UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

budynek

Chronologizacja

1600, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. budynek
budynki
D. budynku
budynków
C. budynkowi
budynkom
B. budynek
budynki
N. budynkiem
budynkami
Ms. budynku
budynkach
W. budynku
budynki

Pochodzenie

śr.-w.-niem. *būding 'budowanie'

Definicja

jednopoziomowa lub wielopoziomowa budowla naziemna, ograniczona ścianami i dachem, mająca pomieszczenia mieszkalne lub o innym przeznaczeniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  budowla

Połączenia

  • budynek ceglany, drewniany, murowany; czteropiętrowy, dwupiętrowy, jednopiętrowy, kilkupiętrowy, parterowy, pięciokondygnacyjny, piętrowy; narożny, pobliski, sąsiedni; oddzielny, osobny, pojedynczy, przyległy; dworcowy, fabryczny, folwarczny, klasztorny, pałacowy, poklasztorny, stacyjny, szkolny, szpitalny; administracyjny, biurowy, dydaktyczny, gospodarczy, gospodarski, inwentarski, komunalny, mieszkalny, użytkowy; wielorodzinny; barokowy, dawny, stary, stylowy, zabytkowy; nowy, nowoczesny, wyremontowany; opuszczony, spalony, zniszczony; mały, niski, okazały
  • budynek administracji, ambasady, biblioteki, gminy, opery, poczty, policji, sądu, sejmu, spółdzielni, straży pożarnej, synagogi, szpitala, teatru, telewizji; dworu, klasztoru, pałacu
  • budynek bez windy; budynek z cegły, z kamienia
  • budynek przy szosie, przy ulicy
  • budynek i grunty, budynek i inwestycje, budynek i pomieszczenia, budynek i wyposażenie; budynki i budowle, budynki i lokale, budynki i mieszkania, budynki i obiekty, budynki i sprzęt, budynki i teren, budynki i urządzenia; boisko i budynek, działka i budynek; budowle i budynek, domy i budynki, tereny i budynki
  • dach, okno, parter, piętro, piwnica, ściana, wysokość; administracja, lokator, właściciel budynku
  • droga, wejście do budynku; wyjście z budynku
  • budynek przylega do czegoś, stoi gdzieś; należy do kogoś; spłonął, zawalił się
  • postawić, remontować, wykończyć, wyremontować, wznieść/wznosić; podpalić, zburzyć; obejść/obchodzić; zająć/zajmować, zasiedlić budynek
  • administrować budynkiem
  • mieszkać, pracować, zamieszkać w budynku

Cytaty

W rok później przenieśliśmy się do Warszawy, dostaliśmy najpierw jedno piętro, potem drugie, wreszcie cały budynek przy ulicy Foksal.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

W centrum miasta - czytam w gazecie - oddano do użytku kilkupiętrowy budynek, mieszczący restaurację na osiemdziesiąt osób, kawiarnię na sto dwadzieścia osób i bar o stu miejscach.

źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

Niski budynek poczty stał mroczny i pusty, tylko jedno okienko świeciło matową szybą.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994

Budynek ten został zaprojektowany i wybudowany w latach 30., i zgodnie z obowiązującą wtedy modą architektoniczną wyposażono go w liczne schody zewnętrzne i wewnętrzne oraz różnice poziomów w ramach jednej kondygnacji.

źródło: NKJP: Złamane bariery, Dziennik Polski, 1999-10-01

Ogień wybuchł w budynkach gospodarczych, na szczęście udało się uratować dwa domy, które stały w pobliżu.

źródło: NKJP: Stodoły poszły z dymem, Dziennik Polski, 2001-12-14

Frazeologizmy

budynek zbiorowego zamieszkania
Data ostatniej modyfikacji: 14.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj