Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. przestrzeń
1. o chorobie
Definicja
Wymowa
[rospszestszenić sie] lub pot. [rospszesczszenić sie], lub pot. [rospszeszczszenić sie]
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozpowszechnić się |
Połączenia
- bunt, konflikt zbrojny, kryzys, protest, strajk; dym, ogień, pożar; AIDS, HIV, wirus rozprzestrzenił się; choroba, epidemia, grypa, zaraza; wojna rozprzestrzeniła się; bezrobocie, powstanie, zagrożenie rozprzestrzeniło się; bakterie, drobnoustroje rozprzestrzeniły się
- rozprzestrzenić się na cały kraj, na całą Polskę, na pobliskie łąki, na sąsiadujące kraje, na świat, na jakieś tereny, na wszystkie kontynenty; na inne komputery, na jakieś urządzenia; na jakimś obszarze, na terenie
- rozprzestrzenić się po Europie, po klatce schodowej, po kraju, po mieszkaniu
- rozprzestrzenić się w basenie Morza Śródziemnego, w całej dzielnicy, w Europie, w Polsce, w regionie
- rozprzestrzenić się wśród ludności, wśród mieszkańców
Cytaty
|
Wirusowa epidemia śpiączkowego zapalenia mózgu, która wybuchła w Wiedniu w roku 1917, w ciągu następnych dziesięciu lat rozprzestrzeniła się po całej Europie i sięgnęła poza kontynent, dotykając prawie dziesięciu milionów ludzkich istnień. źródło: NKJP: Anna Bikont: Neurolog w poszukiwaniu ludzkiej duszy, Gazeta Wyborcza, 1997-09-12 |
|
|
W akcji ratunkowej brały udział cztery zastępy strażaków, którym udało się zapobiec rozprzestrzenieniu się ognia na inne obiekty w gęstej zabudowie. źródło: NKJP: Robert Radczak: Sugerują podpalenie, Gazeta Wrocławska, 2002-11-07 |
|
|
W październiku 1980 roku we Wrocławiu wybuchł strajk głodowy kolejarzy. Szybko rozprzestrzenił się na całą Polskę. źródło: NKJP: (MAT): Oby sie nie powtórzyło..., Gazeta Wrocławska, 2003-10-20 |
|
|
Wyniki referendów we Francji i w Holandii pogrążyły Unię w głębokim i przewlekłym kryzysie. Rozprzestrzeniło się zamieszanie i wzrosła niepewność. źródło: NKJP: Jerzy Łukaszewski: O Polsce i Europie bez niedomówień, 2006 |
|
|
Nie wiadomo, gdzie znajdowało się źródło pandemii. Przypuszcza się, że zabójczy wirus pojawił się w Chinach, skąd rozprzestrzenił się na cały świat. źródło: NKJP: Marcin Rotkiewicz: Zabójcza influenza, Polityka, 2005-10-29 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozprzestrzenię się |
rozprzestrzenimy się |
|||
| 2 os. |
rozprzestrzenisz się |
rozprzestrzenicie się |
|||
| 3 os. |
rozprzestrzeni się |
rozprzestrzenią się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozprzestrzeniłem się +(e)m się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłam się +(e)m się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłom się +(e)m się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzeniliśmy się +(e)śmy się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłyśmy się +(e)śmy się rozprzestrzeniły |
| 2 os. |
rozprzestrzeniłeś się +(e)ś się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłaś się +(e)ś się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłoś się +(e)ś się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzeniliście się +(e)ście się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłyście się +(e)ście się rozprzestrzeniły |
| 3 os. |
rozprzestrzenił się |
rozprzestrzeniła się |
rozprzestrzeniło się |
rozprzestrzenili się |
rozprzestrzeniły się |
bezosobnik: rozprzestrzeniono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozprzestrzeńmy się |
|
| 2 os. |
rozprzestrzeń się |
rozprzestrzeńcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozprzestrzeniłbym się bym się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłabym się bym się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłobym się bym się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzenilibyśmy się byśmy się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłybyśmy się byśmy się rozprzestrzeniły |
| 2 os. |
rozprzestrzeniłbyś się byś się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłabyś się byś się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłobyś się byś się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzenilibyście się byście się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłybyście się byście się rozprzestrzeniły |
| 3 os. |
rozprzestrzeniłby się by się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłaby się by się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłoby się by się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzeniliby się by się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłyby się by się rozprzestrzeniły |
bezosobnik: rozprzestrzeniono by się
bezokolicznik: rozprzestrzenić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozprzestrzeniwszy się
gerundium: rozprzestrzenienie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozprzestrzenienie się |
rozprzestrzenienia się |
| D. | rozprzestrzenienia się |
rozprzestrzenień się |
| C. | rozprzestrzenieniu się |
rozprzestrzenieniom się |
| B. | rozprzestrzenienie się |
rozprzestrzenienia się |
| N. | rozprzestrzenieniem się |
rozprzestrzenieniami się |
| Ms. | rozprzestrzenieniu się |
rozprzestrzenieniach się |
| W. | rozprzestrzenienie się |
rozprzestrzenienia się |
odpowiednik aspektowy: rozprzestrzeniać się
Składnia
| Rznieżywotny | + | rozprzestrzenić się | + |
(GDZIE)
|
2. o informacji
Definicja
Wymowa
[rospszestszenić sie] lub pot. [rospszesczszenić sie], lub pot. [rospszeszczszenić sie]
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozpowszechnić się |
Połączenia
- islam rozprzestrzenił się; idea, legenda, religia, tradycja rozprzestrzeniła się; chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się; koncepcje, pomysły rozprzestrzeniły się
- rozprzestrzenić się na Europę, na Polskę; na jakimś obszarze, na jakimś terenie
- rozprzestrzenić się po Bliskim Wschodzie, po Europie, po świecie
- rozprzestrzenić się w Europie, w kraju
Cytaty
|
Idee Oświecenia rozszerzyły się następnie we Francji, tam osiągnęły swój najpełniejszy rozkwit i stąd rozprzestrzeniły się na całą Europę. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996 |
|
|
Dopóki nie było zaburzeń wojennych, druk był pilnie strzeżoną tajemnicą, która nie wydostała się poza bramy Moguncji. Po 1462 r. rozprzestrzenił się jednak na całą Europę. źródło: NKJP: Gdański, Gazeta Wyborcza, 1998-05-29 |
|
|
Korporacja, jako organizacyjna forma, pojawiła się przy końcu XIX w. trakcie technologicznych zmian w produkcji. W pierwszej połowie XX w. rozprzestrzeniła się geograficznie i skolonizowała w zasadzie wszystkie gospodarki krajów rozwiniętych i rozwijających się, niezależnie od formy ustroju. źródło: NKJP: Kryspin Karczmarczuk: Adaptacja przedsiębiorstw NFI do warunków otoczenia, 2000 |
|
|
W starożytnym Egipcie opiekunką piwa była bogini Izis. [...] Po podboju tego kraju przez Rzym wraz z jego legionami piwo dotarło do Italii i szybko rozprzestrzeniło się po całym imperium. źródło: NKJP: Płynne złoto, Tygodnik Ciechanowski, 2007-01-12 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozprzestrzenię się |
rozprzestrzenimy się |
|||
| 2 os. |
rozprzestrzenisz się |
rozprzestrzenicie się |
|||
| 3 os. |
rozprzestrzeni się |
rozprzestrzenią się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozprzestrzeniłem się +(e)m się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłam się +(e)m się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłom się +(e)m się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzeniliśmy się +(e)śmy się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłyśmy się +(e)śmy się rozprzestrzeniły |
| 2 os. |
rozprzestrzeniłeś się +(e)ś się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłaś się +(e)ś się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłoś się +(e)ś się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzeniliście się +(e)ście się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłyście się +(e)ście się rozprzestrzeniły |
| 3 os. |
rozprzestrzenił się |
rozprzestrzeniła się |
rozprzestrzeniło się |
rozprzestrzenili się |
rozprzestrzeniły się |
bezosobnik: rozprzestrzeniono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozprzestrzeńmy się |
|
| 2 os. |
rozprzestrzeń się |
rozprzestrzeńcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozprzestrzeniłbym się bym się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłabym się bym się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłobym się bym się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzenilibyśmy się byśmy się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłybyśmy się byśmy się rozprzestrzeniły |
| 2 os. |
rozprzestrzeniłbyś się byś się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłabyś się byś się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłobyś się byś się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzenilibyście się byście się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłybyście się byście się rozprzestrzeniły |
| 3 os. |
rozprzestrzeniłby się by się rozprzestrzenił |
rozprzestrzeniłaby się by się rozprzestrzeniła |
rozprzestrzeniłoby się by się rozprzestrzeniło |
rozprzestrzeniliby się by się rozprzestrzenili |
rozprzestrzeniłyby się by się rozprzestrzeniły |
bezosobnik: rozprzestrzeniono by się
bezokolicznik: rozprzestrzenić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozprzestrzeniwszy się
gerundium: rozprzestrzenienie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozprzestrzenienie się |
rozprzestrzenienia się |
| D. | rozprzestrzenienia się |
rozprzestrzenień się |
| C. | rozprzestrzenieniu się |
rozprzestrzenieniom się |
| B. | rozprzestrzenienie się |
rozprzestrzenienia się |
| N. | rozprzestrzenieniem się |
rozprzestrzenieniami się |
| Ms. | rozprzestrzenieniu się |
rozprzestrzenieniach się |
| W. | rozprzestrzenienie się |
rozprzestrzenienia się |
odpowiednik aspektowy: rozprzestrzeniać się
Składnia
| Rznieżywotny | + | rozprzestrzenić się | + |
(GDZIE)
|