UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyrobić

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. robić

1. ciasto

Definicja

ściskając w rękach, połączyć ze sobą składniki czegoś i uzyskać odpowiednią konsystencję

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zagnieść, zarobić

Połączenia

  • wyrobić ciasto, masę

Cytaty

Wyrobić ciasto na stolnicy: sypiesz mąkę (przesianą przez sito!), robisz w niej dołek, sypiesz i wlewasz resztę, ugniatasz [...].

źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996

Na koniec należy wyrobić glinę ręcznie jak ciasto, by była odpowiednio plastyczna.

źródło: NKJP: Jak świeże bułeczki, Dziennik Polski, 2002-09-02

Panie musiały wykroić jak najwięcej kółek z ciasta wyrobionego z kilograma mąki [...].

źródło: NKJP: lew: Ciasto o smaku folk, Życie Podkarpackie, 2009-05-08

Wyrobione masło formowano w ozdobne kształty w bukszpanowych formach.

źródło: NKJP: Irena Domańska-Kubiak: Zakątek pamięci: życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, 2004

Aby kotlety były bardziej pulchne, można ubić białko lub dodać, do już wyrobionej masy, łyżeczkę wody mineralnej.

źródło: NKJP: Kotleciki mielone z niespodzianką, Dziennik Polski, 2006-10-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrobię
 wyrobimy
2 os. wyrobisz
 wyrobicie
3 os. wyrobi
 wyrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłem
+(e)m wyrobił
 wyrobiłam
+(e)m wyrobiła
 wyrobiłom
+(e)m wyrobiło
 wyrobiliśmy
+(e)śmy wyrobili
 wyrobiłyśmy
+(e)śmy wyrobiły
2 os. wyrobiłeś
+(e)ś wyrobił
 wyrobiłaś
+(e)ś wyrobiła
 wyrobiłoś
+(e)ś wyrobiło
 wyrobiliście
+(e)ście wyrobili
 wyrobiłyście
+(e)ście wyrobiły
3 os. wyrobił
 wyrobiła
 wyrobiło
 wyrobili
 wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyróbmy
2 os. wyrób
 wyróbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłbym
bym wyrobił
 wyrobiłabym
bym wyrobiła
 wyrobiłobym
bym wyrobiło
 wyrobilibyśmy
byśmy wyrobili
 wyrobiłybyśmy
byśmy wyrobiły
2 os. wyrobiłbyś
byś wyrobił
 wyrobiłabyś
byś wyrobiła
 wyrobiłobyś
byś wyrobiło
 wyrobilibyście
byście wyrobili
 wyrobiłybyście
byście wyrobiły
3 os. wyrobiłby
by wyrobił
 wyrobiłaby
by wyrobiła
 wyrobiłoby
by wyrobiło
 wyrobiliby
by wyrobili
 wyrobiłyby
by wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono by

bezokolicznik: wyrobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrobiwszy

gerundium: wyrobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrobiony

odpowiednik aspektowy: wyrabiać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

bez ograniczeń + wyrobić +
CO

2. mięśnie

Definicja

wykonując ćwiczenia ruchowe, odzyskać lub zwiększyć sprawność fizyczną albo siłę

Noty o użyciu

Wyraz często występujący w bezpośrednim sąsiedztwie wyrazu sobie, bez modyfikacji znaczenia.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyćwiczyć

Połączenia

  • wyrobić (sobie) mięśnie

Cytaty

Niektóre panie uważają, że są za szczupłe, i przychodzą na zajęcia sportowe, by wyrobić sobie mięśnie.

źródło: NKJP: (kil): Szczupła sylwetka i dobra kondycja, Dziennik Słupski, 2011

[...] południowoamerykańscy piłkarze trenują na plaży, żeby wyrobić sobie kondycję.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Na razie trener Bryś aplikuje swoim podopiecznym wiele ćwiczeń ogólnorozwojowych, mających wyrobić siłę i dynamikę.

źródło: NKJP: Andrzej Azyan: Powrót Sobotki, Dziennik Zachodni, 2006-01-26

Mniejsza intensywność jest wyrównywana przez mniejszą ilość tlenu. Trenując w Gdańsku z takim samym obciążeniem nie da się wyrobić formy.

źródło: NKJP: Paweł Rydzyński: Zgrupowanie za zgrupowaniem, Dziennik Bałtycki, 2008-01-30

[...] przyjrzała się przez okno silnemu młodzieńcowi, któremu mięśnie, wyrobione od ciągłego dźwigania młota, grały pod płócienną koszulą.

źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świata, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrobię
 wyrobimy
2 os. wyrobisz
 wyrobicie
3 os. wyrobi
 wyrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłem
+(e)m wyrobił
 wyrobiłam
+(e)m wyrobiła
 wyrobiłom
+(e)m wyrobiło
 wyrobiliśmy
+(e)śmy wyrobili
 wyrobiłyśmy
+(e)śmy wyrobiły
2 os. wyrobiłeś
+(e)ś wyrobił
 wyrobiłaś
+(e)ś wyrobiła
 wyrobiłoś
+(e)ś wyrobiło
 wyrobiliście
+(e)ście wyrobili
 wyrobiłyście
+(e)ście wyrobiły
3 os. wyrobił
 wyrobiła
 wyrobiło
 wyrobili
 wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyróbmy
2 os. wyrób
 wyróbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłbym
bym wyrobił
 wyrobiłabym
bym wyrobiła
 wyrobiłobym
bym wyrobiło
 wyrobilibyśmy
byśmy wyrobili
 wyrobiłybyśmy
byśmy wyrobiły
2 os. wyrobiłbyś
byś wyrobił
 wyrobiłabyś
byś wyrobiła
 wyrobiłobyś
byś wyrobiło
 wyrobilibyście
byście wyrobili
 wyrobiłybyście
byście wyrobiły
3 os. wyrobiłby
by wyrobił
 wyrobiłaby
by wyrobiła
 wyrobiłoby
by wyrobiło
 wyrobiliby
by wyrobili
 wyrobiłyby
by wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono by

bezokolicznik: wyrobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrobiwszy

gerundium: wyrobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrobiony

odpowiednik aspektowy: wyrabiać

Składnia

bez ograniczeń + wyrobić +
CO

3. cegły

Definicja

wytworzyć jakieś towary

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyprodukować

Cytaty

Podmioty, które wyrobiły wino gronowe z winogron uzyskanych z upraw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wprowadziły je do obrotu, składają informacje właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia uprawy winorośli oddziałowi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.11.2003

Tuż obok podwyższenia znajdował się sześcioboczny blok wyrobiony z jednej bryły malachitu, doskonale wypolerowany [...].

źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

Pamięta eleganckie trzewiki wyrobione ze skórki specjalnie dla niej przez szewca Wiśniewskiego z Nowego Targu.

źródło: NKJP: Tomasz Zieja: Ich wiek dwudziesty, Polityka, 2000-12-30

Większość masek stanowiły głowy ptaków, misternie wyrobione w drewnie, wiernie odtwarzające kolory oryginałów.

źródło: NKJP: Gustaw Herling-Grudziński: Biała noc miłości - opowieść teatralna, 2004

Detal był skromny i ograniczał się zwykle do gzymsów podokapowych, nadproży i węgarów wyrobionych w cegle [...].

źródło: NKJP: Michał Jerczyński, Tomasz Roszak: Szlakiem łódzkiej kolei, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrobię
 wyrobimy
2 os. wyrobisz
 wyrobicie
3 os. wyrobi
 wyrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłem
+(e)m wyrobił
 wyrobiłam
+(e)m wyrobiła
 wyrobiłom
+(e)m wyrobiło
 wyrobiliśmy
+(e)śmy wyrobili
 wyrobiłyśmy
+(e)śmy wyrobiły
2 os. wyrobiłeś
+(e)ś wyrobił
 wyrobiłaś
+(e)ś wyrobiła
 wyrobiłoś
+(e)ś wyrobiło
 wyrobiliście
+(e)ście wyrobili
 wyrobiłyście
+(e)ście wyrobiły
3 os. wyrobił
 wyrobiła
 wyrobiło
 wyrobili
 wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyróbmy
2 os. wyrób
 wyróbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłbym
bym wyrobił
 wyrobiłabym
bym wyrobiła
 wyrobiłobym
bym wyrobiło
 wyrobilibyśmy
byśmy wyrobili
 wyrobiłybyśmy
byśmy wyrobiły
2 os. wyrobiłbyś
byś wyrobił
 wyrobiłabyś
byś wyrobiła
 wyrobiłobyś
byś wyrobiło
 wyrobilibyście
byście wyrobili
 wyrobiłybyście
byście wyrobiły
3 os. wyrobiłby
by wyrobił
 wyrobiłaby
by wyrobiła
 wyrobiłoby
by wyrobiło
 wyrobiliby
by wyrobili
 wyrobiłyby
by wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono by

bezokolicznik: wyrobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrobiwszy

gerundium: wyrobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrobiony

odpowiednik aspektowy: wyrabiać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

bez ograniczeń + wyrobić +
CO + (z CZEGO | w CZYM)

4. paszport

Definicja

spełniwszy odpowiednie wymagania i wypełniwszy formalności, uzyskać jakiś dokument

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Połączenia

  • wyrobić (sobie) dowód osobisty, paszport, prawo jazdy; przepustkę, wizę

Cytaty

Dowód tożsamości wyrobiła mu mama, bo chciał wyjechać na obóz do Hiszpanii.

źródło: NKJP: Maciej Czujko: Papier na flaszkę, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2007-03-05

[...] warto zaopatrzyć się w międzynarodowe prawo jazdy. Dokument można wyrobić w starostwie powiatowym właściwym dla miejsca zamieszkania.

źródło: NKJP: Beata Sypuła: Jedź po wakacyjną przygodę, Dziennik Zachodni, 2009-07-04

Wyglądałem na starszego niż wynikało z metryki i kenkarty, którą musiałem sobie wyrobić w gminie po ukończeniu 15 lat.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

Legitymację tą miałem wyrobioną w okresie studenckim.

źródło: NKJP: Jerzy Odrowąż-Pieniążek: Więcej niż świadek, 2007

Zginęło mi wszystko: pieniądze, paszport, karty kredytowe, zegarek, ślubna obrączka. Teraz mam kłopoty z wyrobieniem sobie nowych dokumentów.

źródło: NKJP: Piłka nożna, Gazeta Wyborcza, 1999-01-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrobię
 wyrobimy
2 os. wyrobisz
 wyrobicie
3 os. wyrobi
 wyrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłem
+(e)m wyrobił
 wyrobiłam
+(e)m wyrobiła
 wyrobiłom
+(e)m wyrobiło
 wyrobiliśmy
+(e)śmy wyrobili
 wyrobiłyśmy
+(e)śmy wyrobiły
2 os. wyrobiłeś
+(e)ś wyrobił
 wyrobiłaś
+(e)ś wyrobiła
 wyrobiłoś
+(e)ś wyrobiło
 wyrobiliście
+(e)ście wyrobili
 wyrobiłyście
+(e)ście wyrobiły
3 os. wyrobił
 wyrobiła
 wyrobiło
 wyrobili
 wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyróbmy
2 os. wyrób
 wyróbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłbym
bym wyrobił
 wyrobiłabym
bym wyrobiła
 wyrobiłobym
bym wyrobiło
 wyrobilibyśmy
byśmy wyrobili
 wyrobiłybyśmy
byśmy wyrobiły
2 os. wyrobiłbyś
byś wyrobił
 wyrobiłabyś
byś wyrobiła
 wyrobiłobyś
byś wyrobiło
 wyrobilibyście
byście wyrobili
 wyrobiłybyście
byście wyrobiły
3 os. wyrobiłby
by wyrobił
 wyrobiłaby
by wyrobiła
 wyrobiłoby
by wyrobiło
 wyrobiliby
by wyrobili
 wyrobiłyby
by wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono by

bezokolicznik: wyrobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrobiwszy

gerundium: wyrobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrobiony

odpowiednik aspektowy: wyrabiać

Składnia

bez ograniczeń + wyrobić +
(KOMU) + CO

5. normę

Definicja

zrobić tyle, ile przewidywała norma lub plan

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Połączenia

  • wyrobić normę; średnią

Cytaty

Wszyscy uwijali się jak mrówki, aby wyrobić normę.

źródło: NKJP: Monika Garstecka-Niemczyk: „Oscary” dla spawaczy, Dziennik Bałtycki, 1999-05-31

Ludzie nie godzili się z nieracjonalnym akordowym systemem pracy i niskimi płacami, które sprawiały, że trzeba było wyrobić 300 procent normy, by utrzymać rodzinę.

źródło: NKJP: (SZEL): Śmierć ideałów, Dziennik Polski, 2005-05-21

[...] Skarb Państwa musi wyrobić plan 3 mld zł rocznych wpływów z dywidend [...].

źródło: NKJP: Artur Makowiecki: Boom na rynku AC, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2008-06-10

Żeby firma [...] normalnie funkcjonowała, my musimy zarobić [...] milion zł dziennie. Jeżeli tej średniej nie wyrobimy , to nazwałbym to kryzysem w interesach.

źródło: NKJP: Wojciech Batko, Janusz Kozioł: Święto, a nie wojna, Gazeta Krakowska, 2004-10-02

[...] był obowiązek pracy i kto nie wyrobił dniówki (a ciężko było, bo normy były z sufitu), to nie dostawał jedzenia.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrobię
 wyrobimy
2 os. wyrobisz
 wyrobicie
3 os. wyrobi
 wyrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłem
+(e)m wyrobił
 wyrobiłam
+(e)m wyrobiła
 wyrobiłom
+(e)m wyrobiło
 wyrobiliśmy
+(e)śmy wyrobili
 wyrobiłyśmy
+(e)śmy wyrobiły
2 os. wyrobiłeś
+(e)ś wyrobił
 wyrobiłaś
+(e)ś wyrobiła
 wyrobiłoś
+(e)ś wyrobiło
 wyrobiliście
+(e)ście wyrobili
 wyrobiłyście
+(e)ście wyrobiły
3 os. wyrobił
 wyrobiła
 wyrobiło
 wyrobili
 wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyróbmy
2 os. wyrób
 wyróbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłbym
bym wyrobił
 wyrobiłabym
bym wyrobiła
 wyrobiłobym
bym wyrobiło
 wyrobilibyśmy
byśmy wyrobili
 wyrobiłybyśmy
byśmy wyrobiły
2 os. wyrobiłbyś
byś wyrobił
 wyrobiłabyś
byś wyrobiła
 wyrobiłobyś
byś wyrobiło
 wyrobilibyście
byście wyrobili
 wyrobiłybyście
byście wyrobiły
3 os. wyrobiłby
by wyrobił
 wyrobiłaby
by wyrobiła
 wyrobiłoby
by wyrobiło
 wyrobiliby
by wyrobili
 wyrobiłyby
by wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono by

bezokolicznik: wyrobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrobiwszy

gerundium: wyrobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrobiony

odpowiednik aspektowy: wyrabiać

Składnia

bez ograniczeń + wyrobić +
CO

6. nawyki

Definicja

sprawić, że ktoś uzyskał jakąś cechę lub umiejętność

Noty o użyciu

Wyraz często występujący w bezpośrednim sąsiedztwie wyrazu sobie, bez modyfikacji znaczenia.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ukształtować, wykształcić

Połączenia

  • wyrobić (sobie) gust, nastawienie, nawyk, jakąś umiejętność; jakąś postawę
  • wyrobić coś w dziecku

Cytaty

Doświadczenie nabyte podczas wędrówek z Tonym po buszu wyrobiło w nim pewność siebie [...].

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957

[...] żołnierska dyscyplina ojca i reżim matki wyrobiły w nim charakter [...].

źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977

Chciał wyrobić w sobie wytrzymałość na ból [...].

źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

[...] mogli pokosztować wielu gatunków win i stopniowo wyrobić sobie gust.

źródło: NKJP: Dominika Bartmann: Gasnące pragnienie, Polityka, 2004

Wyrobione w przeszłości nawyki wciąż działają, toteż codziennie rano wstaje, by się trochę poruszać.

źródło: NKJP: Marcin Łuczyński: Ostatnia gonitwa Włoskiego Ogiera, Esensja, 2007-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrobię
 wyrobimy
2 os. wyrobisz
 wyrobicie
3 os. wyrobi
 wyrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłem
+(e)m wyrobił
 wyrobiłam
+(e)m wyrobiła
 wyrobiłom
+(e)m wyrobiło
 wyrobiliśmy
+(e)śmy wyrobili
 wyrobiłyśmy
+(e)śmy wyrobiły
2 os. wyrobiłeś
+(e)ś wyrobił
 wyrobiłaś
+(e)ś wyrobiła
 wyrobiłoś
+(e)ś wyrobiło
 wyrobiliście
+(e)ście wyrobili
 wyrobiłyście
+(e)ście wyrobiły
3 os. wyrobił
 wyrobiła
 wyrobiło
 wyrobili
 wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyróbmy
2 os. wyrób
 wyróbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłbym
bym wyrobił
 wyrobiłabym
bym wyrobiła
 wyrobiłobym
bym wyrobiło
 wyrobilibyśmy
byśmy wyrobili
 wyrobiłybyśmy
byśmy wyrobiły
2 os. wyrobiłbyś
byś wyrobił
 wyrobiłabyś
byś wyrobiła
 wyrobiłobyś
byś wyrobiło
 wyrobilibyście
byście wyrobili
 wyrobiłybyście
byście wyrobiły
3 os. wyrobiłby
by wyrobił
 wyrobiłaby
by wyrobiła
 wyrobiłoby
by wyrobiło
 wyrobiliby
by wyrobili
 wyrobiłyby
by wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono by

bezokolicznik: wyrobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrobiwszy

gerundium: wyrobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrobiony

odpowiednik aspektowy: wyrabiać

Składnia

bez ograniczeń + wyrobić +
w KIM + CO
bez ograniczeń + wyrobić +
KOMU + CO

7. pozycję

Definicja

za sprawą jakichś działań zyskać coś, co daje czyjąś przychylność lub budzi szacunek i uznanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • wyrobić (sobie) kontakty, jakąś (dobrą...) opinię, pozycję, renomę, reputację, stosunki; autorytet; nazwisko

Cytaty

Rychło wyrobił sobie dobre stosunki z przywódcami państw, co ułatwiło mu skuteczne działanie i zapewniło mocną pozycję na polskiej scenie politycznej.

źródło: NKJP: Andrzej Garlicki: Rycerze Okrągłego Stołu, 2004

Pan Jarek okazał się jednak świetnym organizatorem, umiał ustawić pracowników, wyrobić sobie, mimo młodego wieku, u nich prestiż.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

Ciasne horyzonty myślowe przy jednoczesnym wielkim wyczuciu tego, kim można pomiatać, a komu należy się kłaniać, wyrobiły mu opinię sprytnego gracza politycznego [...].

źródło: NKJP: Jacek Hołówka: Bez przedawnienia, Polityka, 2009-10-10

[...] poseł [...] może nie jest bardzo popularny, ale zdążył w ciągu 4 lat wyrobić sobie nazwisko.

źródło: NKJP: (GEG): Bratobójcza walka, Dziennik Polski, 2005-08-29

Pod koniec XIX wieku, dzięki reklamom, firma miała wyrobioną pozycję na rynku, a jej produkty były dość dobrze znane.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrobię
 wyrobimy
2 os. wyrobisz
 wyrobicie
3 os. wyrobi
 wyrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłem
+(e)m wyrobił
 wyrobiłam
+(e)m wyrobiła
 wyrobiłom
+(e)m wyrobiło
 wyrobiliśmy
+(e)śmy wyrobili
 wyrobiłyśmy
+(e)śmy wyrobiły
2 os. wyrobiłeś
+(e)ś wyrobił
 wyrobiłaś
+(e)ś wyrobiła
 wyrobiłoś
+(e)ś wyrobiło
 wyrobiliście
+(e)ście wyrobili
 wyrobiłyście
+(e)ście wyrobiły
3 os. wyrobił
 wyrobiła
 wyrobiło
 wyrobili
 wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyróbmy
2 os. wyrób
 wyróbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłbym
bym wyrobił
 wyrobiłabym
bym wyrobiła
 wyrobiłobym
bym wyrobiło
 wyrobilibyśmy
byśmy wyrobili
 wyrobiłybyśmy
byśmy wyrobiły
2 os. wyrobiłbyś
byś wyrobił
 wyrobiłabyś
byś wyrobiła
 wyrobiłobyś
byś wyrobiło
 wyrobilibyście
byście wyrobili
 wyrobiłybyście
byście wyrobiły
3 os. wyrobiłby
by wyrobił
 wyrobiłaby
by wyrobiła
 wyrobiłoby
by wyrobiło
 wyrobiliby
by wyrobili
 wyrobiłyby
by wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono by

bezokolicznik: wyrobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrobiwszy

gerundium: wyrobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrobiony

odpowiednik aspektowy: wyrabiać

Składnia

bez ograniczeń + wyrobić +
KOMU + CO

8. opinię

Definicja

ukształtować czyjeś zdanie na jakiś temat

Noty o użyciu

Wyraz często występujący w bezpośrednim sąsiedztwie wyrazu sobie, bez modyfikacji znaczenia.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • wyrobić (sobie) opinię, pogląd, przekonanie, zdanie

Cytaty

Łatwo wyrobił sobie zdanie na temat przebiegu zdarzeń.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

[...] wyrobili sobie o nim niezłą opinię.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Masowe media wyrobiły w ludziach przekonanie, że sztuka służy rozrywce.

źródło: NKJP: Ewa Milewicz: O nawyku czytania. Rozmowa z Ryszardem Kapuściński, Gazeta Wyborcza, 2002-09-18

Moim zdaniem, to doświadczenie wyrobiło w niej przekonanie, że wszyscy mężczyźni będą ją zostawiać [...].

źródło: NKJP: ST: Informacje filmowe, Gazeta Poznańska, 2006-06-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyrobię
 wyrobimy
2 os. wyrobisz
 wyrobicie
3 os. wyrobi
 wyrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłem
+(e)m wyrobił
 wyrobiłam
+(e)m wyrobiła
 wyrobiłom
+(e)m wyrobiło
 wyrobiliśmy
+(e)śmy wyrobili
 wyrobiłyśmy
+(e)śmy wyrobiły
2 os. wyrobiłeś
+(e)ś wyrobił
 wyrobiłaś
+(e)ś wyrobiła
 wyrobiłoś
+(e)ś wyrobiło
 wyrobiliście
+(e)ście wyrobili
 wyrobiłyście
+(e)ście wyrobiły
3 os. wyrobił
 wyrobiła
 wyrobiło
 wyrobili
 wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyróbmy
2 os. wyrób
 wyróbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyrobiłbym
bym wyrobił
 wyrobiłabym
bym wyrobiła
 wyrobiłobym
bym wyrobiło
 wyrobilibyśmy
byśmy wyrobili
 wyrobiłybyśmy
byśmy wyrobiły
2 os. wyrobiłbyś
byś wyrobił
 wyrobiłabyś
byś wyrobiła
 wyrobiłobyś
byś wyrobiło
 wyrobilibyście
byście wyrobili
 wyrobiłybyście
byście wyrobiły
3 os. wyrobiłby
by wyrobił
 wyrobiłaby
by wyrobiła
 wyrobiłoby
by wyrobiło
 wyrobiliby
by wyrobili
 wyrobiłyby
by wyrobiły

bezosobnik: wyrobiono by

bezokolicznik: wyrobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyrobiwszy

gerundium: wyrobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyrobiony

odpowiednik aspektowy: wyrabiać

Składnia

bez ograniczeń + wyrobić +
KOMU + CO
bez ograniczeń + wyrobić +
w KIM + CO
Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN