UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zniknąć

Chronologizacja

1450, SStp

Pochodzenie

Zob. niknąć

1. w ciemności

Definicja

przestać być widocznym lub w ogóle przestać istnieć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozmyć się
antonimy:  ukazać się

Połączenia

  • problem; uśmiech (z czyjejś twarzy) zniknął; czyjaś sylwetka, twarz, zjawa zniknęła; słońca zniknęło (np. za górami); ślady czegoś, zmarszczki zniknęły
  • zniknąć w bramie, w drzwiach, w ciemnościach, w lesie, w mroku, w tłumie, w zaroślach, w głębi czegoś
  • zniknąć z ekranu, z pola widzenia
  • zniknąć za bramą, za drzewami, za drzwiami, za horyzontem, za rogiem, za zakrętem
  • bezszelestnie, niepostrzeżenie; błyskawicznie, nagle, natychmiast, po chwili, powoli, szybko, wkrótce, zaraz zniknąć

Cytaty

Odpłynął dziesięć metrów od brzegów i nagle zniknął pod powierzchnią wody.

źródło: NKJP: (G.P.): Ostatnia kąpiel, Dziennik Bałtycki, 2011

[...] z lewej strony drogi przemknął cień i zniknął w czerni lasu.

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

Po serii zabiegów leczniczych dolegliwości zniknęły bezpowrotnie.

źródło: NKJP: (jed): Wosk, olejki i dobre samopoczucie, Express Ilustrowany, 2002-10-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zniknę
znikniemy
2 os. znikniesz
znikniecie
3 os. zniknie
znikną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zniknąłem
znikłem
+(e)m zniknął
+(e)m znikł
zniknęłam
znikłam
+(e)m zniknęła
+(e)m znikła
zniknęłom
znikłom
+(e)m zniknęło
+(e)m znikło
znikliśmy
zniknęliśmy
+(e)śmy znikli
+(e)śmy zniknęli
zniknęłyśmy
znikłyśmy
+(e)śmy zniknęły
+(e)śmy znikły
2 os. zniknąłeś
znikłeś
+(e)ś zniknął
+(e)ś znikł
zniknęłaś
znikłaś
+(e)ś zniknęła
+(e)ś znikła
zniknęłoś
znikłoś
+(e)ś zniknęło
+(e)ś znikło
znikliście
zniknęliście
+(e)ście znikli
+(e)ście zniknęli
zniknęłyście
znikłyście
+(e)ście zniknęły
+(e)ście znikły
3 os. zniknął
znikł
zniknęła
znikła
zniknęło
znikło
znikli
zniknęli
zniknęły
znikły

bezosobnik: zniknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zniknijmy
2 os. zniknij
zniknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zniknąłbym
znikłbym
bym zniknął
bym znikł
zniknęłabym
znikłabym
bym zniknęła
bym znikła
zniknęłobym
znikłobym
bym zniknęło
bym znikło
zniklibyśmy
zniknęlibyśmy
byśmy znikli
byśmy zniknęli
zniknęłybyśmy
znikłybyśmy
byśmy zniknęły
byśmy znikły
2 os. zniknąłbyś
znikłbyś
byś zniknął
byś znikł
zniknęłabyś
znikłabyś
byś zniknęła
byś znikła
zniknęłobyś
znikłobyś
byś zniknęło
byś znikło
zniklibyście
zniknęlibyście
byście znikli
byście zniknęli
zniknęłybyście
znikłybyście
byście zniknęły
byście znikły
3 os. zniknąłby
znikłby
by zniknął
by znikł
zniknęłaby
znikłaby
by zniknęła
by znikła
zniknęłoby
znikłoby
by zniknęło
by znikło
znikliby
zniknęliby
by znikli
by zniknęli
zniknęłyby
znikłyby
by zniknęły
by znikły

bezosobnik: zniknięto by

bezokolicznik: zniknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

zniknąwszy
znikłszy

gerundium: zniknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zniknięcie
zniknięcia
D. zniknięcia
zniknięć
C. zniknięciu
zniknięciom
B. zniknięcie
zniknięcia
N. zniknięciem
zniknięciami
Ms. zniknięciu
zniknięciach
W. zniknięcie
zniknięcia

odpowiedniki aspektowe: znikać , niknąć

Składnia

bez ograniczeń + zniknąć +
(SKĄD | GDZIE)

2. ze sklepów

Definicja

przestać być gdzieś obecnym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyparować

Połączenia

  • chłopiec, mężczyzna, samochód, samolot zniknął; dziewczyna zniknęła
  • zniknąć z domu, z krajobrazu (np. miasta), z księgarń, z mapy, z półek (sklepowych), z rozkładu jazdy, z rynku, z ulic
  • zniknąć w niewyjaśnionych (tajemniczych) okolicznościach
  • gdzieś; bezpowrotnie, całkowicie, ostatecznie, zupełnie zniknąć
  • wyjść i zniknąć; zniknąć i pojawić się
  • nagłe, tajemnicze zniknięcie; zagadka zniknięcia czegoś

Cytaty

Ponieważ w czerwcu 1998 roku Daniel K. gdzieś zniknął, śledztwo zawieszono.

źródło: NKJP: śma: Kradli węgiel z komórek, 2001-06-09

Jeśli Duńczycy powiedzą dzisiaj NIE, to Wspólnota Europejska nie rozpadnie się - nie znikną więzi polityczne i gospodarcze łączące 12 państw Zachodu.

źródło: NKJP: Piotr Cegielski, Robert Sołtyk: Europa czeka na odpowiedź Duńczyków, Gazeta Wyborcza, 1993-05-18

Ze sklepów zniknęły łopaty do odgarniania śniegu. Teraz na półkach nie ma soli.

źródło: NKJP: (MR): Sól: towar pożądany, Express Ilustrowany, 2002-01-08

Czy więc z ekranów telewizorów znikną lubiane przez widzów amerykańskie seriale?

źródło: NKJP: Paweł Burdzy: Telewidzowie pożegnają się z brazylijskimi serialami i amerykańskimi tasiemcami?, Życie, 2000, nr 18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zniknę
znikniemy
2 os. znikniesz
znikniecie
3 os. zniknie
znikną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zniknąłem
znikłem
+(e)m zniknął
+(e)m znikł
zniknęłam
znikłam
+(e)m zniknęła
+(e)m znikła
zniknęłom
znikłom
+(e)m zniknęło
+(e)m znikło
znikliśmy
zniknęliśmy
+(e)śmy znikli
+(e)śmy zniknęli
zniknęłyśmy
znikłyśmy
+(e)śmy zniknęły
+(e)śmy znikły
2 os. zniknąłeś
znikłeś
+(e)ś zniknął
+(e)ś znikł
zniknęłaś
znikłaś
+(e)ś zniknęła
+(e)ś znikła
zniknęłoś
znikłoś
+(e)ś zniknęło
+(e)ś znikło
znikliście
zniknęliście
+(e)ście znikli
+(e)ście zniknęli
zniknęłyście
znikłyście
+(e)ście zniknęły
+(e)ście znikły
3 os. zniknął
znikł
zniknęła
znikła
zniknęło
znikło
znikli
zniknęli
zniknęły
znikły

bezosobnik: zniknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zniknijmy
2 os. zniknij
zniknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zniknąłbym
znikłbym
bym zniknął
bym znikł
zniknęłabym
znikłabym
bym zniknęła
bym znikła
zniknęłobym
znikłobym
bym zniknęło
bym znikło
zniklibyśmy
zniknęlibyśmy
byśmy znikli
byśmy zniknęli
zniknęłybyśmy
znikłybyśmy
byśmy zniknęły
byśmy znikły
2 os. zniknąłbyś
znikłbyś
byś zniknął
byś znikł
zniknęłabyś
znikłabyś
byś zniknęła
byś znikła
zniknęłobyś
znikłobyś
byś zniknęło
byś znikło
zniklibyście
zniknęlibyście
byście znikli
byście zniknęli
zniknęłybyście
znikłybyście
byście zniknęły
byście znikły
3 os. zniknąłby
znikłby
by zniknął
by znikł
zniknęłaby
znikłaby
by zniknęła
by znikła
zniknęłoby
znikłoby
by zniknęło
by znikło
znikliby
zniknęliby
by znikli
by zniknęli
zniknęłyby
znikłyby
by zniknęły
by znikły

bezosobnik: zniknięto by

bezokolicznik: zniknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

zniknąwszy
znikłszy

gerundium: zniknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zniknięcie
zniknięcia
D. zniknięcia
zniknięć
C. zniknięciu
zniknięciom
B. zniknięcie
zniknięcia
N. zniknięciem
zniknięciami
Ms. zniknięciu
zniknięciach
W. zniknięcie
zniknięcia

odpowiednik aspektowy: znikać

Składnia

bez ograniczeń + zniknąć +
(SKĄD | GDZIE)

Frazeologizmy

coś zniknęło jak sen
coś zniknęło jak zły sen
coś zniknęło jak sen złoty
coś zniknęło jak sen jaki złoty
ktoś/coś zniknął/zniknęło z oczu
ktoś/coś zniknął/zniknęło z powierzchni ziemi
Data ostatniej modyfikacji: 24.09.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj