UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyrabiać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. robić

1. ciasto

Definicja

ściskając w rękach, łączyć ze sobą składniki czegoś i uzyskiwać odpowiednią konsystencję

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gnieść, urabiać, zagniatać, zarabiać

Połączenia

wyrabiać ciasto, masę
wyrabiać łyżką, mikserem, ręką
wyrabiać coś na (gładką) masę
energicznie wyrabiać

Cytaty

	Ciasto wyrabiaj rękami, aż powstanie gładka masa. źródło: NKJP: Internet
	Zamieszać, dodać olej, sól i mąkę. Wyrabiać łyżką albo mikserem przez około 5 min. źródło: NKJP: Internet
	Składniki łączymy, mieszamy dokładnie łyżką, wyrabiając na masę. źródło: NKJP: Stanisław Olko: Makrobiotyka w polskiej kuchni, czyli powrót do dawnego naturalnego sposobu odżywiania, 1993
	I naszła mnie wielka ochota na wyrabianie gliny. Naszła mnie ochota, żeby zrobić ludzika. źródło: NKJP: Tomek Tryzna: Idź kochaj i niech ci nie pomoże żadna na ziemi rzecz, 2010
	[…] w dzisiejszej dobie nikt nie ma czasu na ręczne wyrabianie i klejenie ciasta […]. źródło: NKJP: Magdalena Jachim: Gotujemy, Dziennik Bałtycki, 2003-12-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiane	wyrabiana
D.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianej
C.	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianej
B.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabiany	wyrabiane	wyrabianą
N.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianą
Ms.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiani	wyrabiani	wyrabiane	wyrabiane
D.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych
C.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym
B.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabiane
N.	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi
Ms.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych

odpowiednik aspektowy: wyrobić

Składnia

wyrabiać

CO + (CZYM)

2. mięśnie

Definicja

wykonując ćwiczenia ruchowe, odzyskiwać lub zwiększać sprawność fizyczną albo siłę

Noty o użyciu

W pozycji celownika występuje zaimek sobie.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ćwiczyć

Połączenia

wyrabiać (sobie) mięśnie, rękę

Cytaty

	Płynąc pod prąd, nawet jeśli nie dopłyniemy do celu, to przynajmniej wyrabiamy sobie mięśnie. źródło: NKJP: Ewa Bugno: Ciągle płynie pod prąd, Gazeta Krakowska, 2006-12-12
	[...] treningi zjazdowe są znakomite dla skoczków, [...] wyrabiali mięśnie nóg. źródło: NKJP: Tomasz Domaniewski: Niedaleko od prawdy,
	[…] ćwicząc, wyrabiasz sobie tylko sylwetkę, każdy ma takie biodra, jakimi go natura obdarzyła. źródło: NKJP: Internet
	Był czas na podglądanie, na wyrabianie ręki pod opieką, przede wszystkim, mamy, która nauczyła cierpliwości. źródło: NKJP: (bień): Pisze pędzlem zamiast piórem, Euroregio Glacensis, 1999, nr 49

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiane	wyrabiana
D.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianej
C.	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianej
B.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabiany	wyrabiane	wyrabianą
N.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianą
Ms.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiani	wyrabiani	wyrabiane	wyrabiane
D.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych
C.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym
B.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabiane
N.	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi
Ms.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych

odpowiednik aspektowy: wyrobić

Składnia

wyrabiać

(KOMU) + CO

3. cegły

Definicja

wytwarzać jakieś towary

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja

Relacje znaczeniowe

synonimy:

produkować

Połączenia

zakład wyrabia coś
wyrabiać chleb, kiełbasę, miód, mleko, oscypki, piwo, ser, śmietanę, wędliny, wino, wódkę; cegły, figurki, kapelusze, meble, mydło, odzież, pamiątki; coś domowym sposobem
wyrabiać z brązu, z drewna, z gliny; z mleka

Cytaty

	Coraz mniej manufaktur na świecie wyrabia tradycyjnymi metodami dywany czy jedwabie i tka materiały na ręcznych krosnach. źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska: Po nitce do kłębka, Polityka, 2008-06-07
	Kamienista ziemia nie dawała plonów. Zaczął więc jak inni wyrabiać z drewienek ruchome figurki dla dzieci: łopoczące skrzydłami motyle, karuzele, które się obracały, gdy dziecko ja ciągnęło. źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974
	Wszystkie podkowy wyrabiał sam, stopniowo pomagali mu dwaj synowie [...]. źródło: NKJP: (bień): Podkowy, obręcze, stojaki, Euroregio Glacensis, 2000, nr 48
	Do 1976 w okolicy wyrabiano z gliny garnki i donice. źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska: przewodnik, 1989
	W Drzewicy znajdował się zakład wyrabiający moździerze, działa, bomby i kule armatnie. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiane	wyrabiana
D.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianej
C.	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianej
B.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabiany	wyrabiane	wyrabianą
N.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianą
Ms.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiani	wyrabiani	wyrabiane	wyrabiane
D.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych
C.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym
B.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabiane
N.	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi
Ms.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych

odpowiednik aspektowy: wyrobić

Składnia

wyrabiać

CO + (z CZEGO)

4. paszport

Definicja

spełniwszy odpowiednie wymagania i wypełniwszy formalności, uzyskiwać jakiś dokument

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Połączenia

wyrabiać (sobie) dowód osobisty, legitymację, paszport, wizę, zezwolenie

Cytaty

	Syn wkrótce kończy osiemnaście lat i będzie wyrabiał dowód osobisty. źródło: NKJP: Agnieszka Filipowicz: Zamieszanie w papierach, Gazeta Krakowska, 2004-10-07
	Jeśli wyrabiamy paszport dziecku, które wcześniej wpisane było do naszego dokumentu, musimy dołączyć go do wniosku, by wpis można było w nim anulować. źródło: NKJP: Milena Kochanowska: Forum czytelników, Gazeta Poznańska, 2006-05-18
	Przychodzi do urzędu syn lub wnuk i posługując się dokumentami i podpisem osoby obłożnie chorej, która jest w takim stanie, że nawet nie mogłaby wsiąść do samochodu, wyrabia kartę na jej nazwisko po to, by samemu z niej korzystać. źródło: NKJP: Monika Kowalczyk: Miasto inwalidów?, Dziennik Polski, 2006-08-05
	Gdy wyrabiamy paszport powtórnie, wskutek jego utraty, okres oczekiwania wynosi około miesiąca […]. źródło: NKJP: Dwa razy więcej, Dziennik Polski, 1998-07-22
	Spakuj dużo zdjęć legitymacyjnych – przydadzą się na miejscu przy wyrabianiu dokumentów, kart przejazdowych itp. źródło: NKJP: Karolina Przybysz: Skorzystaj z szansy studiowania za granicą, Gazeta Krakowska, 2007-09-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiane	wyrabiana
D.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianej
C.	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianej
B.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabiany	wyrabiane	wyrabianą
N.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianą
Ms.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiani	wyrabiani	wyrabiane	wyrabiane
D.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych
C.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym
B.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabiane
N.	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi
Ms.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych

odpowiednik aspektowy: wyrobić

Składnia

wyrabiać

(KOMU) + CO

5. normę

Definicja

robić tyle, ile przewidują norma lub plan

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Połączenia

wyrabiać normę, średnią; wierszówkę

Cytaty

	Jako solistka filharmonii musiałam wyrabiać normę. Miałam obowiązek zagrać w Warszawie dwa symfoniczne koncerty w sezonie [...]. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Syndrom Robinsona, Polityka, 2009-01-10
	Pracują na miarę swoich możliwości, nie wyrabiają średniej. źródło: NKJP: Teresa Słowikowska: Szczególna klasa, Wychowawca, 2008-01
	Miejski przewoźnik rozwiązał umowę z poprzednią firmą [...], ponieważ jej pracownicy nie wyrabiali zapisanej w umowie liczby kontroli. źródło: NKJP: Tomasz Kapica: Uwaga gapowicze! Żarty się skończyły, Nowa Trybuna Opolska, 2006
	[...] wtedy częściej się kochali, niż oglądali wiadomości. A teraz? Nie był pewien, czy wyrabiali średnią krajową, która kiedyś tak ich bawiła. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiane	wyrabiana
D.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianej
C.	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianej
B.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabiany	wyrabiane	wyrabianą
N.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianą
Ms.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiani	wyrabiani	wyrabiane	wyrabiane
D.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych
C.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym
B.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabiane
N.	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi
Ms.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych

odpowiednik aspektowy: wyrobić

Składnia

wyrabiać

6. nawyki

Definicja

sprawiać, że ktoś uzyskuje jakąś cechę lub umiejętność

Noty o użyciu

W pozycji celownika występuje zaimek sobie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:

kształcić, kształtować

Połączenia

ćwiczenia wyrabiają coś
wyrabiać (sobie) charakter, czujność, gust, nastawienie, nawyk, pamięć, pewność siebie, refleks, równowagę, świadomość czegoś, wrażliwość, wyobraźnię, wytrwałość, wytrzymałość, zręczność
wyrabiać coś w dziecku

Cytaty

	Nie wiadomo, czy byłby taki wytrwały, gdyby nie jego mama, [...] która od małego wyrabiała w synu przekonanie, że może robić wszystko to, co inne dzieci. źródło: NKJP: Magdalena Kaczor: Normalnie żyć, Trybuna Śląska, 2002-04-05
	[...] prawda jest taka, że nawyki niemowlaka w większości wyrabiają w nim rodzice. źródło: NKJP: Internet
	Właściwe formułowanie prośby oraz prawidłowo przeprowadzane rozmowy wyrabiają u dziecka poczucie odpowiedzialności [...]. źródło: NKJP: Katarzyna Nowak: Skuteczna rozmowa z dzieckiem, Wychowawca, 2002-12
	Wbrew obiegowej opinii szachy wyrabiają refleks, uczą pokory, godzenia się z chwilowymi niepowodzeniami. źródło: NKJP: Waldemar Pączek: Dynastie królewskiej gry, Gazeta Krakowska, 2007-03-06
	W szkolnych piórnikach rywalizują ze sobą długopisy oraz pióra. Podobno pisząc tymi drugimi dzieci wyrabiają sobie charakter pisma. źródło: NKJP: Niezastąpione wieczne pióro, Dziennik Bałtycki, 1999-08-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiane	wyrabiana
D.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianej
C.	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianej
B.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabiany	wyrabiane	wyrabianą
N.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianą
Ms.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiani	wyrabiani	wyrabiane	wyrabiane
D.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych
C.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym
B.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabiane
N.	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi
Ms.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych

odpowiednik aspektowy: wyrobić

Składnia

	+	wyrabiać	+	w KIM \| u KOGO + CO
	+	wyrabiać	+	(KOMU) + CO

7. pozycję

Definicja

za sprawą jakichś działań zyskiwać coś, co daje czyjąś przychylność lub budzi szacunek i uznanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

wyrabiać (sobie) kontakty; markę, opinię, renomę; nazwisko

Cytaty

	Znane modelki może i zarabiają wielkie pieniądze, ale Magda dopiero wyrabia nazwisko, inwestuje w siebie. źródło: NKJP: Agata Bochenek: Kopciuszek u Armaniego, Wieści Podwarszawskie, 2002-12-22
	Udział Polaków w światowych kongresach wyrabia renomę naszej medycynie. źródło: NKJP: Katarzyna Montgomery: Firmy farmaceutyczne w Polsce, Gazeta Wyborcza, 1996-04-05
	Spokojny, rozważny i bardzo punktualny, Stołypin wyrabiał sobie konsekwentnie opinię dobrego gospodarza i organizatora […]. źródło: NKJP: Ludwik Bazylow: Ostatnie lata Rosji Carskiej. Rządy Stołypina, 2008
	[...] nie mieliśmy pieniędzy na reklamę. Z czasem pismo zaczęło jednak wyrabiać sobie pozycję na rynku. źródło: NKJP: Roman Pawłowski: „Mój Pies” pogrzebany, Gazeta Wyborcza, 1995-03-29
	Mnożą się prywatne laboratoria, które wyrabiają sobie markę na rynku fachowością świadczonych usług […]. źródło: NKJP: Przesiewanie najlepszych, Dziennik Polski, 2001-07-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiane	wyrabiana
D.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianej
C.	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianej
B.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabiany	wyrabiane	wyrabianą
N.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianą
Ms.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiani	wyrabiani	wyrabiane	wyrabiane
D.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych
C.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym
B.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabiane
N.	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi
Ms.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych

odpowiednik aspektowy: wyrobić

Składnia

wyrabiać

KOMU/CZEMU + CO

8. opinię

Definicja

kształtować czyjeś zdanie na jakiś temat

Noty o użyciu

W pozycji celownika występuje zaimek sobie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

wyrabiać (sobie) opinię, pogląd, zdanie

Cytaty

	Stwierdzono naukowo, że zdanie o danej osobie wyrabiamy sobie w ciągu pierwszych 30 sekund. źródło: NKJP: Hanna D. M.: Dysajn, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2003-02-11
	Osobiście nie znam trenera Bonitty, więc nie będę wyrabiać sobie o nim opinii na podstawie opowieści innych osób. źródło: NKJP: X: Dyktator Marco. Siatkówka, Polska Głos Wielkopolski, 2007-03-01
	Stworzono dzieciom warunki, aby mogły bezpiecznie spędzać wolny czas, rozwijać swe umiejętności, uczyć się savoir-vivre’u, wyrabiać własne poglądy na życie. źródło: NKJP: Jolanta Janiszewska: Cenna inicjatywa samorządu lokalnego, Euroregio Glacensis, 2000, nr 7
	[…] dziś wychowanie dojrzałego człowieka to wyrabianie w nim niezależnego i krytycznego sądu […]. źródło: NKJP: Andrzej Wielowieyski: Czy doskonalić szkołę z PRL?, Gazeta Wyborcza, 1994-06-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiany	wyrabiane	wyrabiana
D.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianego	wyrabianej
C.	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianemu	wyrabianej
B.	wyrabianego	wyrabianego	wyrabiany	wyrabiane	wyrabianą
N.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianą
Ms.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiani	wyrabiani	wyrabiane	wyrabiane
D.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych
C.	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym	wyrabianym
B.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabiane
N.	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi	wyrabianymi
Ms.	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych	wyrabianych

odpowiednik aspektowy: wyrobić

Składnia

	+	wyrabiać	+	KOMU + CO
	+	wyrabiać	+	w KIM + CO

9. co ktoś wyrabia

Definicja

pot. pejorat.

robić to, co nazywa następujący rzeczownik

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyczyniać, wyprawiać

Cytaty

	- Co pani wyrabia! - wrzasnąłem. - W tej mgle postrzeli pani któregoś z naszych! źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967
	Nad ranem sprawdzam, co myszy wyrabiały, kiedy było ciemno. źródło: NKJP: Adam Wajrak: Wajrak śpi, myszy harcują, Gazeta Wyborcza, 1993-08-12
	To, co […] wyrabiał sędzia w drugiej połowie, zostawiam bez komentarza. źródło: NKJP: LIC: III Liga L, Gazeta Poznańska, 2004-08-09
	Nie spuszczał ze mnie surowego wzroku. Czego nie wyrabiałem, żeby wywołać na jego licu chociaż cień przychylnego grymasu. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Nowa przygoda: Gwinea, 1962
	Znosiliśmy cierpliwie to, co wyrabiano z nami w obozach dlatego właśnie, że na zewnątrz, na wolności nie istniała opinia publiczna. źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag GUŁag, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyrabiam	wyrabiamy
2 os.	wyrabiasz	wyrabiacie
3 os.	wyrabia	wyrabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałem +(e)m wyrabiał	wyrabiałam +(e)m wyrabiała	wyrabiałom +(e)m wyrabiało	wyrabialiśmy +(e)śmy wyrabiali	wyrabiałyśmy +(e)śmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałeś +(e)ś wyrabiał	wyrabiałaś +(e)ś wyrabiała	wyrabiałoś +(e)ś wyrabiało	wyrabialiście +(e)ście wyrabiali	wyrabiałyście +(e)ście wyrabiały
3 os.	wyrabiał	wyrabiała	wyrabiało	wyrabiali	wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyrabiał będę wyrabiać	będę wyrabiała będę wyrabiać	będę wyrabiało będę wyrabiać	będziemy wyrabiali będziemy wyrabiać	będziemy wyrabiały będziemy wyrabiać
2 os.	będziesz wyrabiał będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiała będziesz wyrabiać	będziesz wyrabiało będziesz wyrabiać	będziecie wyrabiali będziecie wyrabiać	będziecie wyrabiały będziecie wyrabiać
3 os.	będzie wyrabiał będzie wyrabiać	będzie wyrabiała będzie wyrabiać	będzie wyrabiało będzie wyrabiać	będą wyrabiali będą wyrabiać	będą wyrabiały będą wyrabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyrabiajmy
2 os.	wyrabiaj	wyrabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyrabiałbym bym wyrabiał	wyrabiałabym bym wyrabiała	wyrabiałobym bym wyrabiało	wyrabialibyśmy byśmy wyrabiali	wyrabiałybyśmy byśmy wyrabiały
2 os.	wyrabiałbyś byś wyrabiał	wyrabiałabyś byś wyrabiała	wyrabiałobyś byś wyrabiało	wyrabialibyście byście wyrabiali	wyrabiałybyście byście wyrabiały
3 os.	wyrabiałby by wyrabiał	wyrabiałaby by wyrabiała	wyrabiałoby by wyrabiało	wyrabialiby by wyrabiali	wyrabiałyby by wyrabiały

bezosobnik: wyrabiano by

bezokolicznik: wyrabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyrabiając

gerundium: wyrabianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyrabianie	wyrabiania
D.	wyrabiania	wyrabiań
C.	wyrabianiu	wyrabianiom
B.	wyrabianie	wyrabiania
N.	wyrabianiem	wyrabianiami
Ms.	wyrabianiu	wyrabianiach
W.	wyrabianie	wyrabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyrabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiająca
D.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiającej
C.	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającemu	wyrabiającej
B.	wyrabiającego	wyrabiającego	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiającą
N.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającą
Ms.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyrabiający	wyrabiający	wyrabiające	wyrabiające
D.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających
C.	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym	wyrabiającym
B.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiające
N.	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi	wyrabiającymi
Ms.	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających	wyrabiających

Składnia

wyrabiać

CO + (z KIM/CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 15.05.2017