UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozebrać

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

ogsł. *orz-bьrati 'rozebrać (na części), rozczłonkować; oddzielić'; 'pojąć, zanalizować; zrozumieć'

Zob. brać

1. dziecko

Definicja

zdjąć z kogoś ubranie lub osłonę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozdziać
	antonimy:	odziać, ubrać
	hiperonimy:	zdjąć

Połączenia

rozebrać dziecko, ofiarę, żonę
rozebrać do bielizny, do slipek
rozebrać do naga
rozebrany do kąpielówek, do majtek, do pasa; do naga

Cytaty

	Niełatwo rozebrać trupa z kamizelki kuloodpornej i nałożyć ją na siebie, starając się równocześnie okazywać zmarłemu szacunek, nie hałasować i trzymać możliwie blisko ziemi. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008
	Popatrz, tutaj Michał rozbił swój motocykl. A tam koledzy rozebrali Tomka do naga i przywiązali do krzaka, tak, to tamten po prawej, nad samą wodą. źródło: KWSJP: Jesteś ORMO, WNP czy CBB?, prasa, 1998
	Zabójca rozebrał swoją ofiarę, pokrajał jej ciało i zawinął poszczególne części oddzielnie. źródło: KWSJP: Dawid Jass: Z archiwum Scotland Yardu, prasa, 1999
	Klaudia dopiero w samochodzie zauważyła, że mężczyzna jest rozebrany od pasa w dół. źródło: NKJP: Przemysław Malisz: Strzeżcie się srebrnego jeepa, Super Express, 2006
	Są już blisko, oddaleni o jakieś trzy godziny drogi, siedzą sobie nad kanałkiem, na trawie. Prawie całkiem rozebrani, jest gorąco. źródło: NKJP: Książka miesiąca: „Ludzie szukają szczęścia i umierają ze śmiechu”, Glamour, 7/2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiorę	rozbierzemy
2 os.	rozbierzesz	rozbierzecie
3 os.	rozbierze	rozbiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałem +(e)m rozebrał	rozebrałam +(e)m rozebrała	rozebrałom +(e)m rozebrało	rozebraliśmy +(e)śmy rozebrali	rozebrałyśmy +(e)śmy rozebrały
2 os.	rozebrałeś +(e)ś rozebrał	rozebrałaś +(e)ś rozebrała	rozebrałoś +(e)ś rozebrało	rozebraliście +(e)ście rozebrali	rozebrałyście +(e)ście rozebrały
3 os.	rozebrał	rozebrała	rozebrało	rozebrali	rozebrały

bezosobnik: rozebrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbierzmy
2 os.	rozbierz	rozbierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałbym bym rozebrał	rozebrałabym bym rozebrała	rozebrałobym bym rozebrało	rozebralibyśmy byśmy rozebrali	rozebrałybyśmy byśmy rozebrały
2 os.	rozebrałbyś byś rozebrał	rozebrałabyś byś rozebrała	rozebrałobyś byś rozebrało	rozebralibyście byście rozebrali	rozebrałybyście byście rozebrały
3 os.	rozebrałby by rozebrał	rozebrałaby by rozebrała	rozebrałoby by rozebrało	rozebraliby by rozebrali	rozebrałyby by rozebrały

bezosobnik: rozebrano by

bezokolicznik: rozebrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozebrawszy

gerundium: rozebranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozebranie	rozebrania
D.	rozebrania
C.	rozebraniu	rozebraniom
B.	rozebranie	rozebrania
N.	rozebraniem	rozebraniami
Ms.	rozebraniu	rozebraniach
W.	rozebranie	rozebrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozebrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozebrany	rozebrany	rozebrany	rozebrane	rozebrana
D.	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranej
C.	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranej
B.	rozebranego	rozebranego	rozebrany	rozebrane	rozebraną
N.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebraną
Ms.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozebrani	rozebrani	rozebrane	rozebrane
D.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych
C.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym
B.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebrane
N.	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi
Ms.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych

odpowiednik aspektowy: rozbierać

Składnia

Rz_osobowy	+	rozebrać	+	KOGO/CO + (z CZEGO)
Rz_osobowy	+	rozebrać	+	KOGO/CO + (do CZEGO)

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: rozebrać coś, np. rozebrać płaszcz, kurtkę

2. choinkę

Definicja

zdjąć z czegoś ozdoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ubrać
	hiperonimy:	zdjąć

Połączenia

rozebrać choinkę

Cytaty

Zgodnie z tradycją drzewko można rozebrać już po święcie Trzech Króli.

źródło: NKJP: (MGR): Kiedy rozebrać choinkę?, Express Ilustrowany, 2003-01-07

W środę rozebrano choinkę przy oczku wodnym na Krupówkach.

źródło: NKJP: Oświetleniowe porządki, Dziennik Polski, 2003-02-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiorę	rozbierzemy
2 os.	rozbierzesz	rozbierzecie
3 os.	rozbierze	rozbiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałem +(e)m rozebrał	rozebrałam +(e)m rozebrała	rozebrałom +(e)m rozebrało	rozebraliśmy +(e)śmy rozebrali	rozebrałyśmy +(e)śmy rozebrały
2 os.	rozebrałeś +(e)ś rozebrał	rozebrałaś +(e)ś rozebrała	rozebrałoś +(e)ś rozebrało	rozebraliście +(e)ście rozebrali	rozebrałyście +(e)ście rozebrały
3 os.	rozebrał	rozebrała	rozebrało	rozebrali	rozebrały

bezosobnik: rozebrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbierzmy
2 os.	rozbierz	rozbierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałbym bym rozebrał	rozebrałabym bym rozebrała	rozebrałobym bym rozebrało	rozebralibyśmy byśmy rozebrali	rozebrałybyśmy byśmy rozebrały
2 os.	rozebrałbyś byś rozebrał	rozebrałabyś byś rozebrała	rozebrałobyś byś rozebrało	rozebralibyście byście rozebrali	rozebrałybyście byście rozebrały
3 os.	rozebrałby by rozebrał	rozebrałaby by rozebrała	rozebrałoby by rozebrało	rozebraliby by rozebrali	rozebrałyby by rozebrały

bezosobnik: rozebrano by

bezokolicznik: rozebrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozebrawszy

gerundium: rozebranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozebranie	rozebrania
D.	rozebrania
C.	rozebraniu	rozebraniom
B.	rozebranie	rozebrania
N.	rozebraniem	rozebraniami
Ms.	rozebraniu	rozebraniach
W.	rozebranie	rozebrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozebrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozebrany	rozebrany	rozebrany	rozebrane	rozebrana
D.	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranej
C.	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranej
B.	rozebranego	rozebranego	rozebrany	rozebrane	rozebraną
N.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebraną
Ms.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozebrani	rozebrani	rozebrane	rozebrane
D.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych
C.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym
B.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebrane
N.	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi
Ms.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych

odpowiednik aspektowy: rozbierać

Składnia

Rz_osobowy

rozebrać

3. silnik

Definicja

rozłożyć na części

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

rozłożyć, rozmontować

Połączenia

rozebrać komputer, obiektyw
rozebrać na części, na czynniki pierwsze

Cytaty

Pewnej nocy, kiedy udawałam, że śpię, wspólnie rozebrali na części powielacz i wynieśli go do piwnicy.

źródło: KWSJP: Kinga Dunin: Czytając Polskę - literatura polska po 1989 roku wobec dylematów nowoczesności, 2004

Potem rozebrał karabin na najdrobniejsze części, naoliwił i wyczyścił „na glanc”.

źródło: KWSJP: Marian Turwid: Dwie strony drogi, 1983

Jeśli koło toczy się ciężko, trzeba najpierw rozebrać, umyć i na nowo nasmarować łożyska.

źródło: KWSJP: Z.R.: Wyważanie kół, prasa, 1975

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiorę	rozbierzemy
2 os.	rozbierzesz	rozbierzecie
3 os.	rozbierze	rozbiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałem +(e)m rozebrał	rozebrałam +(e)m rozebrała	rozebrałom +(e)m rozebrało	rozebraliśmy +(e)śmy rozebrali	rozebrałyśmy +(e)śmy rozebrały
2 os.	rozebrałeś +(e)ś rozebrał	rozebrałaś +(e)ś rozebrała	rozebrałoś +(e)ś rozebrało	rozebraliście +(e)ście rozebrali	rozebrałyście +(e)ście rozebrały
3 os.	rozebrał	rozebrała	rozebrało	rozebrali	rozebrały

bezosobnik: rozebrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbierzmy
2 os.	rozbierz	rozbierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałbym bym rozebrał	rozebrałabym bym rozebrała	rozebrałobym bym rozebrało	rozebralibyśmy byśmy rozebrali	rozebrałybyśmy byśmy rozebrały
2 os.	rozebrałbyś byś rozebrał	rozebrałabyś byś rozebrała	rozebrałobyś byś rozebrało	rozebralibyście byście rozebrali	rozebrałybyście byście rozebrały
3 os.	rozebrałby by rozebrał	rozebrałaby by rozebrała	rozebrałoby by rozebrało	rozebraliby by rozebrali	rozebrałyby by rozebrały

bezosobnik: rozebrano by

bezokolicznik: rozebrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozebrawszy

gerundium: rozebranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozebranie	rozebrania
D.	rozebrania
C.	rozebraniu	rozebraniom
B.	rozebranie	rozebrania
N.	rozebraniem	rozebraniami
Ms.	rozebraniu	rozebraniach
W.	rozebranie	rozebrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozebrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozebrany	rozebrany	rozebrany	rozebrane	rozebrana
D.	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranej
C.	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranej
B.	rozebranego	rozebranego	rozebrany	rozebrane	rozebraną
N.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebraną
Ms.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozebrani	rozebrani	rozebrane	rozebrane
D.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych
C.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym
B.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebrane
N.	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi
Ms.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych

odpowiednik aspektowy: rozbierać

Składnia

Rz_osobowy

rozebrać

CO + (na CO)

4. budynek

Definicja

zlikwidować, usunąwszy jedną część po drugiej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

usunąć, zdemontować

Połączenia

robotnicy, strażacy rozebrali
rozebrać baraki, baszty, bramę, budynek, cerkiew, chodnik, dom, dworek, fortyfikacje, kamienicę, kaplicę, klasztor, komin, kościół, mosty, mury, ogrodzenie, pałac, pawilon, płot, ratusz, rudery, ruiny, rusztowanie, samowolę, spichlerz, stodołę, synagogę, szopę, ścianę, świątynię, werandę, wiadukt, wieżę
rozebrać do fundamentów

Cytaty

Jak podali nam strażacy - zniszczeniu uległo pięć pomieszczeń wraz z wyposażeniem oraz strych i część dachu; trzeba było rozebrać fragmenty konstrukcji, gdyż groziło, iż zawali się.

źródło: KWSJP: (J. Św): Siedmiogodzinne gaszenie, Dziennik Polski - Kraków, 1998-02-04

Masajowie wrócili. Byli tam do niedawna (do roku 1974), gdy znów kazano im rozebrać wioski, ale pozwolono paść bydło.

źródło: KWSJP: Ada Wińcza: Opowieści z sawanny i buszu, 1981

Strażacy musieli rozebrać część komina, aby wyciągnąć pechowego lotniarza.

źródło: KWSJP: mag: Wieści ze Spisza i Liptowa, prasa, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiorę	rozbierzemy
2 os.	rozbierzesz	rozbierzecie
3 os.	rozbierze	rozbiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałem +(e)m rozebrał	rozebrałam +(e)m rozebrała	rozebrałom +(e)m rozebrało	rozebraliśmy +(e)śmy rozebrali	rozebrałyśmy +(e)śmy rozebrały
2 os.	rozebrałeś +(e)ś rozebrał	rozebrałaś +(e)ś rozebrała	rozebrałoś +(e)ś rozebrało	rozebraliście +(e)ście rozebrali	rozebrałyście +(e)ście rozebrały
3 os.	rozebrał	rozebrała	rozebrało	rozebrali	rozebrały

bezosobnik: rozebrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbierzmy
2 os.	rozbierz	rozbierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałbym bym rozebrał	rozebrałabym bym rozebrała	rozebrałobym bym rozebrało	rozebralibyśmy byśmy rozebrali	rozebrałybyśmy byśmy rozebrały
2 os.	rozebrałbyś byś rozebrał	rozebrałabyś byś rozebrała	rozebrałobyś byś rozebrało	rozebralibyście byście rozebrali	rozebrałybyście byście rozebrały
3 os.	rozebrałby by rozebrał	rozebrałaby by rozebrała	rozebrałoby by rozebrało	rozebraliby by rozebrali	rozebrałyby by rozebrały

bezosobnik: rozebrano by

bezokolicznik: rozebrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozebrawszy

gerundium: rozebranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozebranie	rozebrania
D.	rozebrania
C.	rozebraniu	rozebraniom
B.	rozebranie	rozebrania
N.	rozebraniem	rozebraniami
Ms.	rozebraniu	rozebraniach
W.	rozebranie	rozebrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozebrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozebrany	rozebrany	rozebrany	rozebrane	rozebrana
D.	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranej
C.	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranej
B.	rozebranego	rozebranego	rozebrany	rozebrane	rozebraną
N.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebraną
Ms.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozebrani	rozebrani	rozebrane	rozebrane
D.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych
C.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym
B.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebrane
N.	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi
Ms.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych

odpowiednik aspektowy: rozbierać

Składnia

Rz_osobowy

rozebrać

5. kraj

Definicja

pot.

rozdzielić w całości między siebie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

rozdzielić

Połączenia

rozebrać kraj

Cytaty

Dziś nie ma żadnych trunków, wesele było we wsi, rozebrali, jutro towar nadejdzie.

źródło: KWSJP: Władysław Dunarowski: Skazani na dożywocie, 1985

Dlatego pisałem, że eskalacja żądań szłaby bardzo szybko, tak aby dać jakikolwiek pretekst do ataku... albo rozebrać kraj w tempie błyskawicznym.

źródło: NKJP: Internet

Nastrój był ponury i ocena jednoznaczna: rozebrali Polskę po raz czwarty.

źródło: NKJP: Mieczysław Welzandt: Przemyśl, Starobielsk, Radom, Gazeta Wyborcza, 1992-10-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiorę	rozbierzemy
2 os.	rozbierzesz	rozbierzecie
3 os.	rozbierze	rozbiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałem +(e)m rozebrał	rozebrałam +(e)m rozebrała	rozebrałom +(e)m rozebrało	rozebraliśmy +(e)śmy rozebrali	rozebrałyśmy +(e)śmy rozebrały
2 os.	rozebrałeś +(e)ś rozebrał	rozebrałaś +(e)ś rozebrała	rozebrałoś +(e)ś rozebrało	rozebraliście +(e)ście rozebrali	rozebrałyście +(e)ście rozebrały
3 os.	rozebrał	rozebrała	rozebrało	rozebrali	rozebrały

bezosobnik: rozebrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbierzmy
2 os.	rozbierz	rozbierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałbym bym rozebrał	rozebrałabym bym rozebrała	rozebrałobym bym rozebrało	rozebralibyśmy byśmy rozebrali	rozebrałybyśmy byśmy rozebrały
2 os.	rozebrałbyś byś rozebrał	rozebrałabyś byś rozebrała	rozebrałobyś byś rozebrało	rozebralibyście byście rozebrali	rozebrałybyście byście rozebrały
3 os.	rozebrałby by rozebrał	rozebrałaby by rozebrała	rozebrałoby by rozebrało	rozebraliby by rozebrali	rozebrałyby by rozebrały

bezosobnik: rozebrano by

bezokolicznik: rozebrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozebrawszy

gerundium: rozebranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozebranie	rozebrania
D.	rozebrania
C.	rozebraniu	rozebraniom
B.	rozebranie	rozebrania
N.	rozebraniem	rozebraniami
Ms.	rozebraniu	rozebraniach
W.	rozebranie	rozebrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozebrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozebrany	rozebrany	rozebrany	rozebrane	rozebrana
D.	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranej
C.	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranej
B.	rozebranego	rozebranego	rozebrany	rozebrane	rozebraną
N.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebraną
Ms.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozebrani	rozebrani	rozebrane	rozebrane
D.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych
C.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym
B.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebrane
N.	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi
Ms.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych

odpowiednik aspektowy: rozbierać

Składnia

Rz_osobowy

rozebrać

6. mięso

Definicja

rozdzielić na kawałki przeznaczone do dalszej obróbki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Cytaty

Pozostanie tutaj jedynie ubojnia. Rozebrane mięso przewożone będzie do przetworzenia m.in. do zakładów w Jarosławiu i Dębicy.

źródło: NKJP: (RAF): W obronie miejsc pracy, Dziennik Polski - Tarnów, 2001-04-19

Rozebrane mięso przetwarzane ma być w innych zakładach „Sokołowa”.

źródło: NKJP: (RAF): Czy legalnie zwalniają?, Dziennik Polski - Tarnów, 2001-04-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiorę	rozbierzemy
2 os.	rozbierzesz	rozbierzecie
3 os.	rozbierze	rozbiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałem +(e)m rozebrał	rozebrałam +(e)m rozebrała	rozebrałom +(e)m rozebrało	rozebraliśmy +(e)śmy rozebrali	rozebrałyśmy +(e)śmy rozebrały
2 os.	rozebrałeś +(e)ś rozebrał	rozebrałaś +(e)ś rozebrała	rozebrałoś +(e)ś rozebrało	rozebraliście +(e)ście rozebrali	rozebrałyście +(e)ście rozebrały
3 os.	rozebrał	rozebrała	rozebrało	rozebrali	rozebrały

bezosobnik: rozebrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbierzmy
2 os.	rozbierz	rozbierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałbym bym rozebrał	rozebrałabym bym rozebrała	rozebrałobym bym rozebrało	rozebralibyśmy byśmy rozebrali	rozebrałybyśmy byśmy rozebrały
2 os.	rozebrałbyś byś rozebrał	rozebrałabyś byś rozebrała	rozebrałobyś byś rozebrało	rozebralibyście byście rozebrali	rozebrałybyście byście rozebrały
3 os.	rozebrałby by rozebrał	rozebrałaby by rozebrała	rozebrałoby by rozebrało	rozebraliby by rozebrali	rozebrałyby by rozebrały

bezosobnik: rozebrano by

bezokolicznik: rozebrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozebrawszy

gerundium: rozebranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozebranie	rozebrania
D.	rozebrania
C.	rozebraniu	rozebraniom
B.	rozebranie	rozebrania
N.	rozebraniem	rozebraniami
Ms.	rozebraniu	rozebraniach
W.	rozebranie	rozebrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozebrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozebrany	rozebrany	rozebrany	rozebrane	rozebrana
D.	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranej
C.	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranej
B.	rozebranego	rozebranego	rozebrany	rozebrane	rozebraną
N.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebraną
Ms.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozebrani	rozebrani	rozebrane	rozebrane
D.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych
C.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym
B.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebrane
N.	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi
Ms.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych

odpowiednik aspektowy: rozbierać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_osobowy

rozebrać

7. o grypie

Definicja

spowodować u kogoś złe samopoczucie lub zmęczenie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:

osłabić

Cytaty

Ku uciesze gości szedł tam dość chwiejnym krokiem, bo rozebrało go wino.

źródło: KWSJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Przełknął ostatni kęs kanapki. Dopił herbatę. Jedzenie rozebrało go do reszty. Niezdecydowanie poruszył się na krześle.

źródło: KWSJP: Adam Strączek: Wyznanie lekarza-łapownika, 1995

W samochodzie do Jastrowa trochę mnie rozebrało. Na miejscu usiadłam przy chorej. Nie pamiętam, żebym się przewracała albo opierała na pacjentce.

źródło: NKJP: Piotr Głuchowski: Nikomu krzywdy nie zrobiła, Gazeta Wyborcza, 1996-04-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
3 os.	rozbierze			rozbiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
2 os.	+(e)ś rozebrał
3 os.	rozebrał	rozebrała	rozebrało		rozebrały

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	rozebrałby by rozebrał	rozebrałaby by rozebrała	rozebrałoby by rozebrało		rozebrałyby by rozebrały

bezokolicznik: rozebrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozebrawszy

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozebrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozebrany	rozebrany	rozebrany	rozebrane	rozebrana
D.	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranej
C.	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranej
B.	rozebranego	rozebranego	rozebrany	rozebrane	rozebraną
N.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebraną
Ms.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozebrani	rozebrani	rozebrane	rozebrane
D.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych
C.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym
B.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebrane
N.	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi
Ms.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych

odpowiednik aspektowy: rozbierać

Składnia

Rz_nieżywotny	+	rozebrać	+	KOGO
Ø	+	rozebrać	+	KOGO

8. zdanie

Definicja

zbadać szczegółowo, dzieląc na elementy składowe i opisując je

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przeanalizować, zanalizować

Cytaty

	Można skupić się na słowach i rozebrać wyraz „dno” na części, choć sam składa się tylko z trzech liter. źródło: Internet
	Po tej szkole macie być zimnymi krytykami, którzy będą potrafili rozebrać książkę na części pierwsze. źródło: Internet
	A ponieważ uznano, że umiejętność rozebrania słowa na głoski jest warunkiem do poznania liter, to w przedszkolach pięcioletnie dzieci, jeszcze przed poznaniem liter, poddaje się ćwiczeniom fonematycznym. źródło: NKJP: Sławomir Zagórski: Czym różni się koń od kota, Gazeta Wyborcza, 1998-04-10
	Walter skupił uwagę, rozebrał zdanie poprawnie. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiorę	rozbierzemy
2 os.	rozbierzesz	rozbierzecie
3 os.	rozbierze	rozbiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałem +(e)m rozebrał	rozebrałam +(e)m rozebrała	rozebrałom +(e)m rozebrało	rozebraliśmy +(e)śmy rozebrali	rozebrałyśmy +(e)śmy rozebrały
2 os.	rozebrałeś +(e)ś rozebrał	rozebrałaś +(e)ś rozebrała	rozebrałoś +(e)ś rozebrało	rozebraliście +(e)ście rozebrali	rozebrałyście +(e)ście rozebrały
3 os.	rozebrał	rozebrała	rozebrało	rozebrali	rozebrały

bezosobnik: rozebrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbierzmy
2 os.	rozbierz	rozbierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozebrałbym bym rozebrał	rozebrałabym bym rozebrała	rozebrałobym bym rozebrało	rozebralibyśmy byśmy rozebrali	rozebrałybyśmy byśmy rozebrały
2 os.	rozebrałbyś byś rozebrał	rozebrałabyś byś rozebrała	rozebrałobyś byś rozebrało	rozebralibyście byście rozebrali	rozebrałybyście byście rozebrały
3 os.	rozebrałby by rozebrał	rozebrałaby by rozebrała	rozebrałoby by rozebrało	rozebraliby by rozebrali	rozebrałyby by rozebrały

bezosobnik: rozebrano by

bezokolicznik: rozebrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozebrawszy

gerundium: rozebranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozebranie	rozebrania
D.	rozebrania
C.	rozebraniu	rozebraniom
B.	rozebranie	rozebrania
N.	rozebraniem	rozebraniami
Ms.	rozebraniu	rozebraniach
W.	rozebranie	rozebrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozebrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozebrany	rozebrany	rozebrany	rozebrane	rozebrana
D.	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranego	rozebranej
C.	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranemu	rozebranej
B.	rozebranego	rozebranego	rozebrany	rozebrane	rozebraną
N.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebraną
Ms.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozebrani	rozebrani	rozebrane	rozebrane
D.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych
C.	rozebranym	rozebranym	rozebranym	rozebranym
B.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebrane
N.	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi	rozebranymi
Ms.	rozebranych	rozebranych	rozebranych	rozebranych

odpowiednik aspektowy: rozbierać

Składnia

Rz_osobowy

rozebrać

CO + (na CO)

Frazeologizmy

bez flaszki nie rozbierzesz
bez pół litra nie rozbierzesz
bez wódki nie rozbierzesz
ktoś rozebrał do rosołu kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 18.02.2025