorzystała
wykorzystało
wykorzystali
wykorzystały

bezosobnik: wykorzystano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykorzystajmy
2 os. wykorzystaj
wykorzystajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykorzystałbym
bym wykorzystał
wykorzystałabym
bym wykorzystała
wykorzystałobym
bym wykorzystało
wykorzystalibyśmy
byśmy wykorzystali
wykorzystałybyśmy
byśmy wykorzystały
2 os. wykorzystałbyś
byś wykorzystał
wykorzystałabyś
byś wykorzystała
wykorzystałobyś
byś wykorzystało
wykorzystalibyście
byście wykorzystali
wykorzystałybyście
byście wykorzystały
3 os. wykorzystałby
by wykorzystał
wykorzystałaby
by wykorzystała
wykorzystałoby
by wykorzystało
wykorzystaliby
by wykorzystali
wykorzystałyby
by wykorzystały

bezosobnik: wykorzystano by

bezokolicznik: wykorzystać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykorzystawszy

gerundium: wykorzystanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wykorzystanie
wykorzystania
D. wykorzystania
wykorzystań
C. wykorzystaniu
wykorzystaniom
B. wykorzystanie
wykorzystania
N. wykorzystaniem
wykorzystaniami
Ms. wykorzystaniu
wykorzystaniach
W. wykorzystanie
wykorzystania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykorzystany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wykorzystany
wykorzystany
wykorzystany
wykorzystane
wykorzystana
D. wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystanej
C. wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanemu
wykorzystanej
B. wykorzystanego
wykorzystanego
wykorzystany
wykorzystane
wykorzystaną
N. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystaną
Ms. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wykorzystani
wykorzystani
wykorzystane
wykorzystane
D. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
C. wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
wykorzystanym
B. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystane
N. wykorzystanymi
wykorzystanymi
wykorzystanymi
wykorzystanymi
Ms. wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych
wykorzystanych

odpowiednik aspektowy: wykorzystywać

Składnia

Rzosobowy + wykorzystać +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 27.01.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj