UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

samodzielny

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. sam I
Zob. działać

Por. st.pol. samodział od XV w. ‘sukno domowej roboty’, stąd początkowo samodzielny 'wykonany własnoręcznie'.

1.a człowiek

Definicja

taki, który działa bez odwoływania się do pomocy lub współpracy innych osób lub instytucji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  samobytny

Połączenia

  • samodzielny byt; pracownik; bank, uniwersytet, zakład; organ; samodzielna instytucja, jednostka, placówka, spółka, uczelnia; gmina; samodzielne przedsiębiorstwo
  • samodzielny w myśleniu, w podejmowaniu decyzji
  • samodzielny finansowo
  • samodzielny i autonomiczny, samodzielny i niezależny, samodzielny i odpowiedzialny, samodzielny i samorządny, samodzielny i samowystarczalny, samodzielny i zaradny
  • całkowicie, zupełnie; względnie samodzielny

Cytaty

Dlaczego miałaby pozbawiać się przyjemności bycia z własnym dzieckiem? Coraz doroślejszym i coraz samodzielniejszym.

źródło: NKJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, 1997

W Kościanie i Rawiczu rzecznik jest samodzielnym pracownikiem starostwa, natomiast w Starostwie Powiatowym w Lesznie funkcjonuje w ramach Wydziału Spraw Obywatelskich.

źródło: NKJP: (HUB): Rzecznik chce zmian, Gazeta Poznańska, 2003-02-24

Na początku klub nie był samodzielną instytucją pozarządową, został stworzony przez Poradnię Profilaktyki i Lecznictwa Odwykowego w Oświęcimiu.

źródło: NKJP: (taj): Żyć w trzeźwości, Dziennik Zachodni, 2001-11-14

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
D. samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnej
C. samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnej
B. samodzielnego
samodzielnego
samodzielny
samodzielne
samodzielną
N. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielną
Ms. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnej
W. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne
D. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
C. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
B. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielne
N. samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
Ms. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
W. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. samodzielniejszy
samodzielniejszy
samodzielniejszy
samodzielniejsze
samodzielniejsza
D. samodzielniejszego
samodzielniejszego
samodzielniejszego
samodzielniejszego
samodzielniejszej
C. samodzielniejszemu
samodzielniejszemu
samodzielniejszemu
samodzielniejszemu
samodzielniejszej
B. samodzielniejszego
samodzielniejszego
samodzielniejszy
samodzielniejsze
samodzielniejszą
N. samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszą
Ms. samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszej
W. samodzielniejszy
samodzielniejszy
samodzielniejszy
samodzielniejsze
samodzielniejsza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. samodzielniejsi
samodzielniejsi
samodzielniejsze
samodzielniejsze
D. samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
C. samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
B. samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejsze
N. samodzielniejszymi
samodzielniejszymi
samodzielniejszymi
samodzielniejszymi
Ms. samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
W. samodzielniejsi
samodzielniejsi
samodzielniejsze
samodzielniejsze

1.b decyzja

Definicja

wynikający z działań osoby, która robi coś bez odwoływania się do pomocy lub współpracy innych osób lub instytucji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  samobytny

Połączenia

  • samodzielna decyzja; działalność gospodarcza, praca; egzystencja; samodzielne życie; stanowisko; samodzielne działania
  • samodzielne decydowanie, funkcjonowanie

Cytaty

Biegli psychiatrzy badający przed laty przypadek Brygidy S. stwierdzili, że ze względu na swoje upośledzenie nie miała ona możliwości ani samodzielnego decydowania o swoim losie, ani zmiany swojego trudnego położenia.

źródło: NKJP: Cezary Łazarewicz: Polski Fritzl nie ma piwnicy, Polityka, 2008-06-28

Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia.

źródło: NKJP: Beata Wolańska: O każdy grosz, Trybuna Śląska, 2004-06-19

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
D. samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnej
C. samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnej
B. samodzielnego
samodzielnego
samodzielny
samodzielne
samodzielną
N. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielną
Ms. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnej
W. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne
D. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
C. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
B. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielne
N. samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
Ms. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
W. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. samodzielniejszy
samodzielniejszy
samodzielniejszy
samodzielniejsze
samodzielniejsza
D. samodzielniejszego
samodzielniejszego
samodzielniejszego
samodzielniejszego
samodzielniejszej
C. samodzielniejszemu
samodzielniejszemu
samodzielniejszemu
samodzielniejszemu
samodzielniejszej
B. samodzielniejszego
samodzielniejszego
samodzielniejszy
samodzielniejsze
samodzielniejszą
N. samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszą
Ms. samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszej
W. samodzielniejszy
samodzielniejszy
samodzielniejszy
samodzielniejsze
samodzielniejsza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. samodzielniejsi
samodzielniejsi
samodzielniejsze
samodzielniejsze
D. samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
C. samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
samodzielniejszym
B. samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejsze
N. samodzielniejszymi
samodzielniejszymi
samodzielniejszymi
samodzielniejszymi
Ms. samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
samodzielniejszych
W. samodzielniejsi
samodzielniejsi
samodzielniejsze
samodzielniejsze

2. dzieło

Definicja

niebędący kopią, podróbką, przeróbką lub naśladownictwem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • samodzielny utwór; samodzielne dzieło; samodzielne prace
  • samodzielny i oryginalny
  • samodzielne wykonanie

Cytaty

Termin nadsyłani prac - które muszą być oryginalne, samodzielne i dotychczas niepublikowane ani nagradzane - mija 30 września.

źródło: NKJP: (jd): Zaproszenia, Gazeta Radomszczańska, 2009-05-13

Na nagranym w 1977 roku albumie [...] znalazła się też pierwsza samodzielna kompozycja przyszłej gwiazdy [...] dedykowana znanemu w Skandynawii malarzowi.

źródło: NKJP: Maciej Wesołowski: Björk, Cosmopolitan nr 10, 2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
D. samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnej
C. samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnej
B. samodzielnego
samodzielnego
samodzielny
samodzielne
samodzielną
N. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielną
Ms. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnej
W. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne
D. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
C. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
B. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielne
N. samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
Ms. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
W. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne

3. lokal

Definicja

stanowiący niezależną, odrębną całość

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • samodzielny lokal, pokój; samodzielne gospodarstwo, mieszkanie

Cytaty

Kiedy wróciła, czekał już na nią samodzielny pokój z biurkiem i gwoździem na płaszcz.

źródło: NKJP: Agnieszka Baranowska, Igor T. Miecik: Uwaga mobbing!, Polityka, 2004-01-17

Zamieszkali w pokoju, który miał oddzielne wejście z klatki schodowej, a więc mógł stanowić samodzielny lokal mieszkalny.

źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Panienka w PRL-u, 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
D. samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnej
C. samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnej
B. samodzielnego
samodzielnego
samodzielny
samodzielne
samodzielną
N. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielną
Ms. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnej
W. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne
D. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
C. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
B. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielne
N. samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
Ms. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
W. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne

4. kraj

Definicja

taki, który nie zależy pod względem politycznym od innego państwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  samobytny

Połączenia

  • samodzielne państwo
  • samodzielny i suwerenny

Cytaty

Naddniestrze swą niezależność od Mołdawii zadeklarowało, nim ta stała się samodzielnym krajem (2 września 1990).

źródło: NKJP: Wojciech Śmieja: Mołdawia. Przewodnik Turystyczny, 2007

Rynek ubezpieczeniowy Białorusi rozpoczął swoje formowanie w 1991 r., po uzyskaniu przez Republikę statusu samodzielnego państwa, powstałego w wyniku rozpadu ZSRR.

źródło: NKJP: Białoruski rynek ubezpieczeniowy, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2008-04-29

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
D. samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnego
samodzielnej
C. samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnemu
samodzielnej
B. samodzielnego
samodzielnego
samodzielny
samodzielne
samodzielną
N. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielną
Ms. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnej
W. samodzielny
samodzielny
samodzielny
samodzielne
samodzielna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne
D. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
C. samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
samodzielnym
B. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielne
N. samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
samodzielnymi
Ms. samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
samodzielnych
W. samodzielni
samodzielni
samodzielne
samodzielne

Frazeologizmy

samodzielny pracownik naukowy
samodzielny pracownik nauki
Data ostatniej modyfikacji: 12.10.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj